Zamachy na samoloty pasażerskie w Rosji (2004)

Zamachy na samoloty pasażerskie w Rosji (2004)
	; Tu-134, który uległ katastrofie (nr rej. RA-65080). Zdjęcie wykonano na lotnisku Domodiedowo w Moskwie miesiąc przed katastrofą.
Państwo	Rosja
Miejsce	Tu-134: 40 km od Nowomoskowska; Tu-154: 25 km od Kamieńska Szachtyńskiego
Data	24 sierpnia 2004
Godzina	22:53 czasu lokalnego; 20:53 czasu polskiego
Rodzaj	Zamachy bombowe
Ofiary śmiertelne	90 osób
Ranni	0 osób
	1. Statek powietrzny
Typ	Tupolew Tu-134
Użytkownik	Volga-AviaExpress
Numer	RA-65080
Start	Moskwa
Cel lotu	Wołgograd
Numer lotu	1303
Liczba pasażerów	35 osób
Liczba załogi	9 osób
Ofiary śmiertelne	44 osoby
	2. Statek powietrzny
Typ	Tupolew Tu-154
Użytkownik	Siberia Airlines
Numer	RA-85556
Start	Moskwa
Cel lotu	Soczi
Numer lotu	1047
Liczba pasażerów	38 osób
Liczba załogi	8 osób
Ofiary śmiertelne	46 osób
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zamachy bombowe w samolotach nad Rosją wydarzyły się 24 sierpnia 2004 roku. Ataki zostały przeprowadzone w lotach Volga-AviaExpress 1303 oraz Siberia Airlines 1047. W wyniku podwójnego ataku terrorystycznego zginęło 90 osób.

Informacje o samolotach[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy z dwóch zaatakowanych samolotów to dwusilnikowa maszyna Tupolew Tu-134A-3 należąca do linii lotniczych Volga-AviaExpress. Swój pierwszy lot wykonał w 1977 roku. Samolot ten startował z moskiewskiego lotniska Domodiedowo i miał docelowo udać się do Wołgogradu o godzinie 22:30 czasu lokalnego. Z tego samego lotniska oraz 10 minut później, wystartowała druga z maszyn – był nią 3-silnikowy samolot Tupolew Tu-154B-2, którą operowały linie lotnicze Siberia Airlines^[a]. Maszyna pierwszy raz wzbiła się w powietrze w 1982 roku. Tu-154 miał wylądować w Soczi. Na pokładzie samolotów znajdowały się 35 pasażerów i 9-osobowa załoga (w przypadku lotu Moskwa-Wołgograd) oraz 38 pasażerów i 8-osobowa załoga (w przypadku lotu Moskwa-Soczi). Wszystkie osoby na pokładzie obu Tupolewów byli obywatelami Rosji^[1].

Przebieg zamachu[edytuj | edytuj kod]

Do Moskwy o godzinie 19:45 przyleciały ze stolicy Dagestanu Machaczkały dwie Czeczenki w asyście dwóch innych Czeczenów. Do samolotów samobójczynie weszły, posługując się biletami kupionymi na czarnym rynku. Początkowo myślano, że rozbije się jeden samolot – miał być nim Tu-134A-3, ale pracownicy wieży kontrolnej podali, iż stracili kontakt z drugim samolotem już 3 minuty po utracie kontaktu z pierwszą maszyną. Media zaczęły podawać, że zniknięcie z radarów 2 samolotów w krótkim czasie mogło sugerować, że doszło do zamachu terrorystycznego. Zamach miały potwierdzić też rzekome informacje podawane przez pewną kobietę, która ujrzała wybuch na pokładzie maszyny^[2].

Ładunki wybuchowe wykorzystane do ataków składały się z mieszanki heksogenu oraz nitrogliceryny i zostały zapakowane w plastikowe pudełko. Heksogen użyty był przez czeczeńskich bojowników również do budowy bomb, które eksplodowały w blokach mieszkalnych w 1999 roku^[3].

Śledztwo[edytuj | edytuj kod]

Główną przyczyną obu katastrof lotniczych miały być zamachy bombowe na pokładzie maszyn (informacje o wybuchach były jednak dementowane, np. przez rzecznika FSB^[4]). Ale śledczy nie wykluczali również innych przyczyn – mowa była między innymi o złym stanie paliwa, nieprawidłowościach w systemie regulacji paliwa czy też błąd pilota. Mało prawdopodobną przyczyną miało być porwanie obu samolotów w odstępie zaledwie kilku minut – tym bardziej, że została wysłana wiadomość SOS z kokpitu Tu-154^[5]. Samoloty te były w dobrym stanie technicznym, a pasażerowie wsiadający na pokład pomyślnie przeszli testy bezpieczeństwa^[6].

27 sierpnia badający katastrofę wykryli w jednej z maszyn ślady, które potwierdzają, że na pokładzie samolotu eksplodował ładunek wybuchowy^[7].

Reakcje[edytuj | edytuj kod]

Podejrzenie eksplozji na pokładach obu Tupolewów, spowodowało na lotniskach w całej Rosji nadzwyczajne środki bezpieczeństwa. W związku z obydwiema katastrofami, z Soczi do Moskwy powrócił prezydent Rosji Władimir Putin. Wydał rozkaz natychmiastowego wszczęcia śledztwa w sprawie wypadków^[4], a także ogłosił 26 sierpnia dniem żałoby narodowej w całym kraju^[8].

Rząd obiecał, że wypłaci każdej rodzinie ofiary zamachów po 112 tys. rubli^[9].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Obecnie linie lotnicze noszą nazwę jako S7 Airlines

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Hunt for clues to Russia crashes. BBC News. [dostęp 2014-08-09]. (ang.).
↑ Passenger Planes 'Crash' In Russia. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
↑ Explosions 'led to Russia crashes'. CNN. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
↑ ^a ^b To nie był zamach?. Interia. [dostęp 2014-08-08]. (pol.).
↑ Media reel from twin crash blows. BBC News. [dostęp 2014-08-09]. (ang.).
↑ Terrorists 'Not Behind' Double Plane Crash. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
↑ Traces Of 'Explosives' On Crash Plane. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
↑ Russians Mourn Plane Crash Victims. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
↑ Russia shaken by air crash enigma. BBC News. [dostęp 2014-08-09]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Aviaton Safety Network:
- Opis lotu Volga-AviaExpress 1303
- Opis lotu S7 Airlines 1047

[uwaga-1] Obecnie linie lotnicze noszą nazwę jako S7 Airlines

[2] Hunt for clues to Russia crashes. BBC News. [dostęp 2014-08-09]. (ang.).

[3] Passenger Planes 'Crash' In Russia. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).

[4] Explosions 'led to Russia crashes'. CNN. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).

[Interia-5] To nie był zamach?. Interia. [dostęp 2014-08-08]. (pol.).

[6] Media reel from twin crash blows. BBC News. [dostęp 2014-08-09]. (ang.).

[7] Terrorists 'Not Behind' Double Plane Crash. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).

[8] Traces Of 'Explosives' On Crash Plane. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).

[9] Russians Mourn Plane Crash Victims. Sky News. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).

[10] Russia shaken by air crash enigma. BBC News. [dostęp 2014-08-09]. (ang.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]