Ziarnołusk kapturowy
| Saltator nigriceps[1] | |||
| (Chapman, 1914) | |||
 Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnołusk kapturowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnołusk kapturowy[3][4] (Saltator nigriceps) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w zachodniej części Ameryki Południowej, na zachodnich zboczach Andów w południowo-zachodnim Ekwadorze i północno-zachodnim Peru. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu, pochodzącego z Loja w Ekwadorze – dokonał amerykański przyrodnik Frank Michler Chapman w 1914 roku, nadając mu nazwę Pitylus nigriceps i umieszczając go w rodzaju Pitylus[5][6]. W 1927 roku Champan przeniósł ziarnołuska kapturowego do rodzaju Saltator[7]. W przeszłości zakładano jego bliski związek z ziarnołuskiem złotodziobym (S. aurantiirostris). Przez część badaczy był traktowany jako jego podgatunek[8][9]. Obecne badania wykazują, że ziarnołusk kapturowy jest podstawowym członkiem kladu, zawierającego oprócz niego także ziarnołuska maskowego, białogardłego i okopconego. Nie wyróżnia się podgatunków[9][10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średniej wielkości ptak o czerwono-łososiowym dużym, grubym, silnym i zaokrąglonym dziobie. Obie płcie są wybarwione tak samo. Mają czarną głowę, gardło i szyję. Kark, grzbiet i kuper ciemnoszare. Pierś i brzuch podobne do części grzbietowych, ale podbrzusze płowożółte, a pokrywy podogonowe płowożółtoochrowe. Skrzydła ciemnoszare z ciemniejszymi przebarwieniami lotek. Nogi szarawoniebieskawe. Tęczówki kasztanowe. Długość ciała 22 cm, masa ciała średnio 71 g. Młodociane osobniki nie są opisane[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Występuje w południowo-zachodnim Ekwadorze (w prowincji Loja i sąsiadującej z nią El Oro) oraz w północno-zachodnim Peru (na południe po południo-środkową część regionu Cajamarca)[9].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są wilgotne lasy górskie i ich obrzeża na wysokościach przeważnie 1700–2900 m n.p.m. w Ekwadorze i 1200–2500 m n.p.m. w Peru[9] (BirdLife International podaje 800–2400 m n.p.m.[11]). Brak szczegółowych danych co do żerowania ziarnołuska kapturowego, ale prawdopodobnie tak jak ziarnołusk złotodzioby żywi się owadami, nasionami i jagodami[9].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Okres lęgowy nie jest dokładnie określony. Brak szczegółowych danych. Podejrzewa się, że gniazda są podobne do budowanych przez ziarnołuska złotodziobego[9][8].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnołusk kapturowy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2004 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki[2][12]. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 44,2 tys. km²[11].
BirdLife International wymienia sześć ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje – dwie w Peru i cztery w Ekwadorze. Są to m.in. Bosque Protector Jatumpamba-Jorupe, Bosque de Cuyas, Alto Valle del Saña[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Saltator nigriceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Saltator nigriceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saltatorinae Bonaparte, 1853 – ziarnołuski – Saltators (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-07].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 380, 1999.
- ↑ Denis Lepage: Black-cowled Saltator Saltator nigriceps (Chapman, 1914) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
- ↑ Frank M. Chapman. Descriptions of new birds from Ecuador. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 33, s. 317–322, 1914.
- ↑ Frank M. Chapman. The variations and distribution of Saltator aurantiirostris. „American Museum Novitates”. 261, s. 1–20, 1927.
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 418. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Thomas S. Schulenberg: Black-cowled Saltator Saltator nigriceps, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
- ↑ a b c Black-cowled Saltator Saltator nigriceps, Data table and detailed info. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
- ↑ Black-cowled Saltator Saltator nigriceps. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].