Zwroty wskazujące środki ostrożności, zwroty P (od ang.P-statements, czyli precautionary statements) – oznaczenia na etykietach substancji chemicznych i mieszanin informujące o zalecanych środkach ostrożności służących zapobieganiu lub zminimalizowaniu szkodliwych skutków wynikających z zagrożeń stwarzanych przez produkt niebezpieczny dla zdrowia ludzkiego lub środowiska. Wprowadzone zostały przez rozporządzenie CLP wdrażające globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów (GHS) na obszarze Unii Europejskiej.
Zwroty P zastąpiły wcześniejsze zwroty S (zwroty bezpieczeństwa), których stosowanie było dopuszczone przejściowo do 1 czerwca 2015 roku w sytuacjach określonych w rozporządzeniu CLP.
Zwroty są zakodowane przy użyciu symboli alfanumerycznych, które składają się z:
litery „P”
cyfry określającej środek ostrożności
„1” – ogólne
„2” – zapobieganie
„3” – reagowanie
„4” – przechowywanie
„5” – usuwanie
dwóch cyfr odpowiadających kolejnemu numerowi środka ostrożności.
Nosić rękawice izolujące od zimna oraz albo maski na twarz albo ochronę oczu.
P283
Nosić odzież ognioodporną lub opóźniającą zapalenie.
P284
[W przypadku nieodpowiedniej wentylacji] stosować indywidualne środki ochrony dróg oddechowych.
P231 + P232
Używać i przechowywać zawartość w atmosferze obojętnego gazu /…. Chronić przed wilgocią.
P235 + P410
Przechowywać w chłodnym miejscu. Chronić przed światłem słonecznym.
Zwroty wskazujące środki ostrożności – reagowanie[edytuj | edytuj kod]
P301
W przypadku połknięcia:
P302
W przypadku dostania się na skórę:
P303
W przypadku dostania się na skórę (lub na włosy):
P304
W przypadku dostania się do dróg oddechowych:
P305
W przypadku dostania się do oczu:
P306
W przypadku dostania się na odzież:
P307
W przypadku narażenia:
P308
W przypadku narażenia lub styczności:
P310
Natychmiast skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/…
P311
Skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/…
P312
W przypadku złego samopoczucia skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/….
P313
Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P314
W przypadku złego samopoczucia zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P315
Natychmiast zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P320
Pilnie zastosować określone leczenie (patrz … na etykiecie).
P321
Zastosować określone leczenie (patrz … na etykiecie).
P330
Wypłukać usta.
P331
NIE wywoływać wymiotów.
P332
W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry:
P333
W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry lub wysypki:
P334
Zanurzyć w zimnej wodzie [lub owinąć mokrym bandażem].
P335
Nie związaną pozostałość strzepnąć ze skóry
P336
Rozmrozić oszronione obszary letnią wodą. Nie trzeć oszronionego obszaru.
P337
W przypadku utrzymywania się działania drażniącego na oczy:
P338
Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Kontynuować płukanie.
P340
Wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić mu warunki do swobodnego oddychania.
P342
W przypadku wystąpienia objawów ze strony układu oddechowego:
P351
Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut.
P352
Umyć dużą ilością wody/…
P353
Spłukać skórę pod strumieniem wody [lub prysznicem].
P360
Natychmiast spłukać zanieczyszczoną odzież i skórę dużą ilością wody przed zdjęciem odzieży.
P361
Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież.
P362
Zdjąć zanieczyszczoną odzież.
P363
Wyprać zanieczyszczoną odzież przed ponownym użyciem.
P370
W przypadku pożaru:
P371
W przypadku poważnego pożaru i dużych ilości:
P372
Zagrożenie wybuchem
P373
NIE gasić pożaru, jeżeli ogień dosięgnie materiały wybuchowe.
P375
Z powodu ryzyka wybuchu gasić pożar z odległości
P376
Jeżeli jest to bezpieczne zahamować wyciek
P377
W przypadku płonięcia wyciekającego gazu: Nie gasić, jeżeli nie można bezpiecznie zahamować wycieku.
P378
Użyć … do gaszenia….
P380
Ewakuować teren.
P381
W przypadku wycieku wyeliminować wszystkie źródła zapłonu.
P390
Usunąć wyciek, aby zapobiec szkodom materialnym.
P391
Zebrać wyciek.
P301 + P310
W PRZYPADKU POŁKNIĘCIA: natychmiast skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/…
P301 + P312
W PRZYPADKU POŁKNIĘCIA: W przypadku złego samopoczucia skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/….
P301 + P330 + P331
W PRZYPADKU POŁKNIĘCIA: wypłukać usta. NIE wywoływać wymiotów.
P302 + P334
W PRZYPADKU KONTAKTU ZE SKÓRĄ: Zanurzyć w zimnej wodzie [lub owinąć mokrym bandażem].
P302 + P352
W PRZYPADKU KONTAKTU ZE SKÓRĄ: umyć dużą ilością wody/…
P303 + P361 + P353
W PRZYPADKU KONTAKTU ZE SKÓRĄ (lub z włosami): Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież. Spłukać skórę pod strumieniem wody [lub prysznicem].
P304 + P340
W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO DRÓG ODDECHOWYCH: wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić mu warunki do swobodnego oddychania.
P304 + P341
W przypadku dostania się do dróg oddechowych: W przypadku trudności z oddychaniem, wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku w pozycji umożliwiającej swobodne oddychanie.
P305 + P351 + P338
W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Nadal płukać.
P306 + P360
W przypadku dostania się na odzież: Natychmiast spłukać zanieczyszczoną odzież i skórę dużą ilością wody przed zdjęciem odzieży.
P307 + P311
W przypadku narażenia lub styczności: skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/ lekarzem/…
P308 + P313
W przypadku narażenia lub styczności: Zasięgnąć porady/ zgłosić się pod opiekę lekarza.
P332 + P313
W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P333 + P313
W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry lub wysypki: Zasięgnąć porady/ zgłosić się pod opiekę lekarza.
P337 + P313
W przypadku utrzymywania się działania drażniącego na oczy: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P342 + P311
W przypadku wystąpienia objawów ze strony układu oddechowego: skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/…
P370 + P376
W przypadku pożaru: Jeżeli jest to bezpieczne, zahamować wyciek.
P370 + P378
W przypadku pożaru: Użyć … do gaszenia….
P370 + P380 + P375
W przypadku pożaru: Ewakuować teren. Z powodu ryzyka wybuchu gasić pożar z odległości.
P371 + P380 + P375
W przypadku poważnego pożaru i dużych ilości: Ewakuować teren. Z powodu ryzyka wybuchu gasić pożar z odległości.
Zwroty wskazujące środki ostrożności – przechowywanie[edytuj | edytuj kod]
P401
Przechowywać zgodnie z … .
P402
Przechowywać w suchym miejscu.
P403
Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu.
P404
Przechowywać w zamkniętym pojemniku.
P405
Przechowywać pod zamknięciem.
P406
Przechowywać w pojemniku odpornym na korozję/… o odpornej powłoce wewnętrznej.
P407
Zachować szczelinę powietrzną pomiędzy stosami/paletami.
P410
Chronić przed światłem słonecznym.
P411
Przechowywać w temperaturze nieprzekraczającej … °C/ … °F.
P412
Nie wystawiać na działanie temperatury przekraczającej 50 °C (122 °F).
P413
Przechowywać luzem masy przekraczające … kg/ … funtów w temperaturze nieprzekraczającej … °C/ … °F.
P420
Przechowywać oddzielnie.
P422
Przechowywać pod...
P402 + P404
Przechowywać w suchym miejscu. Przechowywać w zamkniętym pojemniku.
P403 + P233
Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.
P403 + P235
Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać w chłodnym miejscu.
P410 + P403
Chronić przed światłem słonecznym. Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu.
P410 + P412
Chronić przed światłem słonecznym. Nie wystawiać na działanie temperatury przekraczającej 50 °C (122 °F).
Zwroty wskazujące środki ostrożności – usuwanie[edytuj | edytuj kod]
P501
Zawartość/pojemnik usuwać do….
P502
Przestrzegać wskazówek producenta lub dostawcy dotyczących odzysku lub wtórnego wykorzystania.