Zbigniew Żakiewicz
| ||
![]() Zbigniew Żakiewicz (przed 1968 rokiem) | ||
Data i miejsce urodzenia | 6 czerwca 1933 Wilno | |
Data i miejsce śmierci | 24 czerwca 2010 Gdańsk | |
Narodowość | polska | |
Dziedzina sztuki | literatura | |
Ważne dzieła | ||
| ||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() |
Zbigniew Żakiewicz (ur. 6 czerwca 1933 – właściwie urodzony w 1932, metrykę zmieniono w 1944 - w Wilnie, zm. 24 czerwca 2010 w Gdańsku) – polski pisarz, publicysta, rusycysta i historyk literatury rosyjskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodzony w Wilnie w rodzinie ziemiańskiej jako syn Józefa Żakiewicza, nadleśniczego i plenipotenta Zdzisława hr. Tyszkiewicza z Izabelina pod Mołodecznem, oraz Zofii z Oganowskich. Wczesne dzieciństwo spędził w Mołodecznie (obecnie Białoruś), w XVIII-wiecznym dworze Tyszkiewiczów, gdzie ojciec miał służbowe mieszkanie. 17 września 1939 był świadkiem wkroczenia do Mołodeczna Armii Czerwonej, która pozostawała tam do czerwca 1941, kiedy to miasteczko zajęli Niemcy. W maju 1945 roku umarł na gruźlicę ojciec pisarza. Wraz z matką został repatriowany do Polski centralnej w 1946 roku. Początkowo zamieszkał w Łodzi, gdzie ukończył szkołę średnią. Następnie studiował rusycystykę we Wrocławiu, gdzie poznał przyszłą żonę Dominikę i Opolu, gdzie mieszkał z rodziną do 1967 r. Przez wiele lat był związany z Gdańskiem i Kaszubami. Pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego (starszy wykładowca w Instytucie Filologii Rosyjskiej).
Jeden ze współczesnych prozaików z tzw. nurtu literatury kresowej, często wymieniany obok Konwickiego, Odojewskiego i Buczkowskiego. Prócz nostalgicznej prozy wspomnieniowej (m.in. powieści zebrane w wydanym w 2006 r. tomie pt. Tryptyk Wileński) w latach siedemdziesiątych XX wieku tworzył również prozę eksperymentalną, oniryczną, zdradzającą jego zainteresowania fantasmagoriami francuskiej nouveau roman, z licznymi echami twórczości Białoszewskiego, Gombrowicza czy Konwickiego (czytelnymi zwłaszcza w powieściach Czteropalczasty i To sen tylko, Danielu).
W latach 80-90 był publicystą katolickiego dwutygodnika "Gwiazda Morza"[1]
Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IV, taras I-1a-40)[1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Zbiory opowiadań[edytuj | edytuj kod]
- 1962 Chłopiec o lisiej twarzy
- 1967 Liście
- 1969 Domy
Powieści[edytuj | edytuj kod]
- 1968 Ród Abaczów (wyd. 2 1971; wyd. 3 1979; wyd. 4 w trylogii pt. Saga Wileńska w 1992)
- 1970 Biały karzeł (wyd. 2 1975)
- 1973 To sen tylko, Danielu...
- 1975 Dolina Hortensji (wyd. 2 1977; wyd. 3 1980; wyd. 4 w trylogii pt. Saga Wileńska 1992)
- 1977 Czteropalcy
- 1978 Markigo
- 1982 Wilcze łąki (wyd. 2 w trylogii pt. Saga Wileńska 1992)
- 1988 Ciotuleńka
- 1993 Wilio, w głębokościach morza
- 2000 Gorycz i sól morza
Szkice literackie[edytuj | edytuj kod]
- 1970 Ludzie i krajobrazy
- 1977 Dziennik intymny mego N.N.
- 1987 Pożądanie Wzgórz Wiekuistych
- 1996 Ujrzane, w czasie zatrzymane
Utwory dla dzieci i młodzieży[edytuj | edytuj kod]
- 1972 Kraina Sto Piątej Tajemnicy (wyd. 2 1977; wyd. 3 1988)
- 1975 Ostatni rejs »Grubego Jana«
- 1976 Dwaj dzielni z Plimplańskiego Lasu (wyd. 2 1981), na podstawie książki powstał później serial lalkowy "Maurycy i Hawranek"[2]
- 1979 Straszne bliźnięta
- 1981 Opowieści z Bajkolandii
- 1982 Pan Tip-Top
- 1987 Latarnia dziadka Utopka
- 1988 Opowieść o wiernym pająku
Odznaczenia i nagrody (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- 1971 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich
- 1976 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1989 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1998 – Medal Komisji Edukacji Narodowej
- 2000 – Medal Księcia Mściwoja II
- 2003 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zbigniew Żakiewicz. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-01-24].
- ↑ MAURYCY I HAWRANEK. filmpolski.pl.
- ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (pol.). gdansk.pl, 2016-06-23. [dostęp 2016-06-23].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zmarł pisarz, publicysta i rusycysta Zbigniew Żakiewicz
- Pamięć – istotą zakorzenienia: z pisarzem Zbigniewem Żakiewiczem rozmawia Maciej Dęboróg-Bylczyński / Zbigniew Żakiewicz; rozm. przepr. M. D-B. // Pomerania. – 2007, nr 7-8, s. 36-37
- Tryptyk wileński / Zbigniew Żakiewicz. – Gdańsk, 2006. Rec.: W zakolu Wilii / Maciej Dęboróg-Bylczyński // Pomerania. – 2007, nr 7-8, s. 75-76
- Tatiana Czerska, Od małej ojczyzny do uniwersum - sacrum w twórczości Zbigniewa Żakiewicza, Szczecin 2006 (monografia poświęcona pisarzowi)
- Maciej Dęboróg-Bylczyński, oprac. graf. Witold Wedecki, Pamięć, nostalgia, tożsamość. Kulturowe aspekty estetyki pogranicza w twórczości Zbigniewa Żakiewicza, Bydgoszcz 2011 (monografia)
- Czytanie Żakiewicza, pod red. Tatiany Czerskiej i Renaty K. Łozowskiej, Szczecin 2012 (tom pokonferencyjny)
- Laureaci Nagrody Fundacji im. Kościelskich
- Ludzie urodzeni w Wilnie
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Pisarze związani z Gdańskiem
- Pisarze związani z Opolem
- Pochowani na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku
- Polacy wysiedleni z Kresów Wschodnich 1944–1946
- Polscy pisarze współcześni
- Polscy prozaicy
- Polscy rusycyści
- Publicyści związani z Gdańskiem
- Urodzeni w 1933
- Wykładowcy Uniwersytetu Gdańskiego
- Zmarli w 2010