Zbiornik wodny Málinec
48°31′36″N 19°39′42″E/48,526667 19,661667| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Rzeka | |
| Data budowy |
od 1986 |
| Data uruchomienia |
1994 |
| Typ zapory |
ziemna |
| Pojemność całkowita |
26,62 mln m³ |
| Wysokość lustra wody |
345,5 m n.p.m. |
| Powierzchnia |
1,38–1,5 km² |
| Zlewnia |
82,3 km² |
| Wysokość zapory |
48 m |
| Długość zapory |
620 m |
| Funkcja |
zbiornik wody pitnej |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°31′36″N 19°39′42″E/48,526667 19,661667
| |
Zbiornik wodny Málinec (słow. Vodárenská nádrž Málinec) – sztuczny zbiornik wodny w południowej Słowacji, powstały przez przegrodzenie zaporą wodną rzeki Ipola.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik leży w całości w granicach administracyjnych wsi Málinec w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Poltár. Położony jest w południowej części Rudaw Weporskich. Zajmuje dno głębokiej doliny Ipoli w miejscu, w którym płynąc zmienia ona kierunek z południowo-zachodniego na południowo-wschodni. Zamykająca go zapora znajduje się ok. 2,5 km powyżej centrum wsi Málinec.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik ma kształt nieregularny, odwzorowujący naturalne ukształtowanie doliny Ipoli: jest wydłużony, z pięcioma większymi zatokami po stronie zachodniej i jedną po stronie wschodniej. Ma długość (w osi doliny) ok. 2,8 km, przeciętną szerokość 350–600 m i powierzchnię 138–150 ha. Całkowita objętość zbiornika to 26,62 milionów m3 wody (z tego objętość retencyjna ok. 1,5 miliona m3). Lustro wody na średniej wysokości ok. 345,5 m n.p.m.[1]
Powierzchnia zlewni zbiornika wynosi 82,3 km². Średni roczny dopływ do zbiornika wynosi 0,85 m3/s, dla wody stuletniej 62,0 m3/s. Roczna suma opadów na terenie zlewni wynosi 745 mm, a średnie parowanie z powierzchni zbiornika 750 mm[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Koncepcja budowy zapory i zbiornika powstała w drugiej połowie lat 70. XX w. w związku z przewidywanym wzrostem zapotrzebowania na wodę pitną w powiatach położonych w dorzeczu Ipoli. Prace budowlane zaczęto 1 kwietnia 1986 r., a cały kompleks (zapora, zbiornik, ujęcia wody, zabudowania techniczne) oddano do użytku 21 stycznia 1994 r. W związku z budową zanikła całkowicie położona na terenie zbiornika osada Hámor, a także większość mniejszych przysiółków: Hrozinovo, Chmelná i Šťavica.
Z terenów objętych zbiornikiem oraz położonych powyżej niego wysiedlono ok. 200 gospodarstw. Do tych pozostałych wybudowano dwie nowe drogi po obu stronach zbiornika.
Przeznaczenie[edytuj | edytuj kod]
Zbiornik został utworzony jako rezerwuar wody pitnej dla położonych poniżej powiatów Poltár, Łuczeniec, Rimavská Sobota i Veľký Krtíš. Zarządza nim Słowackie Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej (Slovenský vodohospodársky podnik – SVP). Średni pobór wody wynosi ok. 0,5 m3/s. Rocznie pobieranych jest ze zbiornika ok. 3 mln m3 wody. Dodatkową funkcją jest stabilizowanie przepływu Ipoli poniżej zapory. Ze względu na strefę sanitarną obejmującą zbiornik i jego brzegi nie jest on udostępniony do wykorzystywania rekreacyjnego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005, ISBN 80-8042-377-6;
- O zbiorniku i zaporze na stronach wsi Málinec [1];