Zasłonak brunatny
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak brunatny |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius brunneus (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 298 (1838) | |
.JPG)
_Fr_39248.jpg)
Zasłonak brunatny, zasłonak brunatnopłowy (Cortinarius brunneus (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus brunneus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries[1].
Niektóre synonimy naukowe:
- Agaricus brunneus Pers. 1801
- Gyrophila albobrunnea (Pers.) Quél.1886
- Hydrocybe brunnea (Pers.) M.M. Moser 1953
- Telamonia brunnea (Pers.) Wünsche 1877
- Cortinarius brunneus var. glandicolor (Fr.) H. Lindstr. & Melot 2000
- Cortinarius brunneus var. brunneus (Pers.) Fr. 1838[2].
Obydwie polskie nazwy podał Andrzej Nespiak w 1981 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 4–9 cm, kształt początkowo stożkowaty, później dzwonkowaty lub łukowaty, starsze okazy stają się rozpostarte. Na środku posiada tępy garb, brzegi gładkie, u młodych okazów zazwyczaj są na nich resztki zasnówki. Jest higrofaniczny. Powierzchnia gładka i matowa, podczas wilgotnej pogody ma barwę od ciemnoczerwonej do czarnobrązowej, podczas suchej jasnobrązową[4].
Szerokie i szeroko przyrośnięte, o ostrzach gładkich. Początkowo są ochrowobrązowe i czasami mają różowofioletowy odcień, u starszych okazów stają się ciemnoczerwone[4].
Wysokość 5–10 cm, grubość 4–10 mm, walcowaty, kruchy, ze spiczastą podstawą. U młodych okazów pełny, u starszych pusty. Powierzchnia początkowo pokryta białymi włókienkami zasnówki, później gładka, koloru od jasnobrązowego do ciemnobrązowego. Górna część trzonu ma białawą strefę pierścieniową[4].
Cienki, brązowy. Smak cierpki i ziemisty, zapach rzodkiewkowy[4].
Drobno brodawkowane, o rozmiarach 8–9 × 5,5–6,5 μm[5].
- Gatunki podobne
- zasłonak purpurowoblaszkowy (Cortinarius semisanguineus) ma podobny kształt i ubarwienie, różni się purpurowymi blaszkami.
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Kostaryce i Europie[6]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano około 10 jego stanowisk na terenie Polski[3].
Występuje w różnego typu lasach, najczęściej jednak rośnie w lasach górskich i podgórskich, szczególnie pod świerkami. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[3], grzyb niejadalny[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-10].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ ''Cortinarius brunneus'' [online] [dostęp 2013-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-02].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].