Zenon Grocholewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zenon Grocholewski
Kardynał prezbiter
Ilustracja
Zenon Grocholewski (2013)
Herb Zenon Grocholewski Illum oportet crescere
On ma wzrastać
Kraj działania Watykan
Data i miejsce urodzenia 11 października 1939
Bródki
Data i miejsce śmierci 17 lipca 2020
Rzym
Prefekt Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej
Okres sprawowania 1999–2015
Prefekt Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej
Okres sprawowania 1998–1999
Wyznanie katolicyzm
Kościół rzymskokatolicki
Diakonat 27 maja 1962
Prezbiterat 26 maja 1963
Nominacja biskupia 21 grudnia 1982
Sakra biskupia 6 stycznia 1983
Kreacja kardynalska 21 lutego 2001
Jan Paweł II
Kościół tytularny bazylika św. Mikołaja w Więzieniu
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile) Krzyż Wielki II Klasy Orderu Zasługi RFN Komandor Orderu Palm Akademickich (Francja)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Sukcesja apostolska
Data konsekracji 6 stycznia 1983
Miejscowość Watykan
Miejsce Bazylika św. Piotra
Konsekrator Jan Paweł II
Współkonsekratorzy Eduardo Martínez Somalo
Duraisamy Simon Lourdusamy

Zenon Grocholewski (ur. 11 października 1939 w Bródkach[1], zm. 17 lipca 2020 w Rzymie[1][2][3]) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup od 1983, arcybiskup od 1991, kardynał od 2001 (najpierw w stopniu diakona, w 2011 promowany do stopnia prezbitera), sekretarz Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej w latach 1982–1998, prefekt Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej w latach 1998–1999, prefekt Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej w latach 1999–2015.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Młodość i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 11 października 1939 w Bródkach, dokąd z Sępolna w początkowych tygodniach II wojny światowej przeniosła się jego rodzina. Po zakończeniu działań wojennych wraz z rodziną osiadł w Miedzichowie. Od 1953 kształcił się w Niższym Seminarium Duchownym w Wolsztynie[4].

W latach 1957–1963 odbył studia w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu[5]. Święceń diakonatu udzielił mu 27 maja 1962 w archikatedrze poznańskiej miejscowy arcybiskup metropolita Antoni Baraniak[6], który 26 maja 1963 w tym samym miejscu wyświęcił go na prezbitera[5].

W latach 1966–1972 kontynuował studia w zakresie prawa kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, uzyskując w 1968 licencjat (za pracę otrzymał złoty medal uczelni[7]), a w 1972 doktorat[8] na podstawie dysertacji De exclusione indissolubilitatis ex consensu matrimoniali eiusque probatione. Considerationes super recentiores sententias rotales (nagrodzoną złotym medalem papieskim[7])[4]. W latach 1968–1969 i 1972–1974 kształcił się w Studium Rotalnym[8], zdobywając dyplom adwokata rotalnego[9]. W międzyczasie odbył kursy językowe we Francji i Niemczech[8].

Prezbiter[edytuj | edytuj kod]

W latach 1963–1966 był wikariuszem w parafii Chrystusa Odkupiciela w Poznaniu. W czasie studiów rzymskich posługiwał jako duszpasterz we Włoszech i Niemczech. Od 1972 pracował w Najwyższym Trybunale Sygnatury Apostolskiej, najpierw jako notariusz[8], od 1977 pełniący obowiązki kanclerza, a od 1980 kanclerz[10]. W 1977 został obdarzony godnością kapelana Jego Świątobliwości[10].

Działalność naukowo-dydaktyczna[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1999 na Wydziale Prawa Kanonicznego Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego prowadził zajęcia z kanonicznego prawa procesowego, a początkowo także z kanonicznego prawa małżeńskiego. W latach 1980–1984 był wykładowcą kanonicznego prawa administracyjnego na Wydziale Prawa Kanonicznego Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego. Natomiast w latach 1986–1998 wykładał sprawiedliwość administracyjną w Studium Rotalnym. Ponadto w latach 1974–1982 uczestniczył w organizowaniu międzynarodowych kursów Renovationis canonicae pro iudicibus na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim[9].

Był członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Prawa Kanonicznego (od 1970), Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (od 1983), Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Prawa Kościołów Wschodnich (od 1987), Stowarzyszenia Kanonistów Polskich (od 1992) i Międzynarodowego Stowarzyszenia Naukowego „Winfried Schulz” (od 1996)[8][9].

W działalności naukowej zajmował się zagadnieniami z zakresu kanonicznego prawa procesowego i prawa małżeńskiego, filozofii prawa, kultury i edukacji. Opublikował ponad 1500 prac w ponad 20 językach[11].

Biskup[edytuj | edytuj kod]

21 grudnia 1982[6] papież Jan Paweł II mianował go[11] sekretarzem Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej i prekonizował biskupem tytularnym Acropolis[6]. Święcenia biskupie otrzymał 6 stycznia 1983 w Bazylice św. Piotra w Rzymie[5]. Konsekrował go Jan Paweł II, któremu asystowali arcybiskupi Eduardo Martínez Somalo, substytut ds. ogólnych w Sekretariacie Stanu, i Duraisamy Simon Lourdusamy, sekretarz Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów[6]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Illum oportet crescere” (On ma wzrastać). 16 grudnia 1991 został wyniesiony do godności arcybiskupa[8]. 5 października 1998[12] został mianowany prefektem Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej[5], co łączyło się z objęciem obowiązków przewodniczącego Sądu Kasacyjnego Państwa Watykańskiego[7].

15 listopada 1999 Jan Paweł II przeniósł go na stanowisko prefekta Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej[12]. Z urzędu został wielkim kanclerzem Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego, a także Papieskich Instytutów: Biblijnego, Muzyki Sakralnej, Archeologii Chrześcijańskiej oraz Studiów Arabskich i Islamskich[7]. Równocześnie objął funkcję patrona Papieskiego Wyższego Instytutu Łaciny[13]. Na stanowisku prefekta Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej był potwierdzany przez kolejnych papieży: Benedykta XVI 21 kwietnia 2005[14] i Franciszka 16 marca 2013[15], który 31 marca 2015 przyjął jego rezygnację z urzędu prefekta[16][17].

21 stycznia 2001 papież Jan Paweł II ogłosił go kardynałem[18], a na konsystorzu 21 lutego 2001 kreował kardynałem diakonem kościoła św. Mikołaja w Więzieniu[19]. Swój kościół tytularny objął 12 maja 2001[6]. Na konsystorzu 21 lutego 2011 został promowany do stopnia kardynała prezbitera w związku z czasowym ustanowieniem diakonii św. Mikołaja w Więzieniu kościołem prezbiterialnym[20][21]. Uczestniczył w konklawe w 2005, na którym papieżem został wybrany Benedykt XVI, i w konklawe w 2013, w wyniku którego papieżem został Franciszek. 11 października 2019, ukończywszy 80 lat, utracił prawo do udziału w przyszłych konklawe[10].

Brał udział w pracach nad Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1983, reformą Kurii Rzymskiej z 1988 i Prawem Fundamentalnym Państwa Watykańskiego z 2000[22]. W latach 1983–1999 zasiadał w Komisji Dyscyplinarnej Kurii Rzymskiej, w latach 1984–2000 był konsultorem Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, w latach 1988–1999 pełnił funkcję przewodniczą­cego Komisji dotyczącej Adwokatów Stolicy Apostolskiej i przy Kurii Rzymskiej, a w latach 1989–2001 wchodził w skład Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych[4]. W latach 1999–2013 zajmował stanowiska prezesa: Papieskiego Dzieła Powołań Kapłańskich, Permanentnej Komisji Interdykasterialnej dotyczącej Formacji Kandydatów do Święceń oraz Permanentnej Komisji Interdykasterialnej ds. Równomiernego Rozmieszczenia Kapłanów w Świecie. W latach 2005–2016 był członkiem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, a w latach 2006–2017 Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów[13]. W 1999 został członkiem Kongregacji ds. Biskupów, w 2000 Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych, w 2001 Kongregacji Nauki Wiary[4], w 2006 Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej[23], w 2015 Kolegium ds. Rozpatrywania Odwołań do Sesji Zwyczajnej przy Kongregacji Nauki Wiary[24][25], zajmującego się odwoływaniami w sprawach najcięższych przestępstw popełnianych przez duchownych[25], a w 2017 sędzią Sądu Kasacyjnego Państwa Watykańskiego[13]. Brał udział w Synodach Biskupów w latach 1998, 2001, 2005, 2008, 2009[10]. W latach 2003–2010 należał do Rady Specjalnej dla Oceanii Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów[13].

Pełnił funkcję postulatora w procesach beatyfikacyjnych związanych z archidiecezją poznańską Edmunda Bojanowskiego (od 1984[9]) i siostry Sancji Szymkowiak (od 1985[9])[26].

W 2004 konsekrował sekretarza Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej Johna Michaela Millera (2004). Jako współkonsekrator brał udział w sakrach: biskupa pomocniczego turyńskiego Piera Giorgia Micchiardiego (1991), biskupa pomocniczego poznańskiego Marka Jędraszewskiego (1997), prefekta Domu Papieskiego Georga Gänsweina (2013), nuncjusza apostolskiego w Nikaragui Fortunatusa Nwachukwu (2013), nuncjusza apostolskiego w Gwatemali Nicolasa Thévenina (2013) i sekretarza Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej Angela Vincenza Zaniego (2013)[6].

Zmarł 17 lipca 2020 w Rzymie[27]. 18 lipca 2020 w Bazylice św. Piotra została odprawiona msza żałobna pod przewodnictwem kardynała Leonarda Sandriego, subdziekana Kolegium Kardynałów, po której papież Franciszek odprawił egzekwie żałobne[28][29]. 25 lipca 2020 został pochowany w archikatedrze poznańskiej. Mszy pogrzebowej przewodniczył delegat papieski kardynał Konrad Krajewski, a obrzędom złożenia trumny do krypty przewodniczył Stanisław Gądecki, arcybiskup metropolita poznański[30].

Odznaczenia, tytuły, wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 9 listopada 2009 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[31]. W 2003 otrzymał chilijski Krzyż Wielki Orderu Zasługi[4], a w 2005 Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą i Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec[9].

W 2016 uhonorowano go odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[13], a w 2017 medalem „Pro Patria” nadanym przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych[32]. Przyznano mu też odznaczenia ministerstw edukacji: słowacki Wielki Medal św. Gorazda w 2000[4] i francuski Order Palm Akademickich w klasie Komandora w 2009[9].

Zostały mu nadane honorowe obywatelstwa Poznania (2006)[22], Ciechocinka (2006)[9] i gminy Lwówek (2017)[33], a także Trenton (1988) i Princeton (1992) w Stanach Zjednoczonych, Agropoli (1992)[4] i Spezzano Albanese (2012) we Włoszech[9] oraz słowackiej Lewoczy (1997)[4]. Ponadto otrzymał medal „Ad Perpetuam Rei Memoriam” Wojewody Wielkopolskiego (2005), medal „Merito de Wratislavia – Zasłużony dla Wrocławia” przyznany przez Prezydenta Miasta Wrocławia (2009) i odznakę honorową „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego” (2017), a także odznakę miasta Roggiano Gravina we Włoszech (2008), Nagrodę Prezydenta Rużomberku na Słowacji (2013) i tytuł „Znakomitego Gościa” od Prezydenta Salamanki w Hiszpanii (2015)[13].

Tytuł doktora honoris causa przyznały mu: w Polsce – Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie (1998)[34], Katolicki Uniwersytet Lubelski (1999)[35], Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2004)[36], Uniwersytet Śląski w Katowicach (2010)[37], Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (2018)[38] i Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (2019)[39], w Niemczech – Uniwersytet w Pasawie (2001)[4] oraz Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium (2017)[13], w Wielkiej Brytanii – Uniwersytet w Glasgow (2001)[4], na Słowacji – Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie (2002)[4] i Uniwersytet Katolicki w Rużomberku (2013)[40], w Argentynie – Papieski Uniwersytet Katolicki w Buenos Aires (2002)[4] i Katolicki Uniwersytet w Salcie (2013), na Tajwanie – Uniwersytet Fu Jen w Tajpej (2003), w Rumunii – Uniwersytet Bukareszteński (2006), Uniwersytet Babeșa i Bolyaia w Kluż-Napoka (2009) oraz Uniwersytet Aleksandra Jana Cuzy w Jassach (2010), w Chorwacji – Uniwersytet Josipa Juraja Strossmayera w Osijeku (2007), w Stanach Zjednoczonych – Uniwersytet Fordham (2008), w Brazylii – Uniwersytet Katolicki w Goiás (2009), w Hiszpanii – Walencki Katolicki Uniwersytet „San Vicente Mártir” (2009), w Kenii – Katolicki Uniwersytet Wschodniej Afryki w Nairobi (2010), na Węgrzech – Katolicki Uniwersytet Pétera Pázmánya w Budapeszcie (2010), w Wenezueli – Uniwersytet Katolicki del Táchira w San Cristóbal (2012) i w Chile – Papieski Uniwersytet w Valparaiso (2013)[13].

Został uhonorowany także Złotym Laurem Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (2009), Laurem Akademickim Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu (2009), złotym medalem Bene Merenti Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (2014). Otrzymał także Wielki Krzyż – Wybitna Osobowość Akademicka przyznany przez Akademię Hiszpanoamerykańską Nauk Humanistycznych i Ścisłych w Bogocie w Kolumbii (2005)[13].

Przyznano mu tytuł honorowego członka Papieskiej Akademii św. Tomasza z Akwinu (2001)[4], Papieskiej Akademii Teologicznej (2001), Akademii Hiszpanoamerykańskiej Nauk Humanistycznych i Ścisłych w Bogocie (2005)[13], Stowarzyszenia Kanonistów Słowacji (1992), Stowarzyszenia Kanonistów Włoskich (1998), Stowarzyszenia Kanonistów Polskich (1999)[4] i Polskiego Towarzystwa Mariologicznego (2017), a także Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego (2006)[13].

Został laureatem Międzynarodowej Nagrody Bonifacego VIII przyznanej przez Accademia Bonifaciana w Anagni (2005), Nagrody Międzynarodowej „Mons. Pompeo Sarnelli” w dziedzinie kościelnej (2010), Nagrody Międzynarodowej „Tu es Petrus” od Katolickiego Stowarzyszenia Międzynarodowego „Tu es Petrus” (2012)[13], Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego Towarzystwa Naukowego KUL za rok 2012[9], Nagrody im. Bogdana Jańskiego przyznanej przez Konwent Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie (2013), Międzynarodowej Nagrody im. Ojca Pio z Pietrelciny (2014)[13] i Diamentowego Feniksa 2017 przyznanego przez Stowarzyszenie Wydawców Katolickich[41].

Ponadto otrzymał medal honorowy Polonia Semper Fidelis (1998)[8], statuetkę Złotego Hipolita wraz z godnością Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej od Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego (2001)[42], Złoty Medal za Zasługi od Stowarzyszenia Kulturowego „Nuovo Club Roma 2000” (2002), Medal prof. Leonarda Lorentowicza nadany przez Kapitułę Stowarzyszenia Przyjaciół Ciechocinka (2004), Wielki Krzyż Fundacji Uniwersyteckiej św. Marcina w Bogocie (2005), Komandorię Missio Reconciliationis przyznaną przez Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego „Misja Pojednania” (2010), Złoty Medal „Za zasługi dla Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego” (2015)[13] oraz odznakę „Za Wybitne Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych” (2018)[43].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Nie żyje kard. Zenon Grocholewski, bliski współpracownik trzech ostatnich papieży, tvp.info, 17 lipca 2020 [dostęp 2020-08-03].
  2. ↑ Nie żyje kardynał Zenon Grocholewski, bliski współpracownik trzech papieży, TVN24, 17 lipca 2020 [dostęp 2020-08-03].
  3. ↑ Uroczystości pogrzebowe Kardynała Zenona Grocholewskiego [ZDJĘCIA, FILM], WIELKOPOLSKA, 25 lipca 2020 [dostęp 2020-08-03].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n M. Jędraszewski. Laudacja poświęcona Jego Eminencji Księdzu Kardynałowi Zenonowi Grocholewskiemu wygłoszona z okazji nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dnia 7 maja 2004. „Poznańskie Studia Teologiczne”. T. 17, 2004. ISSN 0209-3472. [dostęp 2020-07-19]. 
  5. ↑ a b c d Nota biograficzna Zenona Grocholewskiego na stronie archidiecezji poznańskiej. archpoznan.pl. [dostęp 2020-07-17].
  6. ↑ a b c d e f Zenon Grocholewski (ang.). catholic-hierarchy.org. [dostęp 2020-06-08].
  7. ↑ a b c d Kard. Z. Grocholewski skończył 80 lat – 126 kardynałów-elektorów. ekai.pl, 2019-10-12. [dostęp 2020-07-18].
  8. ↑ a b c d e f g G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 109. ISBN 83-911554-0-4.
  9. ↑ a b c d e f g h i j S. Sarek: Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego dla Zenona Kardynała Grocholewskiego. kul.pl (arch.). [dostęp 2020-07-19].
  10. ↑ a b c d Nota biograficzna Zenona Grocholewskiego w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy (ang.). cardinals.fiu.edu. [dostęp 2020-07-17].
  11. ↑ a b G. Skrzypczak: Laudatio a promotore habita. W: A. Krybus (oprac. red.): Cardinalis Zeno Grocholewski : doctor honoris causa Universitatis Studiorum Naturalium Posnaniensis. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2019, s. 21–32. ISBN 978-83-7160-912-1. [dostęp 2020-07-20].
  12. ↑ a b Grocholewski Card. Zenon (wł.). press.vatican.va. [dostęp 2020-07-20].
  13. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Curriculum vitae. W: A. Krybus (oprac. red.): Cardinalis Zeno Grocholewski : doctor honoris causa Universitatis Studiorum Naturalium Posnaniensis. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2019, s. 65–86. ISBN 978-83-7160-912-1. [dostęp 2020-07-20].
  14. ↑ Nomine e conferme nella Curia Romana (wł.). press.vatican.va, 2005-04-21. [dostęp 2020-07-20].
  15. ↑ Comunicato (wł.). press.vatican.va, 2013-03-16. [dostęp 2020-07-20].
  16. ↑ Nomina del Prefetto della Congregazione per l’Educazione Cattolica (wł.). press.vatican.va, 2015-03-31. [dostęp 2015-04-01].
  17. ↑ Kard. Versaldi zastąpi kard. Grocholewskiego. ekai.pl (arch.), 2015-03-31. [dostęp 2018-11-25].
  18. ↑ Le parole del Papa alla recita dell’Angelus: Annuncio di Concistoro per la creazione di nuovi Cardinali (wł.). press.vatican.va, 2001-01-21. [dostęp 2020-07-19].
  19. ↑ Concistoro ordinario pubblico per la creazione di quarantadue nuovi Cardinali e la pubblicazione dei due riservati „in pectore” (wł.). press.vatican.va, 2001-02-21. [dostęp 2020-07-19].
  20. ↑ Concistoro per il voto su alcune cause di canonizzazione (wł.). press.vatican.va, 2011-02-21. [dostęp 2020-07-19].
  21. ↑ Stolica Apostolska: tegoroczne kanonizacje 23 października. radiovaticana.va, 2011-02-21. [dostęp 2016-04-25].
  22. ↑ a b Kard. Zenon Grocholewski. poznan.pl. [dostęp 2013-02-17].
  23. ↑ Nomina di Membri del Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica (wł.). press.vatican.va, 2006-07-08. [dostęp 2020-07-20].
  24. ↑ Nomina dei Membri del Collegio per l’esame dei ricorsi alla Sessione Ordinaria presso la Congregazione per la Dottrina della Fede (wł.). press.vatican.va, 2015-01-21. [dostęp 2015-01-21].
  25. ↑ a b Kard. Grocholewski członkiem Kolegium odwoławczego Kongregacji Nauki Wiary. ekai.pl, 2015-01-22. [dostęp 2020-07-20].
  26. ↑ Poznań: 25-lecie święceń biskupich kard. Grocholewskiego. ekai.pl, 2007-12-30. [dostęp 2020-07-17].
  27. ↑ Zmarł kardynał Zenon Grocholewski. archpoznan.pl. [dostęp 2020-07-17].
  28. ↑ Avviso dell’Ufficio delle Celebrazioni Liturgiche (wł.). press.vatican.va, 2020-07-17. [dostęp 2020-07-17].
  29. ↑ P. Pasierbek: Msza w Watykanie za duszę śp. kard. Zenona Grocholewskiego. vaticannews.va, 2020-07-18. [dostęp 2020-07-18].
  30. ↑ Zakończyły się uroczystości pogrzebowe kard. Zenona Grocholewskiego. ekai.pl, 2020-07-25. [dostęp 2020-07-25].
  31. ↑ M.P. z 2010 r. nr 28, poz. 349. [dostęp 2010-11-24].
  32. ↑ Kard. Grocholewski odznaczony medalem „Pro Patria”. ekai.pl, 2017-01-21. [dostęp 2020-07-19].
  33. ↑ Uchwała Nr XXXVIII/232/2017 Rady Miejskiej w Lwówku. bip.lwowek.com.pl, 2017-11-21. [dostęp 2020-07-20].
  34. ↑ Lublin: abp Grocholewski doktorem honoris causa KUL-u. ekai.pl, 1999-12-01. [dostęp 2020-07-17].
  35. ↑ Doktorzy Honoris Causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. kul.pl. [dostęp 2011-02-23].
  36. ↑ Poznań: kard. Grocholewski doktorem honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza. ekai.pl, 2004-05-07. [dostęp 2020-07-17].
  37. ↑ Ks. kard. Zenon Grocholewski. us.edu.pl. [dostęp 2020-03-08].
  38. ↑ I. Cieślik: Uroczystość wręczenia tytułu doktora honoris causa UPP JE Kardynałowi Zenonowi Grocholewskiemu. skylark.up.poznan.pl, 2018-11-23. [dostęp 2018-11-24].
  39. ↑ M. Mastyło: Inauguracja roku akademickiego 2019/2020. Jubileusz 10-lecia UPJPII. Doktorat honoris causa dla kard. Zenona Grocholewskiego 16 X 2019. upjp2.edu.pl, 2019-10-16. [dostęp 2020-07-22].
  40. ↑ Kard. Grocholewski doktorem honoris causa. ekai.pl, 2013-09-26. [dostęp 2020-07-20].
  41. ↑ Warszawa: wręczono nagrody FENIKS 2017. ekai.pl, 2017-04-01. [dostęp 2017-04-04].
  42. ↑ Laureaci Statuetki Złotego Hipolita. thc.org.pl. [dostęp 2020-07-20].
  43. ↑ 28.11.2018. kombatancipoznan.pl, 2018-11-28. [dostęp 2020-07-22].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

p • d • e
Prefekci Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej
Prefekci Trybunału Sygnatury Sprawiedliwości
Prefekci Sygnatury Łaski
Prefekci Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej (od 1908)
p • d • e
Papież Jan Paweł II
  • 16 października 1978 – 2 kwietnia 2005
Luxembourg-5151 - Pope John Paul II (12727135684).jpgBiografia John paul 2 coa.svg
Pontyfikat
Dramaty i książki
Dokumenty papieskie
Współpracownicy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zenon_Grocholewski&oldid=60539814”