Zajęczak buszmeński

Zajęczak buszmeński
	Bunolagus monticularis
	(O. Thomas, 1903)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	zajęczaki
Rodzina	zającowate
Rodzaj	Bunolagus; O. Thomas, 1929
Gatunek	zajęczak buszmeński
Synonimy
	Lepus monticularis O. Thomas, 1903;
	Lepus monticularis O. Thomas, 1903;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zajęczak buszmeński^[5] (Bunolagus monticularis) – gatunek ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).

Zasięg występowania

Zajęczak buszmeński występuje endemicznie w środkowej części Karru w Południowej Afryce (wokół Victoria West, Beaufort West i Fraserburga, w Prowincji Przylądkowej Północnej i Zachodniej)^[6]. Preferuje zarośla znajdujące się wzdłuż rzek sezonowych^[7]. Na podstawie danych z 2016 roku, szacuje się, że na wolności żyje około 200 osobników, a ich populacja ciągle maleje^[8].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1903 roku angielski zoolog Oldfield Thomas na łamach czasopisma The Annals of Magazine of Natural History^[3]. O. Thomas przydzielił nowemu taksonowi nazwę Lepus monticularis^[3]. Jako miejsce typowe autor wskazał Deelfontein w Kolonii Przylądkowej w RPA^[3]^[9]. Jedyny przedstawiciel rodzaju zajęczak^[5] (Bunolagus), który utworzył w 1929 roku również O. Thomas^[2].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[6].

Etymologia

Bunolagus: gr. βουνος bounos „wzgórze”^[10]; λαγoς lagos „zając”^[11].
monticularis: łac. monticulus „górka”, zdrobnienie od mons, montis „góra”^[3].

Morfologia

Wymiary

Długość ciała (bez ogona) 340–470 mm, długość ogona 70–108 mm, długość ucha 110–120 mm, długość tylnej stopy 90–120 mm. Jego masa ciała wynosi 1–1,5 kg^[12].

Charakterystyka

Ma charakterystyczny ciemny pasek na policzku. Jego ogon jest beżowy z akcentami brązu, a futro jasne na brzuchu i szara na grzbiecie^[7].

Rozmnażanie

Samice zakładają gniazda w norach, które mają zwykle kilkanaście centymetrów. Zwykle rodzą jedno młode w miocie. Młode rodzi się ślepe i jest w pełni zależne od matki. Waga po urodzeniu wynosi około 40-50 gramów. Ich sezon rozrodczy trwa zwykle od sierpnia do maja^[7].

Dieta

Są roślinożerne. Poszukują jej głównie wzdłuż rzek sezonowych. Najczęściej żywią się liśćmi oraz kwiatami roślin takich jak: Salsola oraz Lycium. W czasie pory deszczowej jedzą również trawy. Zjada również swoje odchody, aby uzupełnić braki witaminy B. Jest ona wytwarzana w jelitach przez znajdujące się tam bakterie^[7].

Styl życia

Są zwierzętami nocnymi. W dzień ukrywają się przed drapieżnikami. Samce mają określone terytorium o powierzchni 15 ha, terytoria samic nakładają się na siebie^[7].

Informacje

Żyje w małych populacjach. Spotykano go wiele razy od 1902 do 1948, jednak od 1979 roku nie obserwowano go na wolności. Ponownie odkryty w 1989 roku. Jest jednym z najbardziej zagrożonych zwierząt świata, na wolności pozostało prawdopodobnie ok. 250 osobników (dane z 2005 roku)^[13].

Ochrona

Przyczyną spadku liczebności przedstawicieli tego gatunku jest utrata siedlisk. Tereny zalewisk rzek sezonowych są niewielki i są żyzne, przez co są przekształcane w pola uprawne. W ciągu 50 lat, ⅔ tych terenów zostało zaoranych. Ponadto nadmierny wypas bydła powoduje utratę schronienia przed drapieżnikami. Są one także obiektem polowań. W celu przeciwdziałania zmniejszaniu się populacji, rząd RPA stworzył projekt mający na celu zachęcić rolników do tworzenia rezerwatów dla tych zwierząt^[7].

Przypisy

↑ Bunolagus monticularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. On mammals from the Kaoko-Veld, South West Africa, obtained during Captain Shortridge’s fifth Percy Sladen and Kaffrarian Museum Expedition. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1929, s. 109, 1929. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1929.tb07691.x. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e O. Thomas. On a remarkable new hare from Cape Colony. „The Annals of Magazine of Natural History”. Seventh Series. 11, s. 78, 1903. (ang.).
↑ A.A. Velázquez A.A., J.A.J.A. Guerrero J.A.J.A., Romerolagus diazi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-20] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 56. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 282. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f RaniaR. Awaad RaniaR., Bunolagus monticularis (riverine rabbit) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ Bunolagus monticularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Bunolagus monticularis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-14].
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 36.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 119.
↑ S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 112. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ Animal Info – Riverine Rabbit. animalinfo.org. [dostęp 2009-05-03]. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i filmy. arkive.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-02)].

[itis-1] Bunolagus monticularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Thomas2-2] O. Thomas. On mammals from the Kaoko-Veld, South West Africa, obtained during Captain Shortridge’s fifth Percy Sladen and Kaffrarian Museum Expedition. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1929, s. 109, 1929. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1929.tb07691.x. (ang.).

[Thomas1-3] O. Thomas. On a remarkable new hare from Cape Colony. „The Annals of Magazine of Natural History”. Seventh Series. 11, s. 78, 1903. (ang.).

[iucn-4] A.A. Velázquez A.A., J.A.J.A. Guerrero J.A.J.A., Romerolagus diazi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-20] (ang.).

[Cichocki&inni-5] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 56. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 282. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[:0-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f RaniaR. Awaad RaniaR., Bunolagus monticularis (riverine rabbit) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[8] Bunolagus monticularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Bunolagus monticularis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-14].

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=66_36]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 36.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=149_119]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 119.

[Schai-Braun&Hackländer-12] S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 112. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[13] Animal Info – Riverine Rabbit. animalinfo.org. [dostęp 2009-05-03]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]