Zbigniew Karpiński

Zbigniew Karpiński
Data i miejsce urodzenia	17 kwietnia 1906 ; Sankt Petersburg
Data i miejsce śmierci	29 marca 1983 ; Warszawa
Uczelnia	Politechnika Warszawska
	Praca
Biuro	Biuro Odbudowy Stolicy,; Centralne Biuro Projektów Architektonicznych i Budowlanych;
Budynki	Gmach Sądu Rejonowego w Gdyni; Ściana Wschodnia w Warszawie;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Karpiński (ur. 17 kwietnia 1906 w Sankt Petersburgu, zm. 29 marca 1983 w Warszawie) – polski architekt.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1937 ukończył studia na Politechnice Warszawskiej na Wydziale Architektury. Jeszcze w czasie studiów pracował dwa lata w pracowni Bohdana Pniewskiego. Przed wojną wziął udział w wielu konkursach architektonicznych, uzyskując nagrody i wyróżnienia za:

Sądy w Gdyni (z T. Sieczkowskim, R. Sołtyńskim, 1934, I nagroda)
Ośrodek Wychowania Fizycznego Klubu Sportowego „Orzeł“ w Warszawie (z Maciejem Nowickim, 1938–1939)^[1]
Ratusz w Bydgoszczy
Port Lotniczy na warszawskim lotnisku Gocław i inne.

Do wybuchu wojny pracował jako asystent na Wydziale Architektury.

W 1945 rozpoczął pracę w Biurze Odbudowy Stolicy. Zaprojektował blok Marszałkowska-Wilcza-Krucza oraz wiele budynków biur i urzędów państwowych, szczególnie w rejonie tzw. dzielnicy ministerstw (ul. Krucza), m.in.:

Metalexport, ul. Mokotowska, współautor: Tadeusz Zieliński
Polimexu i Elektrimu, ul. Czackiego.

W 1955 wraz z J. Kowarskim wygrał konkurs na Ambasadę Polską w Pekinie. W 1958 uzyskał I nagrodę ex aequo w konkursie na zabudowę Ściany Wschodniej w Warszawie, tj. zabudowy wschodniej strony ulicy Marszałkowskiej, pomiędzy Alejami Jerozolimskimi a ulicą Świętokrzyską. Od 1960 był generalnym projektantem i wraz z zespołem w latach 1962-1969 zrealizował nową wersję tego projektu. Za projekt i realizację Ściany Wschodniej w 1971 otrzymał Nagrodę Ministra Budownictwa, a w 1972 indywidualną Nagrodę Państwową I stopnia w dziedzinie techniki.

Od 1938 Zbigniew Karpiński prowadził zajęcia z projektowania na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i w 1966 został profesorem, a w latach 1971-1973 – dziekanem. W latach 1963-1965 był prezesem Oddziału Warszawskiego SARP i członkiem Rady SARP, przewodniczącym Kolegium Sędziów i delegatem SARP do Komisji Konkursów Międzynarodowej Unii Architektów UIA.

W 1972 został wyróżniony Honorową Nagrodą SARP za wybitne osiągnięcia dla rozwoju architektury^[2]. Został również odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką SARP (1965), Medalem XXX-lecia Polski Ludowej (1974) i Odznaką „Milionera” (1974)^[3].

Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 170-1-16)^[4].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był bratem poety Światopełka Karpińskiego oraz ojcem: działacza opozycji antykomunistycznej Jakuba Karpińskiego, historyka idei Wojciecha Karpińskiego i historyka literatury, działacza opozycji demokratycznej Marka Karpińskiego.

Zrealizowane projekty[edytuj | edytuj kod]

Gmach Sądów w Gdyni, Plac Konstytucji, 1934-1936 r., współautorzy: Tadeusz Sieczkowski, Roman Sołtyński
Willa w Kębinach pod Łodzią, ul. Leśnych Duszków 2, 1936-1938 r., zleceniodawca: Robert Biederman
Dom mieszkalny w Łodzi, Al. Kościuszki 45, 1937-1939 r., zleceniodawca: Eisertowie współautor: inż. Franciszek Brunon Haessner
Willa w Warszawie, ul. Sułkowskiego, 1938 r., zleceniodawca: Czernichowski
Ośrodek Wychowania Fizycznego w Warszawie, ul. Podskarbińska 11, współautor: Maciej Nowicki
Dworek w Czerniakowie (przebudowa), Warszawa, ul. Bernardyńska 1, 1940 r., zleceniodawca: Wojciech Zatwarnicki
Biurowiec Polimex w Warszawie, ul. Czackiego 7/9/11, 1946-1948 r., zleceniodawca: Polimex, współautor: Tadeusz Zieliński
Dom mieszkalny w Warszawie, ul. Szczęśliwicka, 1947 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny
Stoisko Państwowego Banku Rolnego na Ogólnokrajowej Wystawie Rolniczej w Poznaniu, 1947 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny, nagroda: srebrny medal
Polskie Stoisko na Międzynarodowej Wystawie Urbanistyki i Mieszkalnictwa w Paryżu, 1947 r., zleceniodawca: Ministerstwo Odbudowy, współautor: Jerzy Sołtan, nagroda: Grand Prix
Budynek mieszkalny w Warszawie, ul. Radomska 10/12, 1948 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny, współautor: Hieronim Karpowicz
Budynek biurowy Varimex w Warszawie, ul. Krucza 20/22, 1948 r., zleceniodawca: Varimex, współautor: Tadeusz Zieliński
Gmach Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Warszawie (odbudowa), ul. Czackiego 21, 1949 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny, współautor: Tadeusz Zieliński
Biurowiec Metalexportu w Warszawie, ul. Piękna róg Mokotowskiej, 1950 r., zleceniodawca: Metalexport, współautor: Tadeusz Zieliński, nagroda: II stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury
Budynek Państwowych Wydawnictw Technicznych w Warszawie, ul. Mazowiecka 2/4, 1950 r., realizacja: 1951 r., zleceniodawca: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, współautor: Tadeusz Zieliński
Budynek biurowy NOT w Warszawie, ul. Świętokrzyska 14, 1950-1952 r., realizacja: 1956 r., zleceniodawca: NOT
Budynek biurowy Polimex/Elektrim w Warszawie, ul. Czackiego 15/17, 1954 r., zleceniodawca: Polimex, współautor: Tadeusz Zieliński
Budynek mieszkalny z salonem Motozbytu w Warszawie, ul. Świętokrzyska 16/18, 1952-1955 r.
Budynek mieszkalny w Warszawie, ul. Mazowiecka 3/5, 1953-1955 r., współautor: Halina Woźniak
Osiedle mieszkaniowe w Warszawie, Krucza/Wilcza/Hoża/Marszałkowska, 1956 r., realizacja: 1958-1959 r., zleceniodawca: Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych Południe

Budynek mieszkalny z salonem Air France, ul. Krucza 21 i ul. Hoża 19, współautor: Halina Zielenicka
Budynek mieszkalny z przedszkolem, ul. Krucza 19, współautor: Tadeusz Niezabitowski
Budynek mieszkalny, ul. Krucza 17, współautor: Tadeusz Niezabitowski
Domy mieszkalne, ul. Marszałkowska 74 i 68/70, współautor: Halina Woźniak

Ambasada Polska w Chinach, Pekin, 1956-1960 r., współautorzy: Jerzy Kowarski, Zofia Kowalska, Alina Scholtz, Krystyna Dobrowska, Jacek i Hanna Żuławscy, nagroda: I stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury
Strona Wschodnia ulicy Marszałkowskiej w Warszawie (Ściana Wschodnia), ul. Marszałkowska 100-122, 1958-1969 r., nagrody: Nagroda Państwowa Indywidualna I Stopnia 1972, Nagroda Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych 1972

Dwa wieżowce mieszkalne, ul. Chmielna 35 i Zgoda 13, współautor: Zbigniew Wacławek, konstrukcja: Włodzimierz Wojnowski
Wieżowiec mieszkalny, ul. Świętokrzyska 35, współautorzy: Jan Klewin, Marcin Bogusławski, konstrukcja: Włodzimierz Wojnowski
Dwa domy towarowe „Wars” i „Sawa”, współautorzy: Jerzy Jakubowicz, Piotr Zajlich, Ludwik Borawski, konstrukcja: Stanisław Więcek
Dom towarowy i młodzieżowy „Junior”, współautor: Zbigniew Wacławek, konstrukcja: Stanisław Więcek
Dom towarowy „Sezam”, współautor: Andrzej Sierakowski, konstrukcja: Jan Kopciowski
Rotunda PKO, współautor: Jerzy Jakubowicz
Biurowiec Universal, współautorzy: Jerzy Jakubowicz, Jerzy Kowarski
Dwa budynki mieszkalne i dom mody, ul. Chmielna 34 i Chmielna 36, współautor: Jerzy Kowarski
Budynek mieszkalny z barem i sklepami, ul. Widok 24 i Widok 26, współautorzy: Jan Bogusławski, Bohdan Gniewiewski
Budynki mieszkalne, ul. Złota 6 i Złota 11, współautorzy: Zbigniew Wacławek, Romuald Widera
Budynki mieszkalne, ul. Moniuszki 10 i Zgoda 12, współautor: Jan Klewin
Odbudowa budynku z kawiarnią „Adria”, ul. Moniuszki 8, współautorzy: M. Koczow, Jerzy Wasilewski^[5]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 190. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII–30 IX 1972. „Kronika Warszawy”. 13, s. 153, 1973.
↑ In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Zbigniew Andrzej Karpiński, inmemoriam.architektsarp.pl [dostęp 2022-06-09] .
↑ Cmentarz Stare Powązki: ZBIGNIEW KARPIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-07] .
↑ Spis na podstawie: Zbigniew Karpiński, Wspomnienia moje. Oprac. Wojciech Karpiński. Zamiast posłowia: Jakub Karpiński Dom, Marek Karpiński Mój ojciec. Warszawa, DSH, 2018

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 190. ISBN 83-60350-00-0.

[2] Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII–30 IX 1972. „Kronika Warszawy”. 13, s. 153, 1973.

[3] In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Zbigniew Andrzej Karpiński, inmemoriam.architektsarp.pl [dostęp 2022-06-09] .

[4] Cmentarz Stare Powązki: ZBIGNIEW KARPIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-07] .

[5] Spis na podstawie: Zbigniew Karpiński, Wspomnienia moje. Oprac. Wojciech Karpiński. Zamiast posłowia: Jakub Karpiński Dom, Marek Karpiński Mój ojciec. Warszawa, DSH, 2018

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

1966–1970	Romuald Gutt (1966) Jan Chmielewski (1967) Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński, Eugeniusz Wierzbicki (zespół „Tygrysów”) (1968) Zbigniew Ihnatowicz (1969) Władysław Czarnecki (1970)
1971–1980	Jan Zachwatowicz (1971) Zbigniew Karpiński, Włodzimierz Gruszczyński (1972) Julian Duchowicz, Zygmunt Majerski (1973) Jadwiga Grabowska-Hawrylak (1974) Henryk Buszko, Aleksander Franta (1975) Jan Bogusławski (1976) Jerzy Hryniewiecki (1977) Halina Skibniewska (1978) Tadeusz Zieliński (1979) Witold Cęckiewicz (1980)
1981–1990	Bolesław Szmidt (1981) Hanna Adamczewska-Wejchert, Kazimierz Wejchert (1982) Piotr Biegański (1983) Bohdan Lachert (1984) Tadeusz Barucki (1985) Tadeusz Zipser (1986) Małgorzata Handzelewicz-Wacławek, Zbigniew Wacławek (1987) Maciej Krasiński (1988) Maciej Gintowt (1989) Witold Korski (1990)
1991–2000	Szczepan Baum (1991) Andrzej Jagodziński, Bogdan Krzyżanowski, Jerzy Szczepański (1992) Marek Budzyński (1993) Romuald Loegler (1994) Konrad Kucza-Kuczyński (1995) Stanisław Niemczyk (1996) Andrzej Kiciński (1997) Wojciech Obtułowicz (1998) Ryszard Jurkowski (1999) Stanisław Fiszer (2000)
2001–2010	Edmund Małachowicz (2001) JEMS Architekci: Olgierd Jagiełło, Maciej Miłobędzki, Marcin Sadowski, Jerzy Szczepanik-Dzikowski (2002) Stefan Kuryłowicz (2003) Marek Dunikowski (2004) Jerzy Skrzypczak (2005) Witold Benedek, Stanisław Niewiadomski (2006) Jerzy Gurawski (2007) Marian Fikus (2008) Krzysztof Ingarden, Jacek Ewý (2009) Bolesław Stelmach (2010)
2011–2020	Dariusz Kozłowski (2011) Grzegorz Stiasny, Jakub Wacławek (2012) Michał Baryżewski, Zbigniew Reszka (2013) Małgorzata Pizio-Domicz, Antoni Domicz (2014) Andrzej Bulanda, Włodzimierz Mucha (2015) Stanisław Deńko (2016) Wojciech Zabłocki (2017) Kazimierz Łatak, Piotr Lewicki (2018) Jacek Lenart (2019) Zbigniew Maćków (2020)
2021–2030	Ewa Kuryłowicz (2021) Bogdan Kulczyński (2022) Ewa P. Porębska (2023)