Viscaria alpina

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Firletka alpejska)
Viscaria alpina
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

smółka

Gatunek

Viscaria alpina

Nazwa systematyczna
Viscaria alpina (L.) G.Don
Gen. Hist. 1: 415 (1831)[3]

Viscaria alpinagatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych, w piśmiennictwie ogrodniczym znany pod nazwą firletka alpejska[4][5]. Występuje dziko w górach Europy oraz w północno-wschodniej części Ameryki Północnej[6]. Roślina uprawiana jest jako ozdobna. W Skandynawii wykorzystywana jest jako indykator złóż miedzi i niklu[7].

Morfologia i biologia[edytuj | edytuj kod]

Kwiatostan
Pokrój
Bylina wysokości do 10–15 cm.
Łodyga
Prosto wzniesiona, naga, pojedyncza lub słabo rozgałęziona.
Liście
Przy ziemi zebrane w rozetę, liczne, wąskolancetowate, nieco skórzaste. Liście łodygowe zrośnięte nasadami, nasady orzęsione.
Kwiaty
Zebrane w gęste nibygłówki, płatki powcinane, różowopurpurowe, rzadko białe. Kwitnie na przełomie kwietnia i maja.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek jest jednym z trzech z rodzaju smółka, który bywał często włączany do rodzaju firletka Lychnis, który od końca XX wieku włączany jest z kolei do rodzaju lepnica Silene[8]. W efekcie popularnym w XX wieku synonimem tego gatunku była nazwa Lychnis alpina i w konsekwencji nazwa zwyczajowa – firletka alpejska. Ze względu na szerokie ujmowanie rodzaju lepnica stosowane były też nazwy zaliczające gatunek do rodzaju lepnica, np. Silene suecica (Lodd. et al.) Greuter & Burdet Willdenowia 12:190. 1982[6]. Analizy filogenetyczne oparte na badaniach molekularnych, ale też morfologicznych, potwierdziły odrębność rodzaju smółka Viscaria i przynależność doń tego gatunku[8].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Nadaje się na rabaty i do ogródków skalnych. Roślina jest całkowicie odporna na mróz i łatwa w uprawie. Preferuje słoneczne stanowisko, w półcieniu rośnie wyższa i bardziej rzadka. Podłoże powinno być kwaśne, próchniczno-gliniaste i zdrenowane żwirem (nie lubi dużej wilgoci w glebie). Rozmnaża się ją przez wysiew nasion wczesną wiosną. Po przekwitnięciu kwiaty należy usuwać.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. a b Viscaria alpina (L.) G.Don. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-23].
  4. Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
  5. Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  6. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  7. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 856, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. a b Božo Frajman, Mikael Thollesson, Bengt Oxelman. Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae). „Botanical Journal of the Linnean Society”. 173, 2, s. 194–210, 2013. DOI: 10.1111/boj.12090. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
  • Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.