Zaręba (województwo dolnośląskie)

Zaręba
	wieś
	; Pałac w Zarębie Dolnej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubański
Gmina	Siekierczyn
Wysokość	220-250 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1821
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-800
Tablice rejestracyjne	DLB
SIMC	0192264
	Położenie na mapie gminy Siekierczyn Zaręba
	Położenie na mapie Polski Zaręba
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zaręba
	Położenie na mapie powiatu lubańskiego Zaręba
	51°06′21″N 15°13′49″E/51,105833 15,230278
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zaręba (niem. Lichtenau^[5]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Siekierczyn.

Położenie

Zaręba to duża wieś łańcuchowa o długości około 3,0 km położona na Pogórzu Izerskim, pomiędzy Wysoczyzną Siekierczyńską na północnym zachodzie a Wzgórzami Zalipiańskimi na południu, na wysokości około 220–250 m n.p.m.^[2]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego. W latach 1945–1954 wieś była siedzibą Gminy Zaręba^[2].

Historia

Zaręba jest jedną z najstarszych wsi w regionie, ale jej wczesne dzieje są słabo znane^[2]. Prawdopodobnie została założona przez kolonistów niemieckich w XIII lub XIV w.^[2] W 1346 r. wzniesiono tu kościół, który w 1427 r. zniszczyli husyci^[2]. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej Zaręba znacznie rozwinęła się, co było związane z osiedleniem dużej grupy eskulantów z Czech^[2]. W 1825 r. w miejscowości były 182 domy, w tym: kościół, szkoła ewangelicka wraz z nauczycielem, cztery młyny wodne, trzy tartaki, wiatrak i olejarnia^[2]. W drugiej połowie XIX w. w przeciwieństwie do okolicznych wsi, które podupadały po zaniku tkactwa chałupniczego, Zaręba zaczęła się szybko rozwijać jako ośrodek wydobycia węgla brunatnego^[2]. W 1865 r. przez miejscowość przeprowadzono linię kolejową ze Zgorzelca do Lubania co umożliwiło dalszy rozwój przemysłu między innymi kopalni węgla brunatnego i bazaltu^[2].

Po 1945 r. Zaręba pozostała dużą wsią rolniczo-przemysłową, wzrosła liczba mieszkańców co było związane z rozbudową kopalni, dla której zbudowano osiedle robotnicze^[2]. W 1978 r. było tu 218 indywidualnych gospodarstw rolnych, w 1988 r. ich liczba zmalała do 101^[2].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[6]:

Pałac w Zarębie Dolnej, ul. Bazaltowa 3 z XVIII w., przebudowany w 1849 r.

Inne zabytki^[2]:

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP pochodzący z 1684 r., przebudowany w 1797 i 1870 r.,
Pałac w Zarębie Górnej pochodzący z końca XIX w.,
liczne domy mieszkalne i gospodarcze pochodzące z XIX i XX w.

Kultura

W Zarębie działa osiedlowy dom kultury^[7].

Sport

We wsi znajduje się klub sportowy LZS Zaręba posiadający drużynę piłki nożnej^[8].

Zobacz też

Zaręba (stacja kolejowa)

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 27 maja 2025, identyfikator PRNG: 158897.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 2: M-Ż. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 468-472. ISBN 83-85773-61-4.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1604 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 105. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].
↑ Osiedlowy Dom Kultury w Zarębie. [w:] Przegląd Lubański [on-line]. [dostęp 2019-07-21].
↑ LZS Zaręba. [w:] Łączy nas piłka [on-line]. [dostęp 2019-07-21].

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (M-Ż). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-61-4.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 27 maja 2025, identyfikator PRNG: 158897.

[staffa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 2: M-Ż. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 468-472. ISBN 83-85773-61-4.

[GUS-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1604 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[Rozporządzenie_Ministrów-5] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)

[nid-6] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 105. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-31)].

[domkultury-7] Osiedlowy Dom Kultury w Zarębie. [w:] Przegląd Lubański [on-line]. [dostęp 2019-07-21].

[lzs-8] LZS Zaręba. [w:] Łączy nas piłka [on-line]. [dostęp 2019-07-21].

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

Wsie	Nowa Karczma Rudzica Siekierczyn Wesołówka Wyręba Zaręba
Pozostałe miejscowości podstawowe	Pisaczów Ponikowo