Gąbin

Gąbin
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Klasycystyczny ratusz
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	płocki
Gmina	Gąbin
Prawa miejskie	ok. 1322
Burmistrz	Krzysztof Mieczysław Jadczak
Powierzchnia	27,95 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 4121; 147,4 os./km²
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-530
Tablice rejestracyjne	WPL
	Położenie na mapie gminy Gąbin Gąbin
	Położenie na mapie Polski Gąbin
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gąbin
	Położenie na mapie powiatu płockiego Gąbin
	52°23′59″N 19°43′50″E/52,399722 19,730556
TERC (TERYT)	1419064
SIMC	0968871
	Urząd miejskiStary Rynek 16; 09-530 Gąbin
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Gąbin – miasto w Polsce w województwie mazowieckim, w południowej części powiatu płockiego, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gąbin. Miasto położone jest nad rzeką Nidą, niedaleko Wisły, w odległości około 100 km od Warszawy i Łodzi.

Krzyżują się tu drogi wojewódzkie z Płocka i Żychlina (574) oraz z Łącka i Sochaczewa (577). W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa płockiego.

Prawa miejskie uzyskał około 1322 roku, potwierdzone przez księcia Ziemowita V w 1437 roku, potwierdzone w 1462 i 1530 roku^[3]. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[4] w starostwie gąbińskim w ziemi gostynińskiej województwa rawskiego w 1792 roku^[5].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 4121 mieszkańców^[2].

Historia[edit | edit source]

Osobny artykuł: Historia Gąbina.

1215 – pierwsze wzmianki,
1322 – wymieniony jako miasto,
1437 – prawa miejskie potwierdzone przez księcia Siemowita V,
XV–XVI w. – ośrodek sukienniczy,
1507 – pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Gąbinie^[6].
1564 – w Gąbinie było 2100 mieszkańców i 354 domów,
XVII w. – zniszczenie miasta w czasie wojen szwedzkich,
1793 – w zaborze pruskim,
1807 – w Księstwie Warszawskim,
1815 – w Królestwie Polskim,
1815–1845 – ośrodek administracji carskiej, później przeniesiony do Kutna,
I połowa XIX w. – powstają zakłady włókiennicze,
1939 – znaczna część zabudowań Gąbina spłonęła w czasie bombardowania niemieckiego,
1939–1945 – wcielony do III Rzeszy, zagłada mniejszości żydowskiej, egzekucje, zniszczenie miasta, wprowadzenie nazistowskiej nazwy okupacyjnej przez administrację niemiecką (niem. Gombin 1943–1945),
1970 (10 lipca) – katastrofa samolotu Lim-2R z 32 PLRTiA z Sochaczewa w odległości 1 km na południowy zachód od miasta. W wyniku katastrofy śmierć poniósł ppor. pil. Adam Harabasz,
1974 – koło Gąbina postawiono najwyższy na świecie Maszt radiowy w Konstantynowie o wysokości 646 m, który zawalił się wskutek nieodpowiedniej eksploatacji i zerwania się lin pomocniczych podczas konserwacji w 1991 r.

Demografia[edit | edit source]

Dane z 31.12.2017 roku^[7]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	4 127	100	2 158	52,3	1 969	47,7
gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	147		77		70

Największą populację Gąbin odnotował w 1997 r. – według danych GUS 4348 mieszkańców.

Piramida wieku mieszkańców Gąbina w 2014 roku^[8].

Media[edit | edit source]

Prasa

W Gąbinie wydawana jest gazeta o zasięgu lokalnym:

kwartalnik Echo Gąbina

Gazety pochodzące z innych miast, posiadające gąbiński dodatek:

Internet

Lokalny portal internetowy – terazgabin.pl. Na portalu umieszczane są informacje i relacje z wydarzeń mających miejsce na terenie miasta i gminy Gąbin.

Oświata i nauka[edit | edit source]

Przedszkole im. Króla Maciusia I
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej
Zespół Szkół im. Stanisława Staszica (liceum ogólnokształcące, technikum, branżowa szkoła I stopnia oraz liceum ogólnokształcące dla dorosłych)^[9]
Szkoła Muzyczna I stopnia

Turystyka[edit | edit source]

Klasycystyczny ratusz zbudowany w 1824 r. na miejscu spalonego w 1808 r. XVIII-wiecznego. Charakteryzują go dwie niesymetryczne fasady. Obecnie w budynku znajduje się siedziba Urzędu Miasta i Gminy.
Kamienice na Starym Rynku, w tym najstarsza z 1809 r., w której urodził się Felicjan Sławoj Składkowski (obecnie siedziba Muzeum Ziemi Gąbińskiej).
Układ urbanistyczny, drewniana zabudowa.
Grób Nieznanego Żołnierza.
Kaplica grobowa rodziny Tarczyńskich.
Zespół cmentarza ewangelickiego (w tym zabytkowe ogrodzenie i stróżówka).
Cmentarz żydowski z XIX wieku.
Kościół ewangelicki – pastorówka.
Szkoła przy ul. Kościuszki 1.
Poczta konna.
Strażnica pożarna.
Młyn parowy z lat 20. XX wieku.
Granica miasta przylega do otuliny Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego.

Religia[edit | edit source]

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia św. Mikołaja (kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa)
Świadkowie Jehowy:
- zbór Gąbin (Sala Królestwa ul. Płocka 31A)^[10].

Miasta partnerskie[edit | edit source]

Saint-Barthélemy-d’Anjou^{[potrzebny przypis]}

Przypisy[edit | edit source]

↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r., GUS, 10 sierpnia 2011, s. 106, ISSN 1505-5507 [zarchiwizowane z adresu 2012-10-21] .
↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-09-14] .
↑ Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 112.
↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.
↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792.
↑ Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.
↑ Gąbin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Gąbin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Strona internetowa ZS.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-09] .

Linki zewnętrzne[edit | edit source]

Gombin (właściwie Gąbin), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 681 .
Strona powiatu płockiego o Gąbinie. powiat.plock.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-25)].
Historia Żydów w Gąbinie na portalu Wirtualny Sztetl

[1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r., GUS, 10 sierpnia 2011, s. 106, ISSN 1505-5507 [zarchiwizowane z adresu 2012-10-21] .

[populacja2019-2] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-09-14] .

[3] Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 112.

[4] Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.

[5] Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792.

[6] Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.

[7] Gąbin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[populacja2016-8] Gąbin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[9] Strona internetowa ZS.

[10] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Bodzanów Brok Brwinów Cegłów Chorzele Ciepielów Czerwińsk nad Wisłą Dobre Drobin Gąbin Gielniów Glinojeck Głowaczów Góra Kalwaria Halinów Iłża Jadów Jastrząb Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Latowicz Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Maciejowice Magnuszew Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Odrzywół Osieck Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Siennica Sienno Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów

Miasta	Bodzanów Drobin Gąbin Wyszogród
Gminy miejsko-wiejskie	Bodzanów Drobin Gąbin Wyszogród
Gminy wiejskie	Bielsk Brudzeń Duży Bulkowo Łąck Mała Wieś Nowy Duninów Radzanowo Słubice Słupno Stara Biała Staroźreby

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Gąbin Gostynin Kiernozia (do 1870) Osmolin (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Białe (1867–70) Ciechomice (1867–70) Czermno (1867–1954) Dobrów (1867–74) Dobrzyków (1867–1954) (Nowy) Duninów (1867–1954 i 1973–75) Gąbin (1973–75) Gostynin (1973–75) Kamień (1867–70) Kiernozia (1867–1922 →) Lucień (1867–1954) Łąck (1867–1954 i 1973–75) Pacyna (1867–1954 i 1973–75) Rataje (1867–1954 i 1973–75) Sanniki (1867–1954 i 1973–75) Skrzany (1867–1954) Słubice (1867–1954 i 1973–75) Solec (1867–70) Szczawin (Kościelny) (1867–1954 i 1973–75) Zyck (1867–70)
Gromady (1954–72)	Białe (1954–61) Białotarsk (1954–59) Bolesławów (1954–72) Borki (1954–61) Ciechomice (1954–68) Czermno (1954–59) Dobrzyków (1954–72) Duninów Nowy / Nowy Duninów (1954–72) Goreń Duży (1954–57 (→)) Grabie Polskie (1954–58) Juliszew (1959–72) Kamień Nowy (1954–61) Korzeń Królewski (1954–57) Kozice (1954–59) Krzywie (1954–59) Kunki (1954–58) Lasek (1954–57) Lipianki (1954–59) Lipińskie (1961–72) Lucień (1954–72) Lwówek (1954–61) Łaziska (1954–59) Łąck (1954–72) Nowy Szczawin Borowy (1954–58) Osmolin (1954–61) Osowia (1954–58) Pacyna (1954–72) Piotrkówek (1954–59) Remki (1954–59) Sanniki (1954–72) Sierakówek (1954–72) Skrzany (1954–58) Skrzeszewy (1954–72) Słubice (1954–72) Soczewka (1954–68) Sokołów (1954–72) Solec (1959–72) Suserz (1954–72) Szczawin Kościelny (1954–72) Topólno (1954–61) Trębki (1954–72) Wionczemin Polski (1954–59)