Zamek Piszczałowski
_bXX_01.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Wołodarskiego |
| Typ budynku |
więzienie |
| Styl architektoniczny |
klasycystyczny, elementy neogotyku |
| Architekt |
Piszczała |
| Ukończenie budowy |
I poł. XIX w. |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°53′56,08″N 27°32′52,26″E/53,898910 27,547850
| |
_(2).jpg)
Zamek Piszczałowski (biał. Пішчалаўскі замак у Менску; ros. Замок Пищаловский) – zabytkowe więzienie w stylu klasycystycznym z elementami neogotyku, zbudowane w I połowie XIX wieku i znajdujące się w Mińsku przy ul. Wołodarskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Więzienie zostało zbudowane w 1825 roku w stylu klasycystycznym z elementami neogotyku według projektu architekta Piszczały na ówczesnym Przedmieściu Romanowskim. Dwupiętrowy budynek powstał na planie prostokąta i został nakryty czterospadowym dachem. Z czterech stron do głównego korpusu dobudowano masywne cylindryczne ząbkowane wieże z szatrowym dachem.
Przeznaczeniem budynku było więzienie, w którym w latach 1830–1831 i 1863–1865 przebywali powstańcy listopadowi i styczniowi, a później również rewolucjoniści. Byli tu również więzieni Wincenty Dunin Marcinkiewicz oraz Jakub Kołas. Po wejściu do miasta wojsk bolszewickich w grudniu 1917 z więźniów sformowano milicję miejską. Po nastaniu władzy radzieckiej na Białorusi budynek nadal funkcjonował jako więzienie (również w okresie okupacji niemieckiej 1941–1944[1]); przed II wojną światową i po niej był więzieniem NKWD[2]. W czerwcu 1941 roku przeprowadzono ewakuację więzienia (zob. droga śmierci Mińsk-Czerwień).
Więzienie – nazywane przez mińszczan „wołodarką”[3] – mieści nadal więzienie, jednak nie jest wykluczona zmiana jego przeznaczenia, np. na muzeum[4]. W 2008 na skutek prac remontowych zawaliła się jedna z wież narożnych budynku[5]. W więzieniu dokonuje się egzekucji skazanych na karę śmierci.
Znani więźniowie[edytuj | edytuj kod]
- Wincenty Dunin Marcinkiewicz (1863–1865)
- Józef Piłsudski (1891–1892)
- Feliks Dzierżyński (co najmniej 4-krotnie od 1898 do 1917)
- Karuś Kahaniec (1905–1906, 1910–1911)
- Alaksandr Pruszynski (1907–1908)
- Jakub Kołas (1908 – 1911)
- Boris Sawinkow (1924)
- Maksim Tank (1932–1933)
- Konstanty Rdułtowski (1940)
- Ryszard Kaczorowski (1940–1941)[6]
- Kazimierz Świątek (1944–1945)
- Andrej Klimau
- Michaił Czyhir (1999–2000)
- Andrzej Poczobut (od 2022)[3]
Ofiary stalinowskich represji[edytuj | edytuj kod]
- Anton Balicki (rozstrzelany w 1937)
- Ściapan Niekraszewicz (rozstrzelany w 1937)
- Alaksandr Cwikiewicz (rozstrzelany w 1937)
- Michaił Kudzielka (rozstrzelany w 1938)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cezary Chlebowski, Wachlarz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985, s. 216–227, ze zdjęciem Zamku. Według Chlebowskiego budynek powstał w XVII wieku jako zamek hetmana Sapiehy, s. 216.
- ↑ Тюрьма на улице Володарского. punitor.narod.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-19)]. (ros.). narod.ru [dostęp 2011-06-22].
- ↑ a b Bartosz T. Wieliński: Andrzej Poczobut przeniesiony do więzienia w Mińsku. wyborcza.pl, 2022-05-03. [dostęp 2022-05-03]. (pol.).
- ↑ Pishchalovsky Castle in Minsk: Is there a future near the old prison?. Erch2014. [dostęp 2022-05-03]. (ang.).
- ↑ Тюрьма на Володарского, Strona sympatyków dawnego Mińska. minsk-old-new.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-29)]..
- ↑ Ryszard Kaczorowski był więziony w Zamku Piszczałowski w Mińsku. Teraz przetrzymywani są tam Polacy z Białorusi [online], Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna [dostęp 2022-11-13] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- „Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік”, Мінск 1993
- Zamek Piszczałowski na stronach Radzima.org (biał.)
| Architektura sakralna |
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Architektura świecka |
|
