Jezioro Tarnobrzeskie
50°32′12″N 21°38′07″E/50,536667 21,635278
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Rzeka |
Wisła (zbiornik w wyrobisku) |
| Data budowy |
1994–2009 |
| Data uruchomienia |
2010 |
| Pojemność całkowita |
111,2 mln m³ |
| Powierzchnia |
4,55 km² |
| Głębokość |
42 m |
Położenie na mapie Tarnobrzega  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
| 50°32′12″N 21°38′07″E/50,536667 21,635278
| |
| Strona internetowa | |
Jezioro Tarnobrzeskie[1] (dawniej Zalew Machowski) – zbiornik wodny utworzony poprzez zalanie wodą z pobliskiej Wisły wyrobiska górniczego o powierzchni 560 ha i głębokości do 110 m, pozostałego po odkrywkowej kopalni siarki w Tarnobrzegu.
Nazwa zbiornika[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik ma charakter antropogeniczny, jest zbiornikiem poeksploatacyjnym i powstał w 2009 roku. Ze względu na to nie miał wyraźnie utrwalonej tradycyjnej nazwy. Jezioro znane było pod nazwą Jezioro Machowskie[2][3] lub Zalew Machowski[4].
30 czerwca 2011 roku tarnobrzescy radni, działając na wniosek prezydenta miasta, kierując się tym, że miejscowość Machów została włączona do Tarnobrzega (i przestała figurować na mapach) oraz względami promocji miasta, wystąpili do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o ustalenie oficjalnej nazwy zbiornika w brzmieniu Jezioro Tarnobrzeskie[2][5]. 1 stycznia 2013 zbiornikowi nadano urzędową nazwę Jezioro Tarnobrzeskie[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie na terenie obecnego jeziora znajdowały się wsie Machów i Kajmów[6]. Wskutek odkrycia na tych terenach siarki miejscową ludność wysiedlono, a istniejące budynki zostały wyburzone[7][8].
Eksploatację siarki rozpoczęto w 1964 roku. Siarkę wydobywano metodą odkrywkową. Kopalnia była częścią Tarnobrzeskiego Zagłębia Siarkowego, w którym znajdowały się jedne z największych złóż siarki rodzimej na świecie[9]. Z ziemi wydobytej w kopalni powstała Zwałka Dąbrowicka[10]. Do 1992 roku w kopalni wydobyto ponad jedenaście milionów ton siarki. Z powodu gwałtownego spadku cen siarki zdecydowano o likwidacji kopalni[11].
Likwidacja kopalni trwała od 1994 roku, kiedy to zaczęto zabezpieczanie brzegów wyrobiska, w 2009 roku zalew został całkowicie wypełniony wodą. Skarb Państwa wydał na ten cel około 1,5 mld zł[12].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik wodny ma powierzchnię 455 ha i głębokość do 42 m (jest to czwarty najgłębszy sztuczny zbiornik w Polsce). Został on docelowo zagospodarowany na cele rekreacyjne[13]. Dziewięćdziesiąt procent wpuszczanej wody ma I klasę jakości[14].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przy zalewie znajduje się mająca ponad trzy kilometry długości piaszczysta plaża z wydzielonymi miejscami dla turystów przebywających ze zwierzętami i miejscami do grillowania[6]. W pobliżu kąpieliska znajdują się ścieżki pieszo-rowerowe. Przy zalewie funkcjonuje klub jachtowy Kotwica i baza nurkowa Ligi Obrony Kraju[15][16], a także znajdują się parkingi, sklepy, toalety, przebieralnie, wypożyczalnie rowerów wodnych, parkingi, usługi hotelarskie i zaplecze gastronomiczne. W pobliżu jeziora znajdują się wodny plac rozrywki, place zabaw i park linowy[17][18][19]. Nad jeziorem znajduje się długa na ponad pół kilometra tyrolka[20]. Na dnie jeziora znajdują się obiekty celowe zatopione dla użytku nurków[21]. Nad jeziorem znajduje się kamień z inskrypcją upamiętniającą wieś Machów oraz tablice prezentujące maszyny górnicze dawniej działające w kopalni siarki[7]. 14 lipca 2012 roku na półwyspie Jeziora Tarnobrzeskiego zawitało Lato z radiem, wystąpili: Leszcze, Krzysztof Krawczyk oraz Stachursky; w 2013[22], 2014[23] i 2016[24] roku Lato z radiem ponownie zawitało nad Jezioro Tarnobrzeskie (na pamiątkę tych wydarzeń jeden ze znajdujących się na jeziorze półwyspów nazwano Cyplem Lata z Radiem[24]). W 2020 i 2021 roku tereny w pobliżu Jeziora Tarnobrzeskiego zostały zrewitalizowane[25][26][17].
Festiwal Nowy Brzeg – Nowa Fala[edytuj | edytuj kod]
Nowy Brzeg – Nowa Fala jest odbywającym się nad Jeziorem Tarnobrzeskim festiwalem piosenki żeglarskiej, połączonym z regatami. Odbyło się osiem edycji tego festiwalu, corocznie w latach 2008–2015[27]. Festiwal otrzymał nagrodę Błękitny Spinaker[28].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw niektórych obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1515).
- ↑ a b Echo Dnia. [dostęp 2012-01-08].
- ↑ Uchwała nr LVII/1094/2010 Rady Miasta Tarnobrzega. [dostęp 2012-02-13].
- ↑ Zalew Machowski – Jezioro Tarnobrzeskie, Tarnobrzeg, ul. Zakładowa – Ogólnopolski Katalog Turystyczny [online], czasnawypoczynek.pl [dostęp 2022-08-02].
- ↑ Uchwała nr XIII/168/2011 Rady Miasta Tarnobrzega [online] [dostęp 2012-02-13].
- ↑ a b Jezioro Tarnobrzeskie – kąpielisko w wyrobisku dawnej kopalni siarki [online], Onet Podróże, 6 maja 2015 [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ a b 2. Jezioro Tarnobrzeskie » Turystyczna „Ścieżka Siarkowa” [online], Turystyczna „Ścieżka Siarkowa” [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Elżbieta Wiącek, Żegnaj moja wiosko... Pamięć o Machowie i kulturze lasowiackiej w twórczości Marii Kozłowej [online].
- ↑ Siarka [online], Muzeum Geologiczne [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Historia Zakładów, technologie wydobycia, ludzie » Turystyczna „Ścieżka Siarkowa” [online], Turystyczna „Ścieżka Siarkowa” [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Tarnobrzeski Okręg Siarkowy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-08-02].
- ↑ Jezioro Tarnobrzeskie – polski cud ekologii, inżynierii, rekreacji i architektury krajobrazu [online], www.money.pl [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Skanska wybuduje stanicę żeglarską nad Jeziorem Tarnobrzeskim.
- ↑ Od soboty zapraszamy nad Jezioro Tarnobrzeskie. tarnobrzeg.pl, 8 lipca 2010.
- ↑ Baza Machów oraz Jezioro Tarnobrzeskie – Charakterystyka – Klub Płetwonurków [online], www.lok-octopus.pl [dostęp 2022-08-02].
- ↑ Tarnobrzeg. Baza nurkowa LOK Machów Jezioro Tarnobrzeskie robi ogromne wrażenie. Zobaczcie zdjęcia z budowy! [online], Tarnobrzeg Nasze Miasto, 12 stycznia 2021 [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ a b Kiedy otwarcie Jeziora Tarnobrzeskiego? [online], tyna.info.pl [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Rowery wodne nad Jeziorem Tarnobrzeskim [online], tarnobrzeskie.eu – Jezioro Tarnobrzeskie, Tarnobrzeg i okolice – sport, rekreacja, imprezy, atrakcje, nocleg [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Tygodnik Nadwiślański – Atrakcje Jeziora Tarnobrzeskiego, 7 lipca 2022.
- ↑ FazZi, Tyrolka nad Jeziorem Tarnobrzeskim [online], tarnobrzeskie.eu [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], rzeszow.wyborcza.pl [dostęp 2022-08-02].
- ↑ Szałowe Lato z Radiem w Tarnobrzegu. Cudny koncert Maryli Rodowicz [online], Echo Dnia Podkarpackie, 21 lipca 2013 [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ Jedynka – polskieradio.pl [online], Jedynka – Polskie Radio [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ a b Lato z Radiem wraca nad Jezioro Tarnobrzeskie [online], tarnobrzeskie.eu, 27 stycznia 2016 [dostęp 2022-08-02] (pol.).
- ↑ OkiemTygodnika – Jezioro Tarnobrzeskie po rewitalizacji. [online], tyna.info.pl [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Kiedy Jezioro Tarnobrzeskie będzie otwarte? Trwa finalizacja prac [online], tyna.info.pl [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Nowy Brzeg – Nowa Fala 2015 – Tarnobrzeg.info [online] [dostęp 2022-08-03] (pol.).
- ↑ Festiwal Nowy Brzeg – Nowa Fala [online], tarnobrzeskie.eu [dostęp 2022-08-03] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Film Miejskiej Telewizji Tarnobrzeg
- Portal o Jeziorze Tarnobrzeskim – www.tarnobrzeskie.eu