Zielone Konie (zespół projektowy)
projekt i realizacja 1955-1964
Zielone Konie – zespół projektowy działający w latach 1949–1958 w strukturach „Miastoprojektu” w Katowicach, w skład którego wchodzili architekci: Henryk Buszko, Aleksander Franta i Jerzy Gottfried.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jerzy Gottfried, Henryk Buszko i Aleksander Franta poznali się studiując na Wydziale Architektury Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1945-1949). W 1949 jako zespół wzięli udział w konkursie na budynek „Orbisu” w Warszawie zdobywając jedną z czterech równorzędnych nagród. Po tym sukcesie Jerzy Gottfried zaproponował swoim kolegom przeprowadzkę do Katowic i wspólną działalność zawodową. Powstały w ten sposób zespół wchodził w skład katowickiego oddziału Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych (późniejszy „Miastoprojekt”). W roku 1956 architekci podjęli próbę utworzenia samodzielnej pracowni projektowej tym samym wyłączenia się ze struktur państwowego biura projektów, jakim był „Miastoprojekt”. Wniosek został rozpatrzony negatywnie[1]. „Zielone Konie” działały wspólnie do 1958 roku, kiedy to w „Miastoprojekcie” nastąpiły zmiany związane z utworzeniem nowej pracowni (Pracownia Projektów Budownictwa Ogólnego), do której przeszli Henryk Buszko i Aleksander Franta. Jerzy Gottfried rozpoczął samodzielną działalność[1].
Geneza nazwy[edytuj | edytuj kod]
Nazwa związana jest z ogłoszonym w 1954 roku konkursem na projekt otoczenia budowanego wówczas Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Zaproszeni do udziału w konkursie Jerzy Gottfried, Henryk Buszko i Aleksander Franta wykonali projekt konkursowy w stylistyce modernistycznej. Próbując jednak nawiązać do narzucanego projektantom stylu socrealistycznego zaproponowali w swoim projekcie umieszczenie pokrytych śniedzią rzeźb koni przed hotelem „Polonia”. Cały projekt został skrytykowany przez ideologów socrealizmu, przy czym Jan Minorski, ówczesny redaktor czasopisma „Architektura” użył słów:
Żadne zielone konie wam tu nie pomogą!
Od tej pory architekci nazywani byli „Zielonymi Końmi”[2].
Wybrane dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Gmach Okręgowej Rady Związków Zawodowych w Katowicach, 1950-1955
- Dom Kultury huty „Małapanew” w Ozimku 1954-1955
- Szkoła Górnicza w Katowicach 1951
- Szkoła Zawodowa huty „Baildon” (Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe) 1951
- Laboratorium Wysokich Napięć w Gliwicach, 1951
- Internaty huty „Baildon” w Katowicach, 1951
- Zakładowy Dom Kultury huty „Florian” w Świętochłowicach, przebudowa 1951
- Internaty kopalni „Wujek” w Katowicach, 1952
- Szkoła Górnicza w Rudzie Śląskiej – Orzegowie, 1953
- Projekt konkursowy Centrum Katowic, 1954
- Dom Kultury huty „Zgoda” w Świętochłowicach 1954-1955
- Teatr Ziemi Rybnickiej w Rybniku, 1955-1964
- Dom wczasowy „Transportowiec” w Bielsku-Białej Mikuszowicach 1955-1962
- Tor łyżwiarski „Torkat” w Katowicach, 1956-1957
- Domy szeregowe w Tychach i Gliwicach, 1958
Nagrody[3][edytuj | edytuj kod]
- I nagroda za projekt budynku Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych, 1949
- I nagroda za projekt Gmachu Okręgowej Rady Związków Zawodowych w Katowicach, 1950
- Nagroda Państwowa II stopnia za Plan Ogólny zagospodarowania przestrzennego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego „Centrum”, 1955
- Wyróżnienie w konkursie na projekt Domu Architekta w Zakopanem, 1954
- Wyróżnienie w konkursie na projekt schroniska „Morskie Oko”, 1956
- I nagroda równorzędna za projekt hotelu „Orbis” w Katowicach, 1957
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Tadeusz Barucki: Zielone Konie. Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried. Warszawa: Wydawnictwo Salix Alba, 2015, s. 32–35. ISBN 978-83-930937-8-6.
- ↑ Tadeusz Barucki: Zielone Konie. Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried. Warszawa: Wydawnictwo Salix Alba, 2015, s. 7. ISBN 978-83-930937-8-6.
- ↑ Iga Herok-Turska red.: Jerzy Gottfried architekt. Katowice: Biblioteka Śląska w Katowicach, SARP oddział Katowice, 2015, s. 86. ISBN 978-83-64210-26-6.