Zestaw artyleryjski Ł-17 wz. 1940
 Zestaw Ł-17 eksponowany w Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj |
armata forteczna |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
76,2 mm |
| Donośność |
5200-7300 m |
| Masa |
8000 kg |
| Kąt ostrzału |
-12° do +12° (w pionie) |
| Obsługa |
5 osób |
Zestaw artyleryjski Ł-17 wz. 1940 (ros. Казематная артиллерийская установка Л-17 образца 1940 года) – radziecki zestaw artyleryjski (stanowisko) kalibru 76,2 mm z przełomu lat 30. i 40. XX wieku, skonstruowany na potrzeby budowanych w tym czasie umocnień Linii Mołotowa. Zestaw składał się z armaty czołgowej Ł-11 zamontowanej na lawecie i osadzonej w pancerzu skrzyniowym. Stanowisko Ł-17 było stosowane w półkaponierach artyleryjskich do ognia bocznego oraz schronach do ognia czołowego zarówno na Linii Mołotowa, jak też i do modernizacji schronów na Linii Stalina.
Historia i użycie[edytuj | edytuj kod]
W budowanych w latach 30. schronach artyleryjskich Linii Stalina stosowano kilka typów systemów artyleryjskich: początkowo była to armata kal. 76 mm wz. 1900 osadzona w zestawie kaponierowym Durliachera, a później montowano armatę kal. 76 mm wz. 1902 na podstawie wz. 1932[1]. Rozpoczynając w 1938 roku kolejną fazę rozbudowy fortyfikacji rozpoczęto prace nad nowym zestawem artyleryjskim, z wykorzystaniem armaty czołgowej kal. 76 mm Ł-11 wz. 1938/1939[1][2]. Zastosowany model armaty pozwalał na wykonywanie następujących zadań bojowych: rażenia czołgów i samochodów pancernych, odkrytych stanowisk artylerii i karabinów maszynowych oraz siły żywej, przy wykorzystaniu scalonej amunicji stosowanej w armacie wz. 1902/30[3]. Armatę Ł-11 zamontowano na lawecie i osadzono w jarzmie kulistym umieszczonym w pancerzu skrzyniowym, co zapewniało wysoki stopień ochrony załodze[1]. Powstałe stanowisko nazwano zestawem artyleryjskim Ł-17 wz. 1940[1][4].
Stanowisko Ł-17 było stosowane od połowy 1940 roku w półkaponierach artyleryjskich do ognia bocznego APK (ros. артиллерийский полукапонир) oraz schronach do ognia czołowego ADOT (ros. артиллерийская долговременная огневая точка) zarówno na Linii Mołotowa, jak też i w modernizowanych schronach Linii Stalina[5]. Schrony artyleryjskie wyposażone w stanowiska Ł-17 miały zapewniać wsparcie artyleryjskie pomiędzy punktami oporu oraz zwalczać pojazdy opancerzone w okolicy ważnych dróg i mostów[2][5].
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Zestaw artyleryjski Ł-17 wz. 1940 składał się z następujących elementów:
- armaty czołgowej Ł-11 wz. 1938/1939 kal. 76,2 mm;
- celownika optycznego KT-4 (z dwukrotnym powiększeniem oraz polem widzenia 18°)[6];
- lawety wz. 1939, kołyski i elementów sterujących;
- jarzma kulistego w płycie pancernej, osłoniętego stalowym kołnierzem;
- dwuczęściowego gazoszczelnego pancerza skrzyniowego, połączonego śrubami;
- podziałki kątowej;
- rur zrzutowych dla łusek[7].
Armata Ł-11 miała kąt podniesienia od -12° do +12° oraz sektor ostrzału wynoszący 60° (30° w prawo i 30° w lewo)[4][5]. Mechanizmy podnoszenia oraz obrotu działa składały się z kół zamachowych i zębatych obsługiwanych ręcznie[8]. Skuteczna donośność wynosiła od 5200 do 7300 metrów, zależnie od użytej amunicji[4][5]. Działo mogło wystrzeliwać pociski odłamkowo-burzące OF-350, przeciwpancerne BR-350A i BR-350B, burzące F-354 i szrapnele Sz-354[5]. Ładowanie amunicji odbywało się półautomatycznie[5]. Lufa działa chroniona była płaszczem pancernym[5][9]. W celu wydłużenia żywotności zestawu, zastosowano wodne chłodzenie elementów mechanizmu oporopowrotnego[10].
Długość skrzyni wykonanego ze staliwa pancerza miała rozmiar 1400 mm, grubość w schodkowej przeciwrykoszetowej części zewnętrznej wynosiła 60 mm, zaś masa pancerza miała wartość 3,7 tony[7]. Całkowita masa zestawu Ł-17 wynosiła 8 ton[5]. Obsługa stanowiska liczyła pięć osób[4]. W izbach bojowych schronów artyleryjskich wyposażonych w stanowiska Ł-17 montowano przewody zrzutowe na łuski, wyprowadzone na zewnątrz schronu lub do hermetycznego zbiornika umieszczonego pod podłogą[2][5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Bujko i in. 2018 ↓, s. 82.
- ↑ a b c Bujko (red.) 2019 ↓, s. 22.
- ↑ 76-мм казематная пушка 1943 ↓, s. 2.
- ↑ a b c d Ł-17 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i Bujko i in. 2018 ↓, s. 84.
- ↑ 76-мм казематная пушка 1943 ↓, s. 83.
- ↑ a b Bujko i in. 2018 ↓, s. 79, 84.
- ↑ 76-мм казематная пушка 1943 ↓, s. 74-76.
- ↑ 76-мм казематная пушка 1943 ↓, s. 58.
- ↑ 76-мм казематная пушка 1943 ↓, s. 54.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- 76-мм казематная пушка обр. 1940 г. (Л-17). Краткое руководство службы. Воениздат НКО СССР, 1943.
- Rafał Bujko, Łukasz Kozdrój, Marcin Kozdrój, Anna Świtalska: 66 Osowiecki Rejon Umocniony 1940-1941. Część północna. Grajewo: EKO-DOM Sp. z o.o., 2018. ISBN 978-83-950987-8-9.
- Fortyfikacje Łuku Białostockiego 1940-1941. Rafał Bujko (red.). Grajewo: EKO-DOM Sp. z o.o., 2019. ISBN 978-83-952992-9-2.
- Stanowisko Ł-17 wz. 1940. Architectura Militaris - Fortyfikacje w Polsce północnej. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).