Zamek w Radzikach Dużych
 nr rej. 414/138 z 1.07.1958[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1405 |
| Ukończenie budowy |
1466 |
| Ważniejsze przebudowy |
1510 |
| Pierwszy właściciel |
Andrzej Ogończyk |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie gminy Wąpielsk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu rypińskiego  | |
 53°09′57,74″N 19°16′43,58″E/53,166039 19,278772
| |
Zamek w Radzikach Dużych – zamek rycerski położony w Radzikach Dużych, powstały na początku XV w., obecnie w stanie otwartej ruiny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zamek zbudował przypuszczalnie kasztelan dobrzyński Andrzej Ogończyk w latach 1380-1384. Być może jednak zamek zbudowano po 1405, czyli okres po zawarciu pokoju w Raciążku lub po roku 1413, gdy w spadku po ojcu Mikołaju z Kutna wieś wraz z przyległymi dobrami otrzymał chorąży Jakusz Ogończyk[2]. Od początku należał jednak do rodu Ogończyków, którzy z czasem zaczęli używać nazwiska Radzikowski. Zamek przebudowany został przez Mikołaja Radzikowskiego w 1510 roku. Po śmierci jego syna Jana Radzikowskiego posiadłość odziedziczyła jego siostra Małgorzata, od 1513 żona Piotra Pleckiego herbu Doliwa z Dąbrowy. W 1564 roku jako właściciel Radzik występuje syn Piotra Pleckiego i Małgorzaty Radzikowskiej, Stanisław Plecki. Jego córka Barbara wniosła zamek wraz z okolicznymi dobrami do majątku swojego męża Walentego Kuczyńskiego. Później zamek przeszedł w ręce Roliczów Tarnowskich. W czasie wojen szwedzkich w połowie XVII wieku zamek uległ zniszczeniu. Około 1770 roku został opuszczony[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zamek został zbudowany na planie kwadratu o boku około 29 metrów z domem mieszkalnym wzdłuż jednego z boków i wysuniętą bramą znajdującą się po przeciwnej stronie. Do budowy użyto cegły i kamienia polnego. Dom mieszkalny miał piętro i przylegał do północno-wschodniej ściany oraz muru obwodowego, tworzącego dziedziniec. Dom ten był podpiwniczony i był podzielony na trzy pomieszczenia podobnej wielkości. Obecnie jest on najlepiej zachowanym elementem budowli. Naprzeciwko domu zamkowego znajdował się wysunięty przed lico murów budynek z bramą wjazdową. W ścianie północno-zachodniej były dwie przyziemne wnęki ze strzelnicami przystosowanymi do broni palnej, zamurowanymi już w XVI wieku. Na fragmentach murów dostrzegalne są fragmenty typowej dla gotyku dekoracji z cegły zendrówki ułożonej w romby.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2012-12-26].
- ↑ a b *** RADZIKI DUŻE *** ZAMEK W RADZIKACH *** RADZIKI DUŻE *** [online], www.zamkipolskie.com [dostęp 2019-10-29].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mirosław Krajewski: Ziemia Dobrzyńska : Zeszyty Historyczne Dobrzyńskiego Oddziału WTN, VI. Rypin: Dobrzyński Oddział Włocławskiego Towarzystwa Naukowego w Rypinie, 1999, s. 37-38.
- Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2003
- Leszek Kajzer (red.), Zamek w Radzikach na ziemi dobrzyńskiej, Rypin 2009
- Marian Arszyński, Zamek w Radzikach Dużych. Dokumentacja naukowa. PKZ Toruń 1956