Dwór Raczyn w Gorzanowie
50°21′07″N 16°37′56″E/50,351944 16,632222 nr rej. 217/1072 z 24.02.1964
| |
 Stan w 2015 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Polna 1 |
| Ukończenie budowy |
1559 |
| Pierwszy właściciel |
Georg von Ratschin |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
| 50°21′07″N 16°37′56″E/50,351944 16,632222
| |
Dwór Raczyn w Gorzanowie (niem. Ratschinhof bei Grafenort) – zabytkowy dwór w Gorzanowie z XVI wieku, uznawany za jeden z najpiękniejszych przykładów późnorenesansowej architektury dworskiej na ziemi kłodzkiej. Obecnie w ruinie[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dwór Raczyn położony jest na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej, w północnej części wsi przy ulicy Polnej[2].
Historia i opis budowli[edytuj | edytuj kod]
Budowla powstała w 1559 roku w miejscu zniszczonego wcześniej średniowiecznego dworu obronnego. Inicjatorem jego budowy oraz jego pierwszym właścicielem był Georg von Ratschin, który w tym czasie przejął zarząd nad miejscowymi dobrami rodowymi. W 1573 roku jeszcze za czasów tego samego właściciela miała miejsce częściowa modernizacja dworu[3].
W tym czasie była to budowla piętrowa, złożona z prostokątnego w planie głównego budynku, zamkniętego dwoma równoległymi dachami dwuspadowymi z powiekami i wąskiego aneksu kuchennego od strony północnej – o podobnym dachu dwuspadowym oraz wysokości. Wszystkie połacie dachowe były pokryte gontem. Dachy osłonięte były dwukondygnacyjnymi szczytami o smukłym, gotyckim zarysie ze spływami wolutowymi i sterczynami. Zdwojone szczyty na budynku głównym flankowały narożne, ozdobne wieżyczki, które pełniły także funkcje obronną – w licach dwóch zachodnich wieżyczek umieszczono kluczowe strzelnice dla ręczne broni palnej. Elewacja frontowa (południowa) była sześcioosiowa, z oknami w opaskach fasciowych oraz prostymi gzymsami nadokiennymi i wejściem głównym obramionym kamiennym portalem z rozetami i lustrzanymi boniami. Wszystkie elewacje pokrywała późnorenesansowa dekoracja sgraffitowa imitująca boniowanie, opasująca ozdobnymi ornamentami okna, a szczególnie bogata w obrębie szczytów (bonie diamentowe z motywami roślinnymi i figuralnymi). Główny korpus budynku miał układ dwutraktowy, z centralnie umieszczoną, szeroką sienią w której znajdowały się trójbiegowe schody na piętro. Wnętrze przyziemia zamykały m.in. sklepienia kolebkowe z lunetami, w tym niektóre wzbogacone zostały dekoracją naśladującą bezżebrowe sklepienia gwiaździste (sień). Jedno z pomieszczeń na I piętrze przekrywał renesansowy stop kasetonowy z dekoracja malarską. W początkach XIX wieku dwór znacznie przebudowano, a około 100 lat później poddano renowacji[4].
Po 1945 roku obiekt stopniowo niszczał. Jeszcze około 1983 roku istniały sklepienia parteru, jednak obecnie pozostały jedynie szczątki sklepień, fragmenty murów obwodowych z reliktami kamieniarki oraz śladami sgraffita[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J.Laski i M. Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009, s. 157.
- ↑ Kotlina Kłodzka. Mapa turystyczna, 1:100 000, Eko-Graf, Wrocław 1997.
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994, s. 145-146.
- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, op. cit., s. 157-158.
- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, op. cit., s. 158.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J.Laski i M. Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Opis budowli wraz ze zdjęciami dawnymi i współczesnymi na stronie „Vratislvia Amici” [on-line] [dostęp 2012-02-02]
- Opis dworu na stronie katalogu polskich zamków, pałaców i dworów [on-line] [dostęp 2012-02-02]
- Zdjęcia dworu na stronie „fotopolska.eu” [on-line] [dostęp 2012-02-02]
