Zgrzytnica zielonawa
| Agapanthia villosoviridescens | |||
| (De Geer, 1775) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
zgrzytnica zielonawa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Zgrzytnica zielonawa[1], zgrzytnica zielonawowłosa[2] (Agapanthia villosoviridescens) – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych i podrodziny zgrzypikowych.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Kózka o ciele długości od 10 do 22 mm[3][4], w zarysie prawie cylindrycznym i wydłużonym[4]. Ubarwiona jest czarno i pokryta dość gęstym, nakrapianym owłosieniem w barwach: błyszcząco ołowianej, żółtawej, zielonożółtej i szarej[3][4]. Trzeci człon czułków ma nasadę szeroko obrośniętą szarymi lub szarawymi włoskami, a sam wierzchołek czarny, pozbawiony takich włosków[3]. Dość duża głowa ma wyniesione czoło z podłużnym rowkiem między panewkami czułków[4]. Przedplecze jest nieco szersze niż dłuższe, prawie kwadratowe, a żółte włoski tworzą na nim 3 podłużne paski[3][4]. Pokrywy są ostro zakończone. Stopy są czarne i ciemno owłosione, a w tych tylnej pary pierwszy człon jest dłuższy od pazurkowego[3].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zamieszkuje siedliska łąkowe i łąkowo-leśne z dużym udziałem selerowatych i astrowatych[5], takie jak skraje lasów, łąki śródleśne czy pobocza dróg leśnych[2]. Larwy przechodzą rozwój w łodygach roślin z rodzajów: oset Carduus, ostrożeń Cirsium, pokrzywa Urtica, dzięgiel Angelica, świerząbek Chaerophyllum, sadziec Eupatorium, barszcz Heracleum, starzec Senecio, trędownik Scrophularia i trybula Anthriscus[5]. Preferowany jest ostrożeń błotny. Larwa początkowo żeruje w rdzeniu, stopniowo wędrując ku nasadzie łodygi. Starsze larwy mogą się szybko przemieszczać do przodu i tyłu w wydrążonych tunelach[4]. Osiągają do 27 mm długości[2]. Jesienią larwa przenosi się do części przykorzeniowej celem zimowania[5]. Przepoczwarczenie ma zwykle miejsce w maju[4], a imagines spotyka się od połowy maja do sierpnia[5] lub września[6], z optimum rójki w połowie czerwca[5]. Dorosłe żerują na łodygach tych samych roślin co larwy[2]. Cykl rozwojowy jest jednoroczny, ale może się przedłużyć do dwóch lat[5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek o rozsiedleniu syberyjsko-europejskim[3]. Znany z Europy, Syberii, Kazachstanu, Turcji, północnej Mongolii, północnych Chin i Korei Północnej[5][3]. W Polsce pospolity, występuje prawie na całym obszarze kraju[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jacek Kurzawa: Polskie nazwy kózkowatych (Cerambycidae). entomo.pl, 2001-2015. [dostęp 2015-12-04].
- ↑ a b c d Jiří Zahradník: Przewodnik: Kózkowate. Warszawa: Multico, 2001, s. 102.
- ↑ a b c d e f g H. Özdikmen. Turkish Agapanthiini Mulsant, 1839 with identification keys (Coleoptera: Lamiinae). „Munis Entomology & Zoology”. 8 (1), s. 9–40, 2013.
- ↑ a b c d e f g Svatopluk Bílý, O. Mehl. Longhorn Beetles (Coleoptera, Cerambycidae) of Fennoscandia and Denmark. „Fauna Entomologica Scandinavica”. 22, s. 133–134, 1989. E. J. Brill/Scandinavian Science Press. ISSN 0106-8377.
- ↑ a b c d e f g h B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cerambycidae i Bruchidae. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (15), 1990.
- ↑ Karl Wilhelm Harde: Familie Cerambycidae, Bockkäfer. W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 9: Cermabycidae, Chrysomelidae. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1966, s. 85–86.