Zamieszki na placu Haymarket

Zamieszki na placu Haymarket
	; Ilustracja z Harper’s Weekly, 15 maja 1886
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Illinois
Miejsca wystąpień	Chicago
Początek wystąpień	4 maja 1886
Ofiary śmiertelne	11 osób
	Położenie na mapie Chicago Zamieszki na placu Haymarket
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Zamieszki na placu Haymarket
	Położenie na mapie Illinois Zamieszki na placu Haymarket
	41°53′05,64″N 87°38′38,76″W/41,884900 -87,644100
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zamieszki na placu Haymarket (ang. Haymarket Square riot), także afera Haymarket (ang. Haymarket affair) i Masakra na placu Haymarket (ang. Haymarket massacre) – zamieszki 4 maja 1886 na placu Haymarket w Chicago, które wybuchły w czasie demonstracji robotniczej.

Przebieg

Zamieszki zrodziły się ze strajku robotników, którzy domagali się zniesienia 12-godzinnego dnia pracy, wprowadzenia 8-godzinnego czasu pracy oraz podwyżki wynagrodzeń. 1 maja 1886 rozpoczęły się starcia z policją, a 3 maja w ich wyniku zginęło sześciu robotników. Robotnicy w odruchu protestu zaczęli się gromadzić na Haymarket Square. Następnego dnia w trakcie trwającego wiecu w tłum protestujących i policjantów została wrzucona bomba – zginęło od niej 11 osób, wielu było rannych. W odpowiedzi policja otworzyła ogień do zgromadzonych.

Po wydarzeniu

Mimo braku dowodów, o spowodowanie zamachu zostali oskarżeni przywódcy robotników. Po pokazowym procesie sześciu z oskarżonych (George Engel, Samuel Fielden, Louis Lingg, Albert Parsons, Michael Schwab oraz August Spies) zostało skazanych na karę śmierci. Razem z nimi powieszono Adolpha Fischera. Louis Lingg popełnił samobójstwo w celi. Oscar Neebe został skazany na 15 lat więzienia. Kary śmierci dla Schwaba i Fieldena zostały zamienione przez gubernatora Oglesby’ego na kary dożywotniego więzienia. Trzech: Samuel Fielden, Oscar Neebe i Michael Schwab zostało ułaskawionych przez kolejnego gubernatora, Johna Petera Altgelda (także Niemca z pochodzenia). W prasie lewicowej i literaturze socjalistycznej skazanie robotników traktowano jako mord sądowy.

Na miejscu zamieszek ustawiono początkowo statuę ku czci zabitego policjanta, co robotnicy odebrali jako prowokację. Po licznych incydentach zabrano ją stamtąd w latach 70. XX wieku. W 2004 postawiono nowy pomnik, symbolizujący wolność słowa, autorstwa rzeźbiarki Mary Brogger^[1]^[2].

Wydarzeniom z Haymarket amerykański pisarz Howard Fast poświęcił swoją powieść Amerykanin z 1946 r.

Dla upamiętnienia tych wydarzeń II Międzynarodówka ustanowiła 1 maja Świętem Pracy.

Zobacz też

Przypisy

↑ The New York Times: In Chicago, an Ambiguous Memorial to the Haymarket Attack (ang.).
↑ Mary Brogger. marybrogger.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-29)]. (ang.)..

Bibliografia

„Kwartalnik Neofilologiczny” 1954, tom 1/2.
„Przegląd Socjologiczny” 1980, tom 32.

[1] The New York Times: In Chicago, an Ambiguous Memorial to the Haymarket Attack (ang.).

[2] Mary Brogger. marybrogger.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-29)]. (ang.)..

[1]

[2]