Zamek w Janowcu
| ||
 nr rej. A/500 z 17 maja 1971
| ||
 Widok z lotu ptaka (2017) | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo |  lubelskie
| |
| Miejscowość |  Janowiec
| |
| Styl architektoniczny | renesansowy, po przebudowie barokowy | |
| Architekt | 1577-1587 Santi Gucci, po 1667 Tylman z Gameren | |
| Rozpoczęcie budowy | 1508 | |
| Ukończenie budowy | 1526 | |
| Ważniejsze przebudowy | 1565-1585, 1 poł. XVII w. | |
| Zniszczono | spalony w 1656 | |
| Pierwszy właściciel | Mikołaj Firlej | |
| Kolejni właściciele |
Piotr Firlej, 1553 Andrzej Firlej, Jan Karol Tarło, 1654 Jerzy Sebastian Lubomirski, Jerzy Marcin Lubomirski, 1783 Mikołaj Piaskowski, 1931 Leon Kozłowski | |
| Obecny właściciel | Muzeum Nadwiślańskie | |
Położenie na mapie gminy Janowiec  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | ||
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | ||
 51°19′28,25″N 21°53′36,44″E/51,324514 21,893456
| ||
| Strona internetowa | ||
Zamek w Janowcu – renesansowy zamek budowany w latach 1508–1526 na wysokiej skarpie wiślanej w Janowcu w powiecie puławskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
XVI w.[edytuj | edytuj kod]
Budowę zamku w 1508 rozpoczął Mikołaj Firlej, późniejszy starosta kazimierski. Kontynuował ją jego syn, wojewoda ruski Piotr Firlej. Był to późnogotycko-renesansowy zamek obronny, ufortyfikowany przez basteje wysunięte przed linię murów. Miał możliwość prowadzenia ostrzału wzdłuż obwarowań.
W latach 1565–1585 miała miejsce przebudowa zamku w stylu późnorenesansowo-manierystycznym, którą kierował architekt włoski Santi Gucci.
XVII w.[edytuj | edytuj kod]
Na początku XVII w., po przejęciu zamku przez rodzinę Tarłów, rozbudowano część mieszkalną i dobudowano wieżę zachodnią i wschodnią.
W roku 1606 na zamku miało miejsce pojednanie króla Zygmunta III Wazy z marszałkiem wielkim koronnym Mikołajem Zebrzydowskim, przywódcą rokoszu Zebrzydowskiego.
W dniu 7 lutego 1656 zamek został ograbiony i spalony podczas najazdu Szwedów pod dowództwem Karola Gustawa. Następnie odbudowany i rozbudowany w stylu barokowym przez rodzinę Lubomirskich, w których posiadaniu znajdował się do pierwszej połowy XVIII w. Odbudową kierował architekt holenderski Tylman z Gameren.
XVIII i XIX w.[edytuj | edytuj kod]
W 1783 Jerzy Marcin Lubomirski przegrał zamek w karty. Jego nowym właścicielem został Mikołaj Piaskowski. Jednak ani on, ani kolejni właściciele (m.in. Osławscy) nie byli w stanie utrzymać zamku. Sprzedali całe wyposażenie (nawet marmury zostały zdjęte ze ścian), a zamek został opuszczony i popadł w ruinę.
XX w.[edytuj | edytuj kod]
W roku 1931 zamek został zakupiony przez warszawiaka Leona Kozłowskiego. Wyremontował on tylko dwa pomieszczenia w baszcie, ale - co ważniejsze - powstrzymał wandali. Zamek z przylegającymi do niego gruntami był majątkiem zbyt małym, by objęła go nacjonalizacja w ramach uchwalonej reformy rolnej. W efekcie Kozłowski był jedynym w bloku wschodnim właścicielem zamku[1]. W 1975 r. obiekt został zakupiony przez Muzeum Nadwiślańskie i od 1993 roku jest stopniowo remontowany[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Janowiec, ostatni prywatny zamek w PRL-u.
- ↑ Muzeum Nadwiślańskie ODDZIAŁ MUZEUM ZAMEK W JANOWCU (pol.). [dostęp 2012-06-01].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Żurawski, Zamek w Janowcu nad Wisłą. Budowa – Rozbudowa – Ruina – Konserwacja – Rewaloryzacja – Zagospodarowanie, „Ochrona Zabytków”, Nr 1–2 / 2003, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 5–33, ISSN 0029-8247 [dostęp 2018-05-10].???