Zlata Tkacz

Zlata Tcaci

Data i miejsce urodzenia	16 maja 1928 Lozova
Data i miejsce śmierci	1 stycznia 2006 Kiszyniów
Zawód, zajęcie	kompozytorka

Zlata Tkacz (ur. 16 maja 1928 w Lozovej, zm. 1 stycznia 2006 w Kiszyniowie) – mołdawska kompozytorka i pedagog.

Życiorys

Jej rodzice Moise Berehman i Fania Kofman pochodzili z bogatych żydowskich rodzin. Ojciec ukończył Konserwatorium i uczył gry na skrzypcach. Zlata urodziła się w Lozowej, gdzie jej babcia prowadziła firmę. Gdy miała 3 lata rodzina przeprowadziła się do Kiszyniowa. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej rodzina została ewakuowana, ale Zlata zgubiła się podczas podróży. Wsiadła sama na statek w Machaczkale i dotarła do Krasnowodzka. Początkowo mieszkała w rodzinie znajomej ze statku, ale widząc problemy z wyżywieniem postanowiła zamieszkać w domu dziecka. Wyjechała do Namanganu w Uzbekistanie. Dzięki kierowniczce domu dziecka odnalazła matkę, która w 1943 roku przyjechała i pracowała jako nauczycielka. W międzyczasie dotarł do Namanganu również ojciec, zwolniony z wojska z powodów zdrowotnych. W sierpniu 1944 roku rodzina wróciła do Kiszyniowa.

Po ukończeniu szkoły podstawowej Zlata rozpoczęła studia na uniwersytecie w Kiszyniowie. Studiowała fizykę i matematykę, ale wkrótce przerwała studia i zaczęła naukę na Wydziale Muzykologii Konserwatorium w Kiszyniowie. W 1949 roku wyszła za mąż za Jefrima Tcaci, a w 1952 roku skończyła studia. W latach 1952–1962 uczyła w szkole muzycznej w Kiszyniowie. Cały czas komponowała, a w 1957 roku rozpoczęła naukę w klasie kompozycji Leonida Gurowa. Po zakończeniu nauki pozostała w Konserwatorium i pracowała jako wykładowca do końca życia. W 1986 roku otrzymała tytuł została profesora nadzwyczajnego, a w 1993 profesora kompozycji. W 1962 roku została członkiem Związku Kompozytorów Mołdawii.

Odznaczenia

• 1974 Honorowa Artystka Mołdawskiej SRR
• 1982 Nagroda Państwowa Mołdawii
• 1998 Kawaler Orderu Gloria Muncii

Twórczość (wybór)

Zlata Tcaci skomponowała około 800 utworów. Są wśród nich: sonaty, kwartety smyczkowe, muzyka wokalna, utwory chóralne i instrumentalne, kantaty, opery, balet, miniatury instrumentalne, piosenki dla dzieci oraz muzyka filmowa. Skomponowała między innymi:

Balet

• 1979: Andries balet do utworu Emiliana Bucova

Opery

• 1981: Floricica-floricea opera libretto Victor Ciudin
• 1983: Capra cu trei iezi opera libretto Grigorij Wijeru
• 1985: Un pas în nemurire opera libretto Emilian Bukov
• 1987: Unchiul meu din Paris opera na podstawie utworu Aureliu Busuioca
• 1988: Micul prinț opera na podstawie utworu Antoine de Saint-Exupéry

Utwory wokalne

• 1981: Plai de cint, plai de dor na chór
• 1981: Povestea codrului na chór dziecięcy
• 1991: Numele sau sfint cykl wokalny do tekstu Owsieja Driza
• 1993: Iad-Va-shem na głos, perkusję i orkiestrę kameralną
• 1983: Eu muzica as scrie na głos i fortepian do wiersza Robierta Rożdiestwienskiego
• 1992: Idise oisiis (1992) na chór do wiersza Ichiła Szrajbmana
• 1995: Vajs gadol, vajs kados na baryton i orkiestrę do wiersza Mojsze Lemstera
• 1998: Doina la fluer, Ciocirlia na chór mieszany a capella do utworu Vasile Romanciuca
• 2001: De profundis do wiersza Miroslavy Metleaevaej

Utwory instrumentalne

• 1982: Quatuor à cordes n° 1
• 1982: 2 suite din balet Andrieș na orkiestrę symfoniczną
• 1989: Dublu concert pentru flaute na orkiestrę symfoniczną
• 1995: 5 peșrevuri de Dmitrie Cantemir na kwartet smyczkowy
• 1993: Aureliu Busuioc na orkiestrę kameralną
• 1995: Perpetuum mobile na skrzypce
• 2020: Concerto na fortepian i orkiestrę symfoniczną

Upamiętnienie

Od 2010 roku przez Żydowskie Centrum Kultury KEDEM, Filharmonię Narodową, American Jewish Joint Distribution Committee w Mołdawii, pod patronatem Ministerstwa Edukacji, Kultury i Badań Naukowych jest organizowany Międzynarodowy Konkurs Młodych Wykonawców Zlata Tcaci.