Inżynieria chemiczna i procesowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Inżynieria chemiczna i procesowa – dyscyplina naukowa, należąca do dziedziny nauk technicznych, która zajmuje się – wraz z technologią chemiczną – projektowaniem i prowadzeniem operacji i procesów jednostkowych, będących elementami procesów produkcyjnych w przemyśle chemicznym[a]. Formułuje ilościowe opisy takich procesów, jak przepływ płynów, przenoszenie masy przez granice faz, przenoszenie energii (np. działanie wymienników ciepła). O inżynierii chemicznej mówi się wówczas, gdy istotnymi elementami procesu produkcyjnego są reakcje chemiczne.

W zakres inżynierii chemicznej wchodzi m.in. projektowanie aparatów, urządzeń (np. reaktorów chemicznych, mieszalników lub urządzeń służących do rozdzielania mieszanin związków chemicznych) oraz całych złożonych systemów produkcyjnych (instalacji). Projekty są opracowywane w oparciu o wiedzę z zakresu chemii, fizyki, technologii chemicznej, materiałoznawstwa oraz innych nauk podstawowych i stosowanych[1][2].

Miejsce inżynierii chemicznej i procesowej w systemie nauki w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Laminarny i burzliwy przepływ płynów
Przykład modelowania dyfuzji ciepła – zimny pręt (granatowy) w cieplejszym otoczeniu
Schemat instalacji do ciągłej destylacji frakcyjnej
Fragment instalacji do oczyszczania ścieków z zakładu chemicznego
Zakład chemiczny w Walii (obecnie nieistniejący)

W Polsce dyscyplina „inżynieria chemiczna” jest zamieszczona na liście dyscyplin nauk technicznych, sporządzonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów[3] i zamieszczonej w rozporządzeniu ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSzW)[4]. Na liście wymieniono kilkanaście dyscyplin – poza inżynierią chemiczną m.in. biotechnologię, technologię chemiczną, inżynierię materiałową, inżynierię produkcji.

W wykazie kierunków kształcenia na wyższych uczelniach w Polsce, dla których MNiSzW określa standardy kształcenia, znajduje się kierunek „Inżynieria chemiczna i procesowa”, obok takich pokrewnych kierunków, jak technologia chemiczna, inżynieria materiałowa, inżynieria biomedyczna, inżynieria środowiska, ochrona środowiska, towaroznawstwo, kosmetologia, technologia drewna, papiernictwo i poligrafia[5].

Kierunek kształcenia „Inżynieria chemiczna i procesowa” jest prowadzony na Wydziałach[6]:

Specjalności inżynierii chemicznej i procesowej[edytuj | edytuj kod]

Kształcenie na uczelniach wyższych jest prowadzone w zakresie specjalności, związanych z kompetencjami i naukowymi zainteresowaniami pracowników poszczególnych instytutów, np.[7][8][9]:

  • inżynieria procesów membranowych,
  • inżynieria naftowa i gazownicza,
  • inżynieria bioprocesowa,
  • inżynieria procesów biotechnologicznych,
  • inżynieria odnawialnych źródeł energii,
  • inżynieria procesów ekoenergetyki,
  • inżynieria procesów w technologiach przetwórczych,
  • inżynieria przetwórstwa żywności,
  • Informatyka procesowa,
  • procesy i urządzenia w ochronie środowiska,
  • zarządzanie i eksploatacja w systemach produkcyjnych.

Prace naukowe i badawczo-rozwojowe[edytuj | edytuj kod]

Prace badawcze są prowadzone w instytutach inżynierii chemicznej, działających na wyższych uczelniach technicznych oraz w specjalistycznych instytutach, np. w Instytucie Inżynierii Chemicznej PAN, utworzonym w 1958 roku przez Tadeusza Hoblera (początkowo jako Zakład Inżynierii Chemicznej i Konstrukcji Aparatury) [10]. Wymienione poniżej tytuły artykułów naukowych, które ukazały się w latach 2010–2011 na łamach miesięcznika Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa) orientacyjnie ilustrują zakres i charakter badań, prowadzonych w różnych obszarach dyscypliny "inżynieria chemiczna":

  • A comparative study of thermodynamic electrolyte models applied to the Solvay soda system[11]
  • Techniki pomiarowe rozkładu wielkości kropel w mieszanej cieczy[12]
  • Wpływ granulacji biopreparatów na kinetykę suszenia fluidyzacyjnego bakterii fermentacji mlekowej[13],
  • Biosorpcja barwników kationowych na trocinach bukowych. II. Wpływ parametrów procesowych na wydajność procesu[14]
  • Analiza prędkości przepływu wtórnego formującego stożek osadu w kadzi wirowej[15]
  • Rozkład wartości objętościowego współczynnika wnikania masy podczas napowietrzania cieczy z użyciem samozasysającego mieszadła tarczowego[16]
  • Modelowanie matematyczne zintegrowanego procesu niskotemperaturowej kondensacji z adsorpcją[17]

Zagadnień inżynierii chemicznej i procesowej dotyczą również publikacje w wielu innych specjalistycznych czasopismach np. Chemical and Process Engineering[18], Chemical Engineering Research and Design[19], Inżynieria i aparatura chemiczna[20], Process Safety and Environmental Protection[21], Food and Bioproducts Processing[22], Education for Chemical Engineers[23], Loss Prevention Bulletin[24], Przemysł chemiczny[25], Ochrona przed korozją[26], Chemik[27].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Technologia chemiczna i inżynieria chemiczna bywają uznawane za jedną naukę, określaną np. jako Chemical engineering (ang.), Génie chimique (fr.),Ingegneria chimica (wł.) albo Ķīmijas tehnoloģija (łot.), Chemische technologie (niderl.), Химическая технология (ros.); zobacz Technologia chemiczna i inżynieria procesowa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ inżynieria chemiczna i procesowa, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2011-09-06].
  2. ↑ Leksykon Naukowo-Techniczny z suplementem, tom I (A-O); Hasło:inżynieria chemizna. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, WNT, 1989, s. 311. ISBN 83-204-0969-1.
  3. ↑ Uchwała Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dn. 24 października 2005 r. w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych. [w:] MP z 2005 r. nr 79, poz. 1120 ze zmianą w MP z 2008 r. nr 97, poz. 843 [on-line]. 2008. [dostęp 2011-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych. [w:] rozporządzenia [on-line]. bip.nauka.gov.pl, sierpień 2011. [dostęp 2016-07-09]. (pol.).
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki. [w:] Dz. U. z dnia 13 września 2007 r. [on-line]. [dostęp 2011-08-28].; wydane na podstawie art. 9 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.2)
  6. ↑ Kierunki techniczne; Inżynieria chemiczna i procesowa. www.wiw.pl. [dostęp 2011-09-04].
  7. ↑ Inżynieria chemiczna i procesowa. www.uczelnie.info.pl. [dostęp 2011-09-05]. (pol.).
  8. ↑ Inżynieria chemiczna i procesowa. [w:] Wirtualny informator maturzysty; Charakterystyka kierunków studiów [on-line]. [dostęp 2011-09-06].
  9. ↑ Inżynieria chemiczna i procesowa. [w:] Serwis: kierunkistudiów.pl > wyszukiwarka [on-line]. kierunkistudiow.pl. [dostęp 2011-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-16)]. (pol.).
  10. ↑ Instytut Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk. [w:] Strona główna [on-line]. www.iich.gliwice.pl. [dostęp 2011-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-25)]. (pol.).
  11. ↑ Zdzisław Jaworski, Małgorzata Czernuszewicz. A comparative study of thermodynamic electrolyte models applied to the Solvay soda system. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 32 (2), s. 135-154, 2011-6-30. ISSN 0208-6425. (ang.). 
  12. ↑ S. Maass, J. Grünig, M. Kraume. Techniki pomiarowe rozkładu wielkości kropel w mieszanej cieczy. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 30 (4), s. 635–651, 2009. (ang.). 
  13. ↑ A. Miecznikowski, A. Lenart. Wpływ granulacji biopreparatów na kinetykę suszenia fluidyzacyjnego bakterii fermentacji mlekowej. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 31 (2), s. 317–331, 2010. (pol.). 
  14. ↑ A. Witek-Krowiak, M. Mitek, K. Pokomeda, R.G. Szafran i inni. Biosorpcja barwników kationowych na trocinach bukowych. II. Wpływ parametrów procesowych na wydajność procesu. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 31 (2), s. 421–432, 2010. (pol.). 
  15. ↑ J. Diakun, M. Jakubowski. Analiza prędkości przepływu wtórnego formującego stożek osadu w kadzi wirowej. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 31 (3), s. 477–488, 2010. (pol.). 
  16. ↑ T. Kurasiński, Cz. Kuncewicz, J. Stelmach. Rozkład wartości objętościowego współczynnika wnikania masy podczas napowietrzania cieczy z użyciem samozasysającego mieszadła tarczowego. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 31 (3), s. 505–514, 2010. (pol.). 
  17. ↑ A. Rotkegel. Modelowanie matematyczne zintegrowanego procesu niskotemperaturowej kondensacji z adsorpcją. „Chemical and Process Engineering (Inżynieria Chemiczna i Procesowa)”. 31 (3), s. 433–449, 2010. (pol.). 
  18. ↑ Chemical and Process Engineering. versitaopen.com. [dostęp 2011-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-21)]. (ang.).
  19. ↑ Chemical Engineering Research and Design. www.elsevier.com. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  20. ↑ Inżynieria i aparatura chemiczna. www.sitpchem.org.pl. [dostęp 2011-09-06]. (pol.).
  21. ↑ Process Safety and Environmental Protection. www.elsevier.com. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  22. ↑ Food and Bioproducts Processing. www.elsevier.com. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  23. ↑ Education for Chemical Engineers. www.icheme.org. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  24. ↑ Loss Prevention Bulletin. www.icheme.org. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  25. ↑ Przemysł Chemiczny. www.sigma-not.pl. [dostęp 2011-09-04]. (pol.).
  26. ↑ Ochrona przed korozją. SITPChem, SIGMA–NOT. [dostęp 2011-09-06]. (pol.).
  27. ↑ CHEMIK nauka-technika-rynek. SITPChem, SIGMA–NOT. [dostęp 2011-09-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Technologia chemiczna i inżynieria procesowa/inżynieria chemiczna
Rys historyczny
Fundamentalne nauki podstawowe
Powiązane nauki stosowane
Podstawowe pojęcia
Operacje jednostkowe
Procesy jednostkowe
Technologia chemiczna
Inżynieria chemiczna i procesowa
Aparatura chemiczna (technika)
Stowarzyszenia naukowo-techniczne
Wydawnictwa naukowo-techniczne
Technologia chemiczna i inżynieria procesowa

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Inżynieria_chemiczna_i_procesowa&oldid=73152423”