Zamek w Płakowicach
 nr rej. A/5505/274 z 11.05.1951
| |
 Widok zamku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Pałacowa 4 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
1550 |
| Ukończenie budowy |
1563 |
| Ważniejsze przebudowy |
XVIII i XIX wiek, 1998 |
| Pierwszy właściciel |
Rumpold von Talkenberg |
| Kolejni właściciele |
Ramfald Talkenberg, Magdalena von Schaffgotsch z domu Raussendorf, August Ludwig von Nostitz |
| Obecny właściciel |
1992 – Chrześcijański Ośrodek „Elim” Kościoła Baptystów |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie Lwówka Śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego  | |
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski  | |
 51°06′56,084″N 15°36′55,796″E/51,115579 15,615499
| |
Zamek w Płakowicach – jedna z największych renesansowych budowli obronnych na Śląsku, obecnie położona w Lwówku Śląskim, w województwie dolnośląskim, powiecie lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski (obecnie Płakowice są częścią Lwówka Śląskiego).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy dwór obronny istniał w miejscu dzisiejszego pałacu w 1480 roku[2]. Budowę większego zamku rozpoczął w 1550 r. Rumpold Talkenberg z Podskala, który projekt zlecił włoskiemu architektowi Franciszkowi Parrowi[2]. Budowa głównego budynku trwała do 1558 roku, a wykończenia do 1563 roku[2]. W trakcie budowy powstała trójskrzydłowa budowla z niewielkim dziedzińcem z krużgankami[2]. Była to największa na Śląsku budowla obronna w XVI wieku. Na przełomie XV i XVI w. Płakowice stały się własnością rodu von Schaffgotsch, ponieważ Magdalena von Talkenberg, ostatnia przedstawicielka rodu, wyszła za Caspara von Schaffgotsch i wniosła mu majątek w wianie. Przebudowy dokonano dwukrotnie – w XVIII i XIX w. W XVIII w. właścicielem dóbr był Otto von Hochberg. W czasie wojen napoleońskich zamek został uszkodzony[2]. Francuzi ograbili i zniszczyli bibliotekę i cenne zbiory malarstwa[3]. Ostatnim prywatnym właścicielem był August Ludwig von Nostitz-Rieneck, od którego zamek odkupiła w 1824 roku rejencja legnicka z przeznaczeniem na szpital psychiatryczny. W trakcie przebudowy usunięto z wnętrz liczne zdobienia, kominki, kartusze i portale. Szpital funkcjonował do 1945 roku. W tym czasie w placówce Niemcy dokonywali eutanazji na chorych w pobliskim pawilonie, a ciała palono w krematorium. Po 1945 r. w zamku mieściła się w pałacu jednostka wojskowa. W latach 1954–1956 zamek był jeszcze w dość dobrym stanie. W latach 1952–1959 na terenie tym znajdował się ogromny ośrodek „Dom Dziecka” w którym było około 1000 dzieci koreańskich i ponad 200 dzieci polskich przywiezionych tu w 1954 roku z całej Polski[4]. W latach 1966–1974 budynek przejmuje batalion wojsk Obrony Terytorialnej Kraju JW 22-23. Do dziś o ich obecności przypominają napisy na ścianach dziedzińca „DO USTĘPU” i „DYŻURNY GOSPODARCZY”. W 1967 roku zamek został częściowo odrestaurowany[2]. Po opuszczeniu przez wojsko zamek zaczął podupadać. Od 1992 roku należy do Chrześcijańskiego Ośrodka „Elim” Kościoła Baptystów i poddawany jest intensywnemu remontowi[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budowla składa się z trzech dwukondygnacyjnych skrzydeł okalających wewnętrzny dziedziniec krużgankami, których arkady wsparte są na jońskich kolumnach[2]. W narożach znajdują się schody. Od czwartej strony zamknięty jest murem kurtynowym[2]. Na dziedziniec prowadzi brama wjazdowa z portalem, przed którą znajduje się kamienny most przerzucony przez fosę obronną[2]. W lewym narożniku portalu znajduje się medalion z podobizną Rampolda von Talkenberg[2]. Zachowały się także renesansowe zdobienia fasad[6].
Portal w bramie[edytuj | edytuj kod]
Bramę na dziedziniec ozdobiono portalem o wysokości sięgającej II piętra. W narożnikach umieszczono medaliony przedstawiające Rampolda von Talkenberg i jego żonę. W części centralnej znajduje się podwójny fryz heraldyczny z kartuszami rodów:
- Górny rząd (od lewej): 1. von Talckenberg 2. von Hochberg 3. von Raussendorff 4. von Reibnitz
- Dolny rząd (od lewej): 1. von Liebenthal (von Liebdaler) 2. von Rechenberg 3.von Zedlitz 4. von Lest[7].
-
1. von Talckenberg -
2. von Hochberg -
3. von Raussendorff -
4. von Reibnitz -
1. von Liebdaler -
2. von Rechenberg -
3. von Zedlitz -
4. von Lest -
Portal z fryzem -
Front zamku -
Dziedziniec
.jpg)
Na portalu umieszczono następujące napisy:
- po lewej: Anno 1550 Jor habe ich Rampold von Talkenberg vom Talkenstein und Plagwitz Durch die Gnade Gottes dieses Haus zu erbauen angefangen (W roku 1550 ja Rampold von Talkenberg z Podskala i Płakowic z Łaską Bożą ten Dom zacząłem budować)
- po prawej: Derr Herr segne und behüte uns, der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und sey uns gnädig; – der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und gebeuns seinen Frieden. (Panie błogosław nas i uchowaj nas, Panie bądź miłościwy i niech Twoje oblicze czuwa nad nami i daje nam Twój pokój) (4 Mz 6, 24-26).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Płakowice – zamek renesansowy. [dostęp 2013-02-25].
- ↑ a b c d e f g h i j Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 302–306. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Lwówek Śląski i okolice – przewodnik historyczny, Mariusz Olczak, Wydawnictwo Oppidium, Warszawa 2000, ISBN 83-9123143-7.
- ↑ Pisemne świadectwo wychowanka domu dziecka w tych latach.
- ↑ Rys historyczny. [dostęp 2013-02-25].
- ↑ Marek Gaworski – „Najpiękniejsze zamki, pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego” Wydawca – Matiang (Strzelce Opolskie 2012) s. 30 ISBN 978-83-932293-6-9.
- ↑ Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 305. ISBN 978-83-89102-63-8.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Marek Gaworski, „Najpiękniejsze zamki i pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego”, Matiang, Strzelce Opolskie 2012, ISBN 978-83-932293-6-9.
- Romuald Łuczyński, „Renesansowa rezydencja nad Bobrem”, SUDETY, nr 6/51/ czerwiec 2005.
- J.A. Bossowski, „Płakowicki Wawel”. Wydawnictwo „CMYK-ART”, Częstochowa 2002.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Opis zamku
- Zamek w Płakowicach
- Zamek w Płakowicach. ideatur.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-27)].
- Wirtualny spacer po Zamku w Płakowicach
