Zofia Bartoszewska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zofia Bartoszewska
Data i miejsce urodzenia

27 maja 1927
Warszawa

Data i miejsce śmierci

19 października 2017
Warszawa

Małżeństwo

Janusz Bachurzewski
Władysław Bartoszewski (1967–2015)

Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Zofia Bartoszewska (pierwsza od lewej) wraz z mężem Władysławem i profesor Leszek Kołakowski

Zofia Bartoszewska z domu Makuch (ur. 27 maja 1927 w Warszawie, zm. 19 października 2017 tamże) – polska redaktorka, filolog języka polskiego, członkini Szarych Szeregów, uczestniczka powstania warszawskiego i działaczka demokratycznej opozycji w czasach PRL, druga żona Władysława Bartoszewskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Matka, Helena Makuch, była kierowniczką szkoły powszechnej, a ojciec, Karol Makuch, wysokim urzędnikiem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[1]. Rodzina mieszkała w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu. Po zajęciu miasta przez Niemców zostali zmuszeni do opuszczenia mieszkania i przeprowadzili się do kamienicy przy ul. Chałubińskiego[1]. W czasie okupacji niemieckiej działała w Szarych Szeregach. Razem z siostrą brała udział w powstaniu warszawskim, w którym pełniła funkcję sanitariuszki w plutonie kobiecym III Obwodu „Waligóra” (Wola) Warszawskiego Okręgu AK – WSK (Wojskowa Służba Kobiet), następnie w Szpitalu Karola i Marii przy ul. Leszno 136[2], a po jego likwidacji w Szpitalu Wolskim[3]. W pierwszych dniach powstania zginął jej ojciec rozstrzelany prawdopodobnie po łapance w al. Szucha. Obie siostry cudem uniknęły rozstrzelania podczas rzezi Woli[1]. Po upadku powstania wraz z matką i starszą siostrą Wandą schroniła się u ciotki w Krakowie. Po wyzwoleniu kobiety wróciły do Warszawy zamieszkując na Pradze. Wkrótce potem umarła jej matka[4].

Ukończyła studia polonistyczne na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas studiów wyszła po raz pierwszy za mąż za lekarza Janusza Bachurzewskiego. Z tego małżeństwa urodził się jej jedyny syn Piotr[4]. Małżeństwo to rozpadło się. Przez wiele lat pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym. W 1967 r. wyszła za mąż po raz drugi za Władysława Bartoszewskiego, historyka, publicystę, polityka i dyplomatę. 23 sierpnia 1980 roku dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[5]. Podczas stanu wojennego, w 1982 r. została zwolniona ze stanowiska zastępcy redaktora naczelnego PIW z wilczym biletem[1]. Podjęła wówczas współpracę z Prymasowskim Komitetem Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom[4]. Była współredaktorką licznych publikacji męża.

W 2006 otrzymała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6].

Rodzinny grób Zofii Bartoszewskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Zmarła 19 października 2017 w Warszawie[7]. Została pochowana w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera FV-tuje-18)[8][9].

Gabinet Władysława i Zofii Bartoszewskich[edytuj | edytuj kod]

W 2003 r. Władysław Bartoszewski przekazał Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich swoje prywatne zbiory druków i archiwaliów związanych z najnowszą historią Polski, m.in. książki i czasopisma konspiracyjne, plakaty, ulotki i zdjęcia z okresu okupacji, w tym dokumenty z lat 1939–1940 nieodnotowanych i nie publikowanych w żadnych specjalistycznych bibliografiach. W zbiorach znalazły się również nagrody, medale i dyplomy związane z działalnością W. Bartoszewskiego. Przekazane dary zostały zgromadzone w specjalnym pokoju zwanym Gabinetem Władysława i Zofii Bartoszewskich[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Wojciech Staszewski Świat według Zofii, magazyt „Twój Styl” 3/2017, dostęp 2017-10-19.
  2. Powstańcze biogramy, serwis Muzeum Powstania Warszawskiego, dostęp 2017-10-19.
  3. Notatka biograficzna w serwisie Szpitale1944.pl, dostęp 2017-10-19.
  4. a b c Wioletta Baran Nie żyje Zofia Bartoszewska, serwis Wirtualna Polska, 2017-10-19, dostęp 2017-10-19.
  5. Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).
  6. 60-lecie PIW – Obchody w Bibliotece Narodowej. wydawca.com.pl. [dostęp 2018-10-19].
  7. Zofia Bartoszewska nie żyje. Wdowa po Władysławie Bartoszewskim miała 90 lat. newsweek.pl. [dostęp 2017-10-19].
  8. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  9. Pogrzeb Zofii Bartoszewskiej. interia.pl. [dostęp 2018-02-13].
  10. Zakład Narodowy im. Ossolińskich Gabinet Władysława i Zofii Bartoszewskich.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]