Zielęcin (wieś w powiecie pajęczańskim)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zielęcin
wieś
Ilustracja
Szkoła Podstawowa
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

pajęczański

Gmina

Rząśnia

Liczba ludności (III 2011)

492[2]

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

98-332[3]

Tablice rejestracyjne

EPJ

SIMC

0551326

Położenie na mapie gminy Rząśnia
Mapa konturowa gminy Rząśnia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zielęcin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zielęcin”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Zielęcin”
Położenie na mapie powiatu pajęczańskiego
Mapa konturowa powiatu pajęczańskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Zielęcin”
Ziemia51°13′10″N 19°05′43″E/51,219444 19,095278[1]

Zielęcinwieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Rząśnia[4][5].

Miejscowość ma zwartą zabudowę, większość domów znajduje się przy drodze gminnej z Rząśni do Stróży. W pobliżu wschodniej części wsi przebiega droga wojewódzka nr 483 (CzęstochowaŁask).

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Zielęcin[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0551332 Huby część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historia wsi sięga czasów piastowskich. Kasper Niesiecki i Paprocki wymieniają Zielęcin wśród włości, które Bolesław III Krzywousty nadał Wrszowcom – swoim stronnikom, uchodźcom z Czech.

W 1552 Żellaczyn w powiecie radomskim, w województwie sieradzkim należał do parafii św. Mateusza Rząśni w archidiecezji gnieźnieńskiej. Wieś w tym czasie płaciła dziesięcinę kanonii gnieźnieńskiej, a do plebanii w Rząśni tylko kolędę po groszu z łanu. W Zielęcinie znajdowało się 11 zagród kmiecych. Włościanie posiadali łącznie 8 łanów ziemi. Przy osadzie istniał dwór i folwark szlachecki. Według regestrów podatkowych z tego okresu, dziedzicem dóbr Żellaczyn był Balyenski – Balinski herbu Jastrzębiec.

W XVII Zielęcin należał do rodziny Potworowskich herbu Dębno. Jan Jerzy Potworowski (zm. 1627) był skarbnikiem (1607) i sędzią ziemskim sieradzkim[6].

Lustracje dóbr królewskich z 1632[7] i 1665 wzmiankują Zalęczin, opisany jest tam o długotrwały konflikt włościan z królewskiej wsi Bądków a Potworowskimi, którzy bezprawnie niszczyli kopce graniczne i zajmowali pastwiska, pola i lasy królewskie (bądkowskie)[8].

W 1827 Zielęcin administracyjnie należał do gminy Rząśnia w powiecie radomskim, w obwodzie piotrkowskim, w województwie kaliskim. We wsi było 27 zagród i 204 mieszkańców[9]. W 1863 ówczesny właściciel majątku ziemskiego Zielęcin Stanisław Walewski, wziął czynny udział w powstaniu styczniowym, pełnił funkcję naczelnika powiatu piotrkowskiego. Po aresztowaniu, został osądzony i wyrokiem audytoriatu polowego z 30 października 1863 pozbawiono go praw stanu i zesłano na Syberię[10].

Od przełomu XIX/XX wieku dobra Zielęcin należały do rodziny Lichodziejewskich. Przy folwarku (1149 mórg) znajdował się dwór, 8 domów i 61 mieszkańców. Wieś liczyła 291 mieszkańców, 27 domostw i zajmowała 205 mórg gruntu.

W II Rzeczypospolitej terytorialnie wieś należała do gminy Rząśnia w powiecie radomszczańskim, w województwie łódzkim. Podlegała pod sąd pokoju w Brzeźnicy i sąd okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim[11].

Po II wojnie światowej majątek ziemski w Zielęcinie rozparcelowano na mocy dekretu o reformie rolnej, a zrujnowany w czasie wojny dwór Lichodziejewskich został rozebrany.

W PRL-u wieś o charakterze rolniczym ze szkołą podstawową, kółkiem rolniczym i zlewnią mleka. Miejscowość należała do gminy Rząśnia w powiecie radomszczańskim (od 1956 w powiecie pajęczańskim), w województwie łódzkim. W latach 1975–1998 miejscowość położona była województwie piotrkowskim.

Od 2002 w pobliżu Zielęcina trwają prace wydobywcze kopalni węgla brunatnego Bełchatów, usytuowany jest tam wkop odkrywki Szczerców.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161170
  2. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [w:] Narodowy Spis Powszechny 2011 [on-line]. Główny urząd statystyczny. [dostęp 2015-09-28].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1603 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. a b GUS. Rejestr TERYT
  6. Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 14, s. 311.
  7. Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1628-1632, cz. II, s. 120.
  8. Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1659-1665, cz. II, s. 55.
  9. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. 2, s. 330.
  10. Jan Szubert, Pamiętnik częstochowianina – powstańca styczniowego, oprac. Zofia Strzyżewska, Częstochowa 2012, strona 95 (przypisy).
  11. Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa z 1928.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Łaski, Liber Beneficiorum
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom 14, s 593-594.
  • Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, T. 8, Lipsk, 1841.
  • http://www.rzasnia.pl/www/?page_id=566 Gmina Rząśnia.