Zamek w Kożuchowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zamek w Kożuchowie
Symbol zabytku nr rej. 96 z 16.04.1958
Ilustracja
Zamek w Kożuchowie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kożuchów

Typ budynku

zamek

Ukończenie budowy

XIIIXIV wiek

Ważniejsze przebudowy

XVII, XVIII, 1976–1984

Kolejni właściciele

Henryk V Żelazny, Henryk VIII Wróbel, Henryk IX Starszy, Jan I Olbracht, Zygmunt I Stary i Zygmunt II August

Obecny właściciel

Kożuchowski Ośrodek Kultury i Sportu Zamek

Położenie na mapie Kożuchowa
Mapa konturowa Kożuchowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kożuchowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kożuchowie”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kożuchowie”
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego
Mapa konturowa powiatu nowosolskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kożuchowie”
Położenie na mapie gminy Kożuchów
Mapa konturowa gminy Kożuchów, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kożuchowie”
Ziemia51°44′43″N 15°35′40″E/51,745278 15,594444

Zamek w Kożuchowie – zabytkowa[1] warownia[2] w Kożuchowie.

Zamek wybudowana w XIIIXIV w. w miejscu starszego drewniano-ziemnego grodu[3] przez Piastów głogowsko-żagańskich; położony w północno-zachodniej części Kożuchowa.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zamek w swojej pierwszej fazie składał się z wieży-stołpu zbudowanego w dolnej części na planie czworoboku i okrągłej w górnej części. Wieżę otaczały wcześniejsze fortyfikacje ziemne. W późniejszym okresie otoczono ją murem na planie czworoboku, wewnątrz którego zbudowano od wschodu budynek mieszkalny. W 1369 roku, po śmierci księcia Henryka V Żelaznego, stała się siedzibą jego syna Henryka VIII Wróbla. Książę Henryk IX Starszy otoczył obiekt drugim ciągiem murów. Zamek w tym czasie był wprzęgnięty w system miejskich murów obronnych. Śmierć Henryka XI głogowskiego w 1476 roku spowodowała wojnę o sukcesję[3]. Na przełomie XV i XVI wieku zamek był w latach 1491–1498 w posiadaniu późniejszego króla polski Jana I Olbrachta, a w latach 1499–1506 Zygmunta I Starego, pełniących przed objęciem tronu funkcję namiestników księstwa głogowskiego w imieniu swojego starszego brata Władysława, będącego królem czeskim[4]. Od południa zbudowano budynek bramny. Następnie zamek był rezydencją książęcą, a od 1685 roku klasztorem zakonu karmelitów[4]. Dawna gotycka wieża została wkomponowana w zachodnie skrzydło mieszkalne, a cała warownia uległa przebudowie.

Po rozwiązaniu zakonu w 1810 roku miasto przekształciło obiekt w zbrojownię. W XIX wieku właścicielem zamku, aż do 1945 roku, była gmina ewangelicka[3], która w 1897 roku ufundowała od zachodu kościół na miejscu kaplicy zamkowej[4]. Warownia nie uległa zniszczeniom w 1945 roku podczas II wojny światowej. Generalny remont przeprowadzono w latach 1976–1984 przystosowując obiekt do działalności kulturalnej[4]. Obecnie czteroskrzydłowa budowla z kwadratowym dziedzińcem jest siedzibą Centrum Kultury Zamek[5] oraz Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Kożuchów.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 39-44. [dostęp 2014-08-01].
  3. a b c Kożuchów. www.zamkiobronne.pl. [dostęp 2014-08-01].
  4. a b c d Zamek książęcy w Kożuchowie. www.ziemialubuska.pl. [dostęp 2014-08-01].
  5. Kożuchowski Ośrodek Kultury i Sportu Zamek. www.zamek.kozuchow.pl. [dostęp 2014-08-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Tomasz Andrzejewski: Zamek w Kożuchowie - postulaty badawcze, w: Lubuskie Materiały Konserwatorskie, tom 6 (2009), Zielona Góra 2009
  • Folder promocyjny wydany przez UMiG Kożuchów, wyd. Promocja-Prestiż, Bydgoszcz 2001