Pałac w Strudze
nr rej. pałac A/4727/667 z 28.03.1960, oficyna A/1100 z 14.01.2009, park A/4728/850/WŁ z 18.09.1981[1] | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
Widok od południa |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Inwestor | |
Ukończenie budowy |
XVII w. |
Ważniejsze przebudowy |
1830 r. |
Położenie na mapie gminy Stare Bogaczowice | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego | |
50°49′23,44″N 16°13′32,44″E/50,823178 16,225678 |
Pałac w Strudze – zabytkowy pałac[2] powstał w XVII wieku, w wyniku rozbudowy stojącego tu wcześniej dworu obronnego. W roku 1730 przebudowany na barokowy, modernizowany w XVIII i XIX wieku. Po 1945 roku kilkakrotnie remontowany, obecnie kapitalnie remontowany.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Pałac położony jest w Strudze – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Stare Bogaczowice, pomiędzy Górami Wałbrzyskimi a Pogórzem Wałbrzyskim, w dolinie Czyżynki[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Około 1565 roku wzniesiono w tym miejscu dwór obronny, najprawdopodobniej modyfikując wcześniej istniejący budynek[3]. W XVII obiekt ten rozbudowano tworząc tym samym obecny pałac[3]. Pałac stanowił jedną z siedzib rodu Czettritzów. W 1730 roku nadano mu barokową formę, a w końcu XVIII i w XIX wieku zmodernizowano wnętrza[3].
Po 1945 roku budynek był użytkowany przez PGR a następnie opuszczony i popadał w ruinę[3], m.in. w 1965 r. runął dach[4]. W latach 1973-1978 budynek był doraźnie remontowany i ponownie w latach 1995-1997[3]. W 1992 roku spłonęła barokowa oficyna, która została odbudowana w 1998 roku[5]. Kolejny remont rozpoczęto w 2006 roku[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Pałac w Strudze to budowla wzniesiona z kamienia i cegły, na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem, trójkondygnacyjna, nakryta jedno i dwuspadowymi dachami mansardowymi[3]. Dziedziniec był niegdyś otoczony krużgankami, obecnie są one zamurowane[3]. Na elewacjach zachowało się kilka renesansowych obramień okiennych i boniowane lizeny[3]. Nad głównym wejściem przy dachu szczyt z jednym oknem zwieńczony trójkątnym frontonem[6] a samo wejście w portalu ograniczonym po bokach ustawionymi pod kątem 45 stopni podwójnymi pilastrami, tworzącymi pseudo kolumny podtrzymujące półkolisty balkon z żelazną ażurową balustradą, który jest flankowany przez ustawione po bokach cokoły z kamiennymi wazonami. Nad balkonowym oknem fryz z dwoma rzędami kartuszy, na których znajduje się osiem herbów (dwa górne i sześć dolnych)[3]:
- Górny rząd, od lewej, von: 1. Reibnitz 2. Bischofswerdt
- Dolny rząd, od lewej, von: 3. Nimptsch[6] 4. Schaffgotsch 5. Mühlheim 6. Schönburg 7.Czettritz[6] 8. Dohna[6].
Jest to wywód rodowy Abrahama von Czettritz[7] i jego żony Marii von Nimptsch[8][9] rodziców Abrahama von Czettritz (1560-1598)[10].
-
1. Reibnitz
-
2. Bischofswerdt
-
3. Nimptsch
-
4. Schaffgotsch
-
5. Mühlheim
-
6. Schönburg
-
7. Czettritz
-
8. Dohna
W styczniu 2019 podczas prac remontowych sali balowej odkryto pod tynkiem 24 portrety o ogólnej powierzchni około 50 m2. Freski pochodzące z XVI wieku zostały w XVIII wieku ukryte pod owalną drewnianą kopułą sali balowej. Portrety przedstawiają czterech rzymskich cesarzy oraz dwudziestu władców Dolnego Śląska[11].Budynek jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze park oraz oficyna z 1560 roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 194. [dostęp 2015-02-17].
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 375-379. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Agnieszka Dobkiewicz , Ściany pełne renesansowych malowideł. Przez przypadek odkryto je w pałacu w Strudze [online], walbrzych.wyborcza.pl, 28 października 2021 [dostęp 2021-10-28] .
- ↑ Zabytkowe rezydencje w krajobrazie przygranicznych regionów, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2017
- ↑ a b c d Struga. s. polskiezabytki.pl. [dostęp 2023-08-08]. (pol.).
- ↑ Abraham von Czettritz. s. geni.com. [dostęp 2023-08-09]. (pol.).
- ↑ Maria von Czettritz. s. geni.com. [dostęp 2023-08-09]. (pol.).
- ↑ Pałac w Strudze. s. starebogaczowice.ug.gov.pl. [dostęp 2023-08-09]. (pol.). Ich herby powinny znajdować się w górnym rzędzie
- ↑ Abraham von Czettritz. s. parafia-struga.pl. [dostęp 2023-08-09]. (pol.).
- ↑ Gazeta Wyborcza 2 marca 2019
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, Góry Wałbrzyskie, Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, t. 10, pod red. Marka Staffy, Wrocław: "I-Bis", 2005, ISBN 83-85773-78-9, s. 437