Zekier
Zekier — pierścień łuczniczy noszony na kciuku, którego używa się przy napinaniu łuku refleksyjnego.
Napinanie cięciwy w łukach tego typu wymaga większej siły fizycznej, a także w konsekwencji ochrony opuszka kciuka, którym ją naciągano w przeciwieństwie do techniki stosowanej przez łuczników europejskich i bliskowschodnich[1]. Zekier rozpowszechnił się wśród ludów Azji, gdzie był stosowany szczególnie przez konnych łuczników, którym ułatwiał kontrolę nad strzałą w czasie jazdy.
Wykonywano je ze skóry, rogu, kości, kości słoniowej, kamienia bądź metali[2]. Zekiery noszono w skórzanych futerałach lub przywiązane do nadgarstka[3]. Świadectwa archeologiczne pokazują, że podstawowa postać pierścienia istniała jeszcze w czasach prehistorycznych i nie zmieniła się przez tysiące lat[4].
Jednym z najstarszych zachowanych pierścieni jest jadeitowy zekier znaleziony w grobie zmarłej ok. 1200 p.n.e. Fu Hao, żony króla Wu Ding z dynastii Shang[4]. Wyobrażenia pierścieni łuczniczych widoczne są na graffiti odnalezionych w mieście Dura Europos zamieszkałym w latach 300 p.n.e.–256 n.e[3]. W sarmackich grobach datowanych na lata 150–200 n.e. w miejscowości Pisariewka na Ukrainie znaleziono wykonany z brązu zekier z uchem do troczenia[5].
Istnieją dwa podstawowe typy zekierów:
- asymetryczne z językiem wybiegającym w kierunku czubka palca.
- cylindryczne – rozpowszechnione przez Mandżurów w czasach hegemonii dynastii Qing
-
Asymetryczny, rogowy zekier koreański, używany przez kobiety -
Ozdobny, złoty zekier z założonego przez koczowniczą dynastię państwa Wielkich Mogołów -
Mandżurski zekier cylindryczny
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa polska wywodzi się z osmańskiego słowa zihgir pokrewnego perskiemu zehgir[6].
Zekierem nazywano też ozdobną agrafę służącą do przypinania do kołpaka kity z piór.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Swoboda 2015 ↓, s. 47.
- ↑ Swoboda 2015 ↓, s. 48–51.
- ↑ a b Symonenko 2015 ↓, s. 349.
- ↑ a b Bede Dwyer: Early Archers' Rings. 1997. [dostęp 2021-10-03].
- ↑ Symonenko 2015 ↓, s. 117,349.
- ↑ Swoboda 2015 ↓, s. 38.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Swoboda: Sztuka posługiwania się krótkim łukiem refleksyjnym za pomocą pierścienia łuczniczego. 2015. ISBN 978-83-933621-2-7.
- Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon broni białej i miotającej, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2003, s. 293.
- Jerzy Werner, Polska broń. Łuk i kusza, Ossolineum 1974.
- Oleksandr Symonenko, Сарматские всадники Северного Причерноморья, wyd. 2, Kijów: Instytut Archeologii Ukraińskiej Akademii Nauk, 2015 [dostęp 2021-10-03] (ros.).