Łężyce (województwo dolnośląskie)
50°26′05″N 16°21′30″E/50,434722 16,358333| wieś | |
 Kościół św. Marii Magdaleny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
560-750 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
369[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0855925 |
Położenie na mapie gminy Szczytna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
| 50°26′05″N 16°21′30″E/50,434722 16,358333[1]
| |
Łężyce (niem. Friedersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Szczytna[4].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Łężyce to duża wieś łańcuchowa leżąca na południowo-zachodnich zboczach Narożnika, na granicy Gór Stołowych i Wzgórz Lewińskich, na wysokości 560-750 m n.p.m.[5]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łężyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Łężyce powstały w XIII lub na początku XIV wieku jako część państwa homolskiego[6]. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1330 roku, a kolejna z roku 1401 w której figurują one pod nazwą Lussicz[6]. Po upadku państwa homolskiego Łężyce zostały włączone do królewszczyzny, a w 1650 roku kupił je i przyłączył do klucza dóbr w Szczytnej Isaias von Sachs[6]. Pod koniec XVIII wieku właścicielami wsi została rodzina Stillfriedów[6]. W XIX wieku dzięki obfitości ziem uprawnych Łężyce były typową wsią rolniczą[6]. W drugiej połowie XIX wieku w sąsiedztwie miejscowości powstał kamieniołom, w którym jeszcze po 1945 roku wydobywano piaskowiec[6]. Na terenie wyrobiska nazwanego Skałami Puchacza znajduje się punkt widokowy[6].
Do 1945 miejscowość należała do Niemiec i nazywała się Friedersdorf. Stacjonował tutaj batalion pionierów pancernych o tej samej nazwie.
Za część wsi, pod potoczną nazwą Łężyce Górne, uważa się współcześnie zanikłą niemal całkowicie wieś Łężno (niem. Friedrichsberg), położoną na wysokości 780–790 m n.p.m. W początku XX wieku liczyła ona 32 budynki zamieszkałe przez 160 osób[7]. Inną zanikłą (w latach 60. XX wieku) częścią wsi były Młyny (niem. Mühlhäuser), położone nad brzegami Kamiennego Potoku i Mostowej Wody (niem. Brückenwasser) na wysokości 550–600 m n.p.m. i zamieszkiwane na początku XX wieku przez 117 osób, co było maksymalnym stanem zaludnienia tej osady. Ze wsi pozostał jeden budynek opuszczonego gospodarstwa oraz ruiny młyna, istniejącego w tym miejscu od początków XVIII wieku[8].
Jako kolonia Łężyc założona została w 1707 inna opuszczona dziś miejscowość o nazwie Góra Anny (niem. Annaberg). Pomimo formalnej przynależności gospodarczo zawsze była ona mocniej związana była z bliżej położonym Batorowem oraz ze Szczytną. W 1840 r. zamieszkiwało ją 31 osób, a w pierwszych latach XX w. wieś liczyła zaledwie 12 budynków (łącznie mieszkalnych i gospodarskich). Pewne ożywienie zaobserwowano w drugiej połowie XVIII w., kiedy na wzniesieniu między Górą Anny a Batorowem wzniesiono kaplicę i wybudowano kalwarię, a trasą tą prowadziła jedna z dróg pielgrzymkowych do sanktuarium w Wambierzycach. Mimo to Góra Anny nie rozwinęła się jako miejscowość turystyczna, a po II wojnie światowej została opuszczona przez mieszkańców[9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]:
- kościół pomocniczy pw. św. Marii Magdaleny z 1694 roku, z wieżą przebudowaną w 1860 roku[6]. Jest to skromna barokowa budowla z zachowanym wyposażeniem wnętrza z około 1740 roku takim jak: ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i ambona[6]. Najcenniejszym zabytkiem w kościele jest drewniana polichromowana rzeźba Madonny z XV wieku[6].
Inne zabytki:
- dawny dwór i folwark położone w dolnej części wsi[5].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Karłów – Narożnik - Kopa Śmierci – Skały Puchacza - Łężyce - Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Biesiec - Schronisko PTTK „Jagodna” (Przełęcz Spalona)[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 72977
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 706 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-03-07].
- ↑ a b c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 157-159. ISBN 83-7005-301-7.
- ↑ a b c d e f g h i j Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 374. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Agnieszka Latocha „Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Łężno w Górach Stołowych”, „Sudety” nr 6/2012.
- ↑ Agnieszka Latocha „Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Młyny (Mühlhäuser) w Górach Stołowych”, „Sudety” nr 8/2012.
- ↑ Agnieszka Latocha „Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Góra Anny (Annaberg)”, „Sudety” nr 9/2012.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 83. [dostęp 2012-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-301-7
- Siedziba gminy: Szczytna
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie | |
| Nieoficjalna część miasta | |
| Nieoficjalne części wsi |
|
| Opuszczone miejscowości |
