Zamek w Janowcu
![]() | |
![]() Widok z lotu ptaka (2017) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Styl architektoniczny |
renesansowy, po przebudowie barokowy |
Architekt |
1577-1587 Santi Gucci, po 1667 Tylman z Gameren |
Rozpoczęcie budowy | |
Ukończenie budowy | |
Ważniejsze przebudowy |
1565-1585, 1 poł. XVII w. |
Zniszczono |
spalony w 1656 |
Pierwszy właściciel | |
Kolejni właściciele |
Piotr Firlej, 1553 Andrzej Firlej, Jan Karol Tarło, 1654 Jerzy Sebastian Lubomirski, Jerzy Marcin Lubomirski, 1783 Mikołaj Piaskowski, 1931 Leon Kozłowski |
Obecny właściciel | |
Położenie na mapie gminy Janowiec ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego ![]() | |
![]() | |
Strona internetowa |

Zamek w Janowcu – renesansowy zamek budowany w latach 1508–1526 na wysokiej skarpie wiślanej w Janowcu w powiecie puławskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
XVI w.[edytuj | edytuj kod]
Budowę zamku w 1508 rozpoczął Mikołaj Firlej, późniejszy starosta kazimierski. Kontynuował ją jego syn, wojewoda ruski Piotr Firlej. Był to późnogotycko-renesansowy zamek obronny, ufortyfikowany przez basteje wysunięte przed linię murów. Miał możliwość prowadzenia ostrzału wzdłuż obwarowań.
W latach 1565–1585 miała miejsce przebudowa zamku w stylu późnorenesansowo-manierystycznym, którą kierował architekt włoski Santi Gucci.
XVII w.[edytuj | edytuj kod]
Na początku XVII w., po przejęciu zamku przez rodzinę Tarłów, rozbudowano część mieszkalną i dobudowano wieżę zachodnią i wschodnią.
W roku 1606 na zamku miało miejsce pojednanie króla Zygmunta III Wazy z marszałkiem wielkim koronnym Mikołajem Zebrzydowskim, przywódcą rokoszu Zebrzydowskiego.
W dniu 7 lutego 1656 zamek został ograbiony i spalony podczas najazdu Szwedów pod dowództwem Karola Gustawa. Następnie odbudowany i rozbudowany w stylu barokowym przez rodzinę Lubomirskich, w których posiadaniu znajdował się do pierwszej połowy XVIII w. Odbudową kierował architekt holenderski Tylman z Gameren.
XVIII i XIX w.[edytuj | edytuj kod]
W 1783 Jerzy Marcin Lubomirski przegrał zamek w karty. Jego nowym właścicielem został Mikołaj Piaskowski. Jednak ani on, ani kolejni właściciele (m.in. Osławscy) nie byli w stanie utrzymać zamku. Sprzedali całe wyposażenie (nawet marmury zostały zdjęte ze ścian), a zamek został opuszczony i popadł w ruinę.
XX w.[edytuj | edytuj kod]
W roku 1931 zamek został zakupiony przez warszawiaka Leona Kozłowskiego. Wyremontował on tylko dwa pomieszczenia w baszcie, ale - co ważniejsze - powstrzymał wandali. Zamek z przylegającymi do niego gruntami był majątkiem zbyt małym, by objęła go nacjonalizacja w ramach uchwalonej reformy rolnej. W efekcie Kozłowski był jedynym w bloku wschodnim właścicielem zamku[1]. W 1975 r. obiekt został zakupiony przez Muzeum Nadwiślańskie i od 1993 roku jest stopniowo remontowany[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Janowiec, ostatni prywatny zamek w PRL-u.
- ↑ Muzeum Nadwiślańskie ODDZIAŁ MUZEUM ZAMEK W JANOWCU (pol.). [dostęp 2012-06-01].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Żurawski , Zamek w Janowcu nad Wisłą. Budowa – Rozbudowa – Ruina – Konserwacja – Rewaloryzacja – Zagospodarowanie, „Ochrona Zabytków”, Nr 1–2 / 2003, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 5–33, ISSN 0029-8247 [dostęp 2018-05-10] .
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona