Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Starej Błotnicy
51°32′43″N 20°58′44″E/51,545278 20,978889 kościół parafialny (środek) i plebania-klasztor (po lewej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
26-806 Stara Błotnica |
| Data powołania |
przed 1403 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Proboszcz |
o. ppłk. Kamil Szustak OSPPE |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie gminy Stara Błotnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu białobrzeskiego  | |
| 51°32′43″N 20°58′44″E/51,545278 20,978889
| |
| Strona internetowa | |
Parafia rzymskokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Starej Błotnicy – jedna z 13 parafii dekanatu jedlińskiego diecezji radomskiej. Parafię, od 8 września 2000 r., prowadzą ojcowie Paulini.
Historia[edit | edit source]
Parafia powstała przed 1403. Niektórzy sugerują. że mogła istnieć już w drugiej połowie XIV w. Z tego bowiem okresu pochodził pierwotny kościół drewniany pw. św. Piotr Apostoła, fundacji Błotnickich herbu Doliwa. Obecny murowany kościół rozpoczęto budować w 1759 staraniem ks. Sebastiana Skórkowskiego, proboszcza Jankowic i Błotnicy. Pierwszy etap zakończył się z chwilą śmierci proboszcza w 1781. Prace wznowiono w 1852 staraniem ks. Teofila Jakubowskiego. Projekt restauracji i przebudowy kościoła przygotował w latach 1850–1852 arch. Antoni Kacper Wąsowski z Radomia. W 1868 bp Michał Józef Juszyński konsekrował kościół i nadał mu nowy tytuł Narodzenia NMP. Od końca XIX w. do 1913 staraniem ks. Adolfa Machnickiego zbudowano północną wieżę i ukończono wnętrze. Kościół jest orientowany, w stylu późnego baroku, trójnawowy, sześcioprzęsłowy, typu bazylikowego. Świątynia posiada dwie wieże na planie kwadratu. Wewnątrz ma szerokie filary z pilastrami, w zwieńczeniach pilastrów znajdują się elementy dekoracyjne. Sklepienia kolebkowe schodzą do okien, które są wysoko ponad dachem naw bocznych. Polichromia wykonana została przez art. malarza Kazimierza Alchimowicza w latach 1909–1910. W głównym ołtarzu znajduje się namalowany na desce obraz Matki Bożej Pocieszenia. Jest to wizerunek typu bizantyjskiej Hodegetrii, odmiana nazywana Peribleptos, powstały w kręgu szkoły włoskiej. Niektórzy badacze sugerują, że powstał pod koniec XIV w. Najbardziej prawdopodobna jest II połowa XVI w. Wizerunek czczony jest pod tytułami Matka Boska Błotnicka, Pani i Królowa Ziemi Radomskiej, Matka Boża Pocieszenia. W 1868 nałożono na obraz srebrne sukienki, a bp Józef Michał Juszyński nakazał przenieść obraz z bocznej kaplicy do nawy głównej, gdyż napływ pątników wskazywał na żywy kult. Bp Jan Kanty Lorek ogłosił 25 lutego 1963 kościół w Błotnicy sanktuarium maryjnym diecezji sandomierskiej. Dzięki staraniom bp. Piotra Gołębiowskiego papież Paweł VI zezwolił na koronację obrazu. 21 lipca 1977 odbyła się uroczysta koronacja wizerunku Maryi. Głównym koronatorem, w zastępstwie chorego Prymasa Polski Stefana kard. Wyszyńskiego, był kard. Karol Wojtyła. 8 września 2000 decyzją bp. Jana Chrapka, do Błotnicy zostali sprowadzeni oo. paulini.
Cmentarz[edit | edit source]
Dawny cmentarz przykościelny nie zachował się. Z przekazów wiadomo, że istniał jeszcze w 1872 r. (pomimo wydania w 1817 r. ukazu carskiego nakazującego lokalizację cmentarzy poza obręb osiedli ludzkich[1]), kiedy został otoczony numer. Na cmentarzu byli pochowani m.in. zmarły w 1764 r. Aleksander Lasocki, jeden z fundatorów budowy murowanego kościoła, oraz zmarły w 1759 r. ks. Adam Przetocki, miejscowy wikariusz[2].
W odległości 250 m od kościoła parafialnego zlokalizowany jest cmentarz grzebalny zajmujący powierzchnię 2 ha. Na cmentarzu, założonym ok. 1890 r.[3], stoi prostokątna murowana kaplica z poł. XIX w., wewnątrz której znajduje się barkowy ołtarz z 2 poł. XVII w. oraz epitafium zmarłego w 1849 r. ks. Albina Jagniątkowskiego[4]. Cmentarz jest miejscem pochówku m.in.: ks. Jana Dąbrowskiego, ks. Stanisława Głąbińskiego, ks. Teofila Jakubowskiego, ks. Adolfa Machnickiego, ks. Józefa Piatkowskiego[3], ks. Jana Jarosińskiego[5].
Zasięg parafii[edit | edit source]
Do parafii należą wierni z miejscowości: Stara Błotnica, Chruściechów, Czyżówka, Dębowica, Jakubów, Stary Kadłub, Wólka Kadłubska, Rogolin, Stary Kiełbów, Stary Kobylnik, Mokrosęk, Stary Osów, Wólka Pierzchnieńska, Ryki, Stary Sopot oraz Kadłubska Wola[6].
Proboszczowie[edit | edit source]
- ks. Jakub (1403–1428)
- ks. Dobiesław
- ks. Jan Podlodowski[7]
- ks. Feliks Dzik
- ks. Stanisław Boniecki
- ks. Grzegorz Bornecki
- ks. Sebastian Nieborawski
- ks. Mikołaj Sulgostowski
- ks. Mikołaj Jan Prażmowski
- ks. Albert Tymanowski
- ks. Stanisław Boglewski (1691–1707)[8]
- ks. Bernard Gozdzki
- ks. Ludwik Siemieradzki
- ks. Józef Pawłowski
- ks. Sebastian Saryusz Skórkowski
- ks. Andrzej Bielawski
- ks. Karol Skórkowski
- ks. Kazimierz Piotr Palczewski
- ks. Teofil Jakubowski (1850–1888)
- ks. prał. Adolf Machnicki (1888–1913)
- ks. kan. Jan Dąbrowski
- ks. Józef Piątkowski (1917–1939)
- ks. Stanisław Głąbiński (1940–1965)
- ks. kan. Antoni Mąkosa (1965–1976)
- ks. kan. Józef Gałan (1976–1987)
- ks. kan. Sylwester Szefliński (1987–2000)
- o. Jan Poteralski OSPPE (2000–2003)
- o. Marian Pytel OSPPE (2003–2005)
- o. Jan Poteralski OSPPE (2005–2011)
- o. Andrzej Kuster OSPPE (2011–2017)
- o. Piotr Urbanek OSPPE (2017–2023)
- o. ppłk. Kamil Szustak OSPPE (od 2023)
Przypisy[edit | edit source]
- ↑ Jacek Dziobek-Romański. Prawo grzebalne w Królestwie Polskim w latach 1815–1914. Zarys problematyki. „Roczniki Humanistyczne”. Tom LI, s. 157, 2003. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski. ISSN 0035-7707. Zeszyt 2 "Historia". (pol.).
- ↑ Inwentarz kościelny fundi instructi parafii Błotnica, Stara Błotnica 1970, s. 11 (pol.).
- ↑ a b Rocznik Diecezji Radomskiej 2007. Marek Fituch, Paweł Stefański, Albert Warso (red.). Radom: Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2007, s. 153. ISBN 978-83-920767-7-3.
- ↑ Katarzyna Szczepkowska, Eugeniusz Krygier, Jerzy Łoziński: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Jerzy Łoziński, Barbara Wolff (red.). T. III: Województwo kieleckie – Zeszyt 10: Powiat radomski. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1961, s. 4. (pol.).
- ↑ Bogdan Stanaszek, Ryszard Nowakowski: Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX–XX w.. T. 2: H–Ł. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, 2015, s. 36. ISBN 978-83-257-0949-5. (pol.).
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Dariusz Kupisz. Dobra ziemskie Podlodowskich herbu Janina w powiecie radomskim i stężyckim w XVI i XVII wieku. „Res Historica. Czasopismo Instytutu Historii UMCS”. 36, s. 148, 2013. Dariusz Słapek (red. nacz.). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. ISSN 2082-6060. (pol.).
- ↑ Stanisław M. Chmielewski: Na błotnickim gościńcu. Wiersze. Warszawa: Wydawnictwo "Na Progu", 2004, s. 13. ISBN 83-907496-2-9. Cytat: "(...) ks. Stanisław Boglewski, proboszcz błotnicki (1691–1707), opat płocki i sekretarz królewski.". (pol.).
Bibliografia[edit | edit source]
- Rocznik Diecezji Radomskiej – 2018, ISBN 978-83-7789-493-4
- Informacje na stronie Diecezji Radomskiej