Związek Walki o Niezależność Białorusi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Związek Walki o Niezależność Białorusi
Саюз змаганьня за незалежнасьць Беларусі
Państwo

 ZSRR

Skrót

ZWNB (СЗНБ)

Lider

Iwan Ramanczuk

Data założenia

lato 1946

Data rozwiązania

1949

Ideologia polityczna

niepodległościowa

Liczba członków

co najmniej 18

Związek Walki o Niezależność Białorusi, ZWNB (biał. Саюз змаганьня за незалежнасьць Беларусі, СЗНБ) – białoruska podziemna organizacja niepodległościowa działająca w zachodniej części Białoruskiej SRR w latach 1946–1949.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Organizacja założona została przez studiującą młodzież z inicjatywy dowódcy białoruskiego antysowieckiego oddziału partyzanckiego Iwana Ramanczuka. Zjazd założycielski odbył się latem 1946 w chutorze Carska Lipa (według innych źródeł[jakich?] - Saska Lipka) w rejonie nieświeskim. Na zjeździe obecnych było 6 osób, w tym studenci Grodzieńskiego Instytutu Pedagogicznego.

Organizacyjnie ZWNB składał się z grup liczących do 5 osób każda. Wszystkich członków danej grupy znał jedynie jej przewodniczący. Zadaniem każdego członka było stworzyć własną grupę i stać się jej przewodniczącym. Obecni na pierwszym posiedzeniu weszli do grupy Michasia Kożycza, zaś Iwan Ramanczuk ponownie ukrył się w lasach. Wkrótce struktury organizacji powstały w rejonach: kleckim, nieświeskim, stołpeckim, a także w Grodnie.

Program[edytuj | edytuj kod]

Główny wpływ na członków organizacji miało przemówienie Winstona Churchilla wygłoszone 5 marca 1946 w Fulton (Missouri). Organizacja planowała rozbudować struktury i, w wypadku spodziewanej wojny między ZSRR i Zachodem, wystąpić przeciwko władzy radzieckiej w obronie narodu białoruskiego i niepodległości Białorusi. Jeden z punktów programu przewidywał rozwiązanie kołchozów i przekazanie ziemi na własność chłopom. Program ZWNB zabraniał swoim legalnie działającym członkom stosowania przemocy wobec administracji sowieckiej, z wyjątkiem samoobrony.

Dekonspiracja i likwidacja[edytuj | edytuj kod]

Nieudaną okazała się próba stworzenia oddziału ZWNB w Mińsku. Sowieckie specsłużby wprowadziły do oddziału swego agenta o nazwisku Kasil, który wydał minczan.

W 1947 Michaś Kożycz zauważył zainteresowanie sobą służb specjalnych i przeszedł do działalności konspiracyjnej. Opuścił Grodno i dołączył do partyzanckiego oddziału Iwana Ramanczuka. Po pewnym czasie jednak wyszedł z lasu i został aresztowany. Kożycz katowany był w więzieniu w Baranowiczach, podjął nieudaną próbę samobójstwa. W końcu, pod wpływem tortur wydał znanych mu współpracowników organizacji. Na początku 1949 sowieckie organy bezpieczeństwa przeprowadziły aresztowania członków grupy grodzieńskiej.

Aresztowani zostali umieszczeni w cieszącym się ponurą sławą więzieniu wewnętrznym Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego Białoruskiej SRR („Amerykance”), gdzie przy użyciu tortur śledczy wymuszali na nich zeznania przeciw innym członkom organizacji. Proces nad organizacją odbył się w dniach 15–17 czerwca 1949 w Mińsku. Sądzeni starali się zachować godnie i dać wyraz swoim patriotycznym poglądom, chociaż na sali sądowej, oprócz nich, obecnych było tylko troje sędziów i straż. Pod wpływem ich wyznań strażnicy poprawili nieco traktowanie sądzonych.

Trybunał wojenny wojsk MSW Białoruskiego Okręgu Wojskowego, za „zdradę Ojczyzny, pośredni terroryzm i antyradziecką propagandę” skazał 18 członków ZWNB na kary więzienia o różnej długości.

Członkowie[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Związek_Walki_o_Niezależność_Białorusi&oldid=68255765”