Zupa mleczna
Zupa mleczna – rodzaj wytrawnej lub słodkiej zupy na bazie mleka i produktów skrobiowych.
Dodatkami do mleka mogą być więc ryż, dowolna kasza, płatki (np. kukurydziane, owsiane), makaron, kluski, lane ciasto, tapioka, grzanki itd.[1][2][3][4][5][6] Zupę z zsiadłego mleka można podawać z osobno ugotowanymi ziemniakami[7].
W niektórych gospodarstwach domowych podawana jest z pokrojoną bułką – nazywana jest wtedy bułką w (na) mleku. Podobnie, gdy dodatkiem do zupy mlecznej jest ryż – potrawa ta nazywana jest wtedy ryżem na mleku. Z kasz najczęściej wybiera się łamane lub drobne czyli kaszę mannę, kukurydzianą, krakowską, gryczaną łamaną, jęczmienną łamaną lub perłową.
Przed zalaniem mlekiem kaszę należy ugotować na sypko lub półsypko – jedynie kaszę mannę i kaszę kukurydzianą[3] gotuje się bezpośrednio na mleku[1]. Niezatartą kaszę krakowską gotuje się osobno w wodzie w proporcjach wagowych 1:2 i następnie zalewa gorącym mlekiem[8]. Gęsta zupa z kaszy jaglanej nazywana jest „jaglanką”, a z płatków owsianych – „owsianką”.
Zupy mleczne należą do potraw pożywnych (jak wszystkie przetwory mleczne). W Polsce zupa mleczna była przez dziesięciolecia jednym z podstawowych dań w barach mlecznych, czyli tanich jadłodajniach, które zanikły w dużej mierze w latach 90. XX wieku, w okresie gwałtownej ekspansji sieci placówek szybkiego żywienia opartych na zachodnich wzorach (pizzerie itp.). W Polsce zupy mleczne jada się zazwyczaj na śniadanie[6] – we współczesnych domach są to raczej płatki zalane zimnym mlekiem, „tradycyjne” zupy mleczne popularne są za to w placówkach zbiorowego żywienia.
Przyrządzone na ciepło podawane są na śniadanie lub kolację dzieciom, osobom starszym i chorym[9]. Kasze rozklejone na mleku podawane bywają jako dodatki do drugiego dania lub jako desery (zob. kleik i kisiel mleczny).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- zupa „nic”
- Herbstmilch (potrawa kuchni niemieckiej)
- khir (potrawa kuchni indyjskiej)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, wstęp do podrozdziału „Zupy”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 227-228.
- ↑ Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, podrozdział „Zupy”, przepis „Zupa ryżowa przecierana na mleku”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 229.
- ↑ a b Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, „Zupy”, przepis „Płatki (kasza) kukurydzane na mleku”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 228.
- ↑ Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, podrozdział „Zupy”, przepis „Zupa mleczna z grzankami”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 235.
- ↑ „Rozdział VI. Zupy”, podrozdział „Zupy mleczne”, przepis „93. Tapioka”. W: Marya Ochorowicz-Monatowa: Uniwersalna książka kucharska. Wyd. trzecie znacznie powiększone. Warszawa – Lwów: Księgarnia E. Wende i S-ka, 1913, s. 179.
- ↑ a b [hasło] „zupy mleczne”. W: Maciej E. Halbański: Leksykon sztuki kulinarnej. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1987, s. 214. ISBN 83-225-0106-4.
- ↑ Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, podrozdział „Zupy”, przepis „Zupa z mleka zwarzonego”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 230.
- ↑ Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, podrozdział „Zupy”, przepis „Kasza krakowska z mlekiem”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 228.
- ↑ Zofia Bagieńska: „Zupy i dodatki do zup”, podrozdział „Zupy”: „Wiadomości ogólne”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 85–86.
