Zakład przyrodoleczniczy „Wojciech”: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Tworzę Szablon:Cytuj |
m Bot dodaje archiwum do linku |
||
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 18 użytkowników) | |||
Linia 4: | Linia 4: | ||
|zabytek = 558/1986 z 22 grudnia 1971 |
|zabytek = 558/1986 z 22 grudnia 1971 |
||
|zdjęcie = Zdrój Wojciech w Lądku-Zdroju - 1.jpg |
|zdjęcie = Zdrój Wojciech w Lądku-Zdroju - 1.jpg |
||
|opis zdjęcia = |
|opis zdjęcia = Widok od południowego zachodu |
||
|alt zdjęcia = |
|||
|państwo = Polska |
|państwo = Polska |
||
|miejscowość = [[Lądek-Zdrój]] |
|miejscowość = [[Lądek-Zdrój]] |
||
|adres = pl. Mariański 13 |
|adres = pl. Mariański 13 |
||
|typ budynku = |
|typ budynku = |
||
|styl architektoniczny = [[neobarok]] |
|styl architektoniczny = [[Architektura neobarokowa|neobarok]] |
||
|architekt = Hermann Voelkel |
|architekt = Hermann Voelkel |
||
|inwestor = |
|inwestor = |
||
Linia 26: | Linia 27: | ||
|plan budynku = |
|plan budynku = |
||
|kod mapy = Lądek-Zdrój |
|kod mapy = Lądek-Zdrój |
||
|współrzędne = 50° |
|współrzędne = 50° 20′ 37.71″ N, 16° 53′ 18.74″ E |
||
|commons = Category:Wojciech Sanatorium in Lądek-Zdrój |
|commons = Category:Wojciech Sanatorium in Lądek-Zdrój |
||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
[[Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech HDR.jpg|thumb|240px|Wnętrze]] |
[[Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech HDR 1.jpg|thumb|240px|Wnętrze [[Kopuła (architektura)|kopuły]]]] |
||
'''Zakład przyrodoleczniczy „Wojciech”''' – [[zakład przyrodoleczniczy]] w [[Lądek-Zdrój|Lądku-Zdroju]], wzniesiony w 1680, przebudowany w latach 1878–1880 w stylu [[ |
'''Zakład przyrodoleczniczy „Wojciech”''' (niem. ''Marienbad''<ref>{{Cytuj |tytuł = Lądek-Zdrój |data = 2017-07-17 |data dostępu = 2024-02-04 |opublikowany = Dolny Śląsk |url = https://dolnyslask.travel/ladek-zdroj/ |język = en}}</ref>)– [[zakład przyrodoleczniczy]] w [[Lądek-Zdrój|Lądku-Zdroju]], wzniesiony w 1680, przebudowany w latach 1878–1880 w stylu [[Architektura neobarokowa|neobarokowym]]; najokazalszy i najstarszy obiekt [[Balneologia|balneologiczny]] w uzdrowisku w Lądku-Zdroju. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Budowla została wzniesiona w latach 1678–1680, pierwotnie nazwano ją |
Budowla została wzniesiona w latach 1678–1680, pierwotnie nazwano ją Marienbad{{r|pilch}}. Wzorem dla budowniczych była [[Hammam|łaźnia turecka]] w [[Buda (Budapeszt)|Budzie]]"{{r|Wra}}. W latach 1878-1880 obiekt został przebudowany w stylu neobarokowym{{r|pilch}}. Od roku 1974 do 1998. budowla była wielokrotnie restaurowana i remontowana{{r|Wra}}. Decyzją [[Wojewódzki konserwator zabytków|wojewódzkiego konserwatora zabytków]] z dnia 22 grudnia 1971 roku obiekt został wpisany do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]]{{r|nid}}. |
||
⚫ | |||
⚫ | Jednym z gości zakładu był król pruski [[Fryderyk II Wielki|Fryderyk II]], który od 5 do 24 sierpnia 1765 roku leczył się tam, biorąc kąpiele w wodzie ze źródła{{r|Wra}}. Poza nim w „Wojciechu” bywało wiele innych znanych osób, między innymi: książę [[Antoni Henryk Radziwiłł]], prezydent USA [[John Quincy Adams]], [[Oskar Kolberg]], [[Iwan Turgieniew]], [[Józef Cyrankiewicz]] [[Władysław Gomułka]]{{r|Perzyński2005-s34}} i [[Lech Wałęsa]]{{r|lech}}. |
||
== Architektura == |
|||
⚫ | Zakład to obiekt dwukondygnacyjny, wzniesiony na planie koła i posiadający cztery [[ryzalit]]y wejściowe |
||
== |
== Architektura == |
||
⚫ | Zakład to obiekt dwukondygnacyjny, wzniesiony na planie koła i posiadający cztery [[ryzalit]]y wejściowe{{r|pilch}}. Ryzality są akcentowane [[fronton]]ami, przerwanymi [[portyk]]ami wgłębnymi lub [[Arkada|arkadowymi]] [[Podcień|podcieniami]]. Front ozdobiony [[Herb Lądka-Zdroju|herbem Lądka-Zdroju]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://zabytek.pl/pl/obiekty/ladek-zdroj-zaklad-przyrodoleczniczy-wojciech | tytuł = Dom zdrojowy Wojciech | data dostępu = 2024-03-26}}</ref>. Wszystkie elewacje posiadają bogate podziały [[Pilaster|pilastrami]]{{r|pilch}}. Wnętrze jest nakryte centralną [[Kopuła (architektura)|kopułą]], zwieńczoną wysoką [[Latarnia (architektura)|latarnią]] z parami kolumn, które podtrzymują mniejszą kopułę z [[lukarna]]mi{{r|pilch}}. Wnętrze utrzymane jest w stylu [[Hammam|łaźni tureckiej]]{{r|staffa}}. Wewnątrz budynku znajduje się źródło „Wojciech”, zasilające także basen{{r|Wra}}. Na parterze obiektu odbywają się [[Fizykoterapia|fizykoterapie]] oparte na wodzie mineralnej takie jak kąpiele perełkowe, natryski, wirówki i inne zabiegi [[Balneologia|balneologicznych]], również z wykorzystaniem [[Borowina (torf)|borowiny]]{{r|Uzdrowisko Lądek Długopole}}. Na piętrze budynku urządzona jest pijalnia wód mineralnych i hotel z 47 miejscami noclegowymi w 23 pokojach{{r|Wra}}. |
||
⚫ | Jednym z |
||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
<center> |
<center> |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, park zdrojowy 01.JPG |
|||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, park zdrojowy 02.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, park zdrojowy 02.JPG |
||
Plik:2014 Zakład przyrodoleczniczy Wojciech w Lądku Zdroju.jpg |
Plik:2014 Zakład przyrodoleczniczy Wojciech w Lądku Zdroju.jpg |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 02.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 02.JPG |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 03.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 03.JPG |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 08.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 08.JPG |[[Herb Lądka-Zdroju]] |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 07.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 07.JPG |[[Herb Lądka-Zdroju]] |
||
POL_Lądek-Zdrój_COA.svg|[[Herb Lądka-Zdroju]] |
|||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 09.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 09.JPG |[[Herb Lądka-Zdroju]] |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 13.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 13.JPG |
||
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 14.JPG |
Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 14.JPG |
||
Linia 67: | Linia 67: | ||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy |
{{Przypisy| |
||
<ref name="lech">{{cytuj stronę|url=http://24klodzko.pl/lech-walesa-przebywa-na-kuracji-w-ladku-zdroju/|tytuł=Lech Wałęsa przebywa na kuracji w Lądku-Zdroju|data dostępu=2020-09-22}}</ref> |
|||
⚫ | <ref name="nid">{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=2013-12-01 | archiwum = https://web.archive.org/web/20190327101447/https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf | zarchiwizowano = 2019-03-27 }}</ref> |
||
<ref name="Perzyński2005-s34">{{cytuj książkę|nazwisko=Perzyński|imię=Marek|tytuł=Lądek Zdrój|wydawca=Wrocławski Dom Wydawniczy|miejsce=Wrocław|data=2005|strony=34|isbn=83-921271-0-2}}</ref> |
|||
<ref name="pilch">{{cytuj książkę|nazwisko=Pilch|imię=Józef|tytuł=Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska|wydawca=Wydawnictwo Arkady|miejsce=Warszawa|rok=2005|strony=178|isbn=83-213-4366-X}}</ref> |
|||
<ref name="staffa">{{cytuj książkę|nazwisko=Staffa|imię=Marek|autor link=Marek Staffa|tytuł=[[Słownik geografii turystycznej Sudetów]], t. 16|wydanie=I|wydawca=Wydawnictwo [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]] "Kraj"|miejsce=Warszawa|rok=1993|strony=175|isbn=83-85773-06-1}}</ref> |
|||
<ref name="Uzdrowisko Lądek Długopole">{{cytuj stronę|url=http://www.uzdrowisko-ladek.pl/index.php?page=4|tytuł=Uzdrowisko Lądek-Długopole S.A.|data dostępu=2014-05-01|archiwum=https://web.archive.org/web/20070205045159/http://www.uzdrowisko-ladek.pl/index.php?page=4|zarchiwizowano=2007-02-05}}</ref> |
|||
<ref name="Wra">{{cytuj stronę|url=http://dolny-slask.org.pl/519136,Ladek_Zdroj,Zaklad_Przyrodoleczniczy_Wojciech.html|tytuł=Wratislaviae Amici|data dostępu=2014-05-01}}</ref> |
|||
}} |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj|autor = Józef Pilch |tytuł = Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska |data = 2005 |isbn = 83-213-4366-X |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Arkady |oclc = 69480077 |
* {{Cytuj|autor = Józef Pilch |tytuł = Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska |data = 2005 |isbn = 83-213-4366-X |miejsce = Warszawa |wydawca = [[Wydawnictwo Arkady]] |oclc = 69480077}} |
||
* [[Marek Staffa]] (redakcja), "[[Słownik geografii turystycznej Sudetów]]", tom 16, Warszawa, Wydawnictwo [[PTTK]] "Kraj", 1993, {{ISBN|83-7005-341-6}}. |
* [[Marek Staffa]] (redakcja), "[[Słownik geografii turystycznej Sudetów]]", tom 16, Warszawa, Wydawnictwo [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]] "Kraj", 1993, {{ISBN|83-7005-341-6}}. |
||
* {{Cytuj|autor = Marek Perzyński |tytuł = Lądek Zdrój |data = 2005 |isbn = 83-921271-0-2 |miejsce = Wrocław |wydawca = Wrocławski Dom Wydawniczy |oclc = 749469310 |
* {{Cytuj|autor = Marek Perzyński |tytuł = Lądek Zdrój |data = 2005 |isbn = 83-921271-0-2 |miejsce = Wrocław |wydawca = Wrocławski Dom Wydawniczy |oclc = 749469310}} |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://dolny-slask.org.pl/519136,Ladek_Zdroj,Zaklad_Przyrodoleczniczy_Wojciech.html Dawne i współczesne zdjęcia zakładu przyrodoleczniczego "Wojciech" na stronie Wratislaviae Amici"] |
* [http://dolny-slask.org.pl/519136,Ladek_Zdroj,Zaklad_Przyrodoleczniczy_Wojciech.html Dawne i współczesne zdjęcia zakładu przyrodoleczniczego "Wojciech" na stronie Wratislaviae Amici"] |
||
* [ |
* [https://fotopolska.eu/Ladek-Zdroj/b17171,Zaklad_Przyrodoleczniczy_Zdroj_Wojciech.html Dawne i współczesne zdjęcia zakładu przyrodoleczniczego "Wojciech" na stronie "Polska na fotografii"] |
||
* [https://panoramix360.blogspot.com/2016/10/zdroj-wojciech-pijalnia-wody.html Panorama 360 wirtualna wycieczka] |
* [https://panoramix360.blogspot.com/2016/10/zdroj-wojciech-pijalnia-wody.html Panorama 360 wirtualna wycieczka] |
||
[[Kategoria:Zabytki w Lądku-Zdroju]] |
[[Kategoria:Zabytki w Lądku-Zdroju]] |
||
[[Kategoria:Architektura neobarokowa w województwie dolnośląskim|Lądek-Zdrój]] |
[[Kategoria:Architektura neobarokowa w województwie dolnośląskim|Lądek-Zdrój]] |
||
[[Kategoria:Obiekty budowlane w Lądku-Zdroju]] |
Aktualna wersja na dzień 10:40, 9 kwi 2024
nr rej. 558/1986 z 22 grudnia 1971 | |
Widok od południowego zachodu | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
pl. Mariański 13 |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Hermann Voelkel |
Kondygnacje |
2 |
Rozpoczęcie budowy |
1678 r. |
Ukończenie budowy |
1680 r. |
Ważniejsze przebudowy |
1878-1880 r. |
Położenie na mapie Lądku-Zdroju | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |
Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój | |
50°20′37,71″N 16°53′18,74″E/50,343808 16,888539 |
Zakład przyrodoleczniczy „Wojciech” (niem. Marienbad[1])– zakład przyrodoleczniczy w Lądku-Zdroju, wzniesiony w 1680, przebudowany w latach 1878–1880 w stylu neobarokowym; najokazalszy i najstarszy obiekt balneologiczny w uzdrowisku w Lądku-Zdroju.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowla została wzniesiona w latach 1678–1680, pierwotnie nazwano ją Marienbad[2]. Wzorem dla budowniczych była łaźnia turecka w Budzie"[3]. W latach 1878-1880 obiekt został przebudowany w stylu neobarokowym[2]. Od roku 1974 do 1998. budowla była wielokrotnie restaurowana i remontowana[3]. Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 22 grudnia 1971 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków[4].
Jednym z gości zakładu był król pruski Fryderyk II, który od 5 do 24 sierpnia 1765 roku leczył się tam, biorąc kąpiele w wodzie ze źródła[3]. Poza nim w „Wojciechu” bywało wiele innych znanych osób, między innymi: książę Antoni Henryk Radziwiłł, prezydent USA John Quincy Adams, Oskar Kolberg, Iwan Turgieniew, Józef Cyrankiewicz Władysław Gomułka[5] i Lech Wałęsa[6].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zakład to obiekt dwukondygnacyjny, wzniesiony na planie koła i posiadający cztery ryzality wejściowe[2]. Ryzality są akcentowane frontonami, przerwanymi portykami wgłębnymi lub arkadowymi podcieniami. Front ozdobiony herbem Lądka-Zdroju[7]. Wszystkie elewacje posiadają bogate podziały pilastrami[2]. Wnętrze jest nakryte centralną kopułą, zwieńczoną wysoką latarnią z parami kolumn, które podtrzymują mniejszą kopułę z lukarnami[2]. Wnętrze utrzymane jest w stylu łaźni tureckiej[8]. Wewnątrz budynku znajduje się źródło „Wojciech”, zasilające także basen[3]. Na parterze obiektu odbywają się fizykoterapie oparte na wodzie mineralnej takie jak kąpiele perełkowe, natryski, wirówki i inne zabiegi balneologicznych, również z wykorzystaniem borowiny[9]. Na piętrze budynku urządzona jest pijalnia wód mineralnych i hotel z 47 miejscami noclegowymi w 23 pokojach[3].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lądek-Zdrój [online], Dolny Śląsk, 17 lipca 2017 [dostęp 2024-02-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 178. ISBN 83-213-4366-X.
- ↑ a b c d e Wratislaviae Amici. [dostęp 2014-05-01].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Marek Perzyński: Lądek Zdrój. Wrocław: Wrocławski Dom Wydawniczy, 2005, s. 34. ISBN 83-921271-0-2.
- ↑ Lech Wałęsa przebywa na kuracji w Lądku-Zdroju. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Dom zdrojowy Wojciech. [dostęp 2024-03-26].
- ↑ Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 16. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1993, s. 175. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ Uzdrowisko Lądek-Długopole S.A.. [dostęp 2014-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-05)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Pilch , Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077 .
- Marek Staffa (redakcja), "Słownik geografii turystycznej Sudetów", tom 16, Warszawa, Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1993, ISBN 83-7005-341-6.
- Marek Perzyński , Lądek Zdrój, Wrocław: Wrocławski Dom Wydawniczy, 2005, ISBN 83-921271-0-2, OCLC 749469310 .