Powożenie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konkurs A – ujeżdżenie: George Bowman (GBR)
Powożenie – zaprzęg jednokonny
Maraton – przeszkoda wodna, Edwin Bryson (IRL)
Zaprzęg czterokonny, Pippa Bassett (GBR)
MŚ w Lipsku 2008, Benjamin Aillaud (FR)
MŚ w Warce 2007, Harrie Verstappen (NL)

Powożenie – jedna z najstarszych konkurencji jeździeckich, obecnie jest jedną z 7 dyscyplin wspieranych przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W dyscyplinie tej powożący siedzi w pojeździe zaprzęgowym i kieruje koniem, parą lub czwórką koni[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Konie zaprzęgnięte w dwukołowe wozy obecne były już w starożytnym Egipcie, o czym świadczą datowane na XI w. p.n.e. płaskorzeźby, przedstawiające sceny z uroczystości, igrzysk oraz bojów. Wyścigi zaprzęgów były także popularne w starożytnej Grecji, począwszy od 680 roku p.n.e. Już podczas XXV olimpiady greckiej rozgrywano wyścigi kwadryg. Wyścigi zaprzęgów stanowiły bardzo atrakcyjną część programu olimpiad. Ich kontynuacją w czasach późniejszych były rzymskie wyścigi rydwanów[2][3].

W XVIII wieku powożenie zostało uznane za sport w Anglii, dzięki działaniom ówczesnego księcia Walii, późniejszego króla Jerzego IV. W XX wieku ważnym propagatorem tej dyscypliny był Filip, książę Edynburga, który w latach 70.- 80. był zawodnikiem powożenia (zaprzęgi czterokonne) oraz przewodniczącym FEI[2][3].

Organizacja FEI rozpoczęła rozgrywanie zawodów w powożeniu w roku 1970. Powożenie było w kolejności czwartą dyscypliną uznaną przez tę organizację. W rozwój i uznanie dyscypliny przez FEI ważny wkład mieli członkowie Polskiego Związku Jeździeckiego: Eryk Brabec i Czesław Matławski. Pierwsze przepisy utworzono wcześniej na podstawie przepisów dla dyscypliny wszechstronnego konkursu konia wierzchowego (WKKW)[2][3][1].

Początki ważniejszych imprez datują się na lata[2][3]:

  • 1971 – Mistrzostwa Europy w zaprzęgach czterokonnych (do 1981 roku w lata nieparzyste),
  • 1972 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach czterokonnych (kolejne w lata parzyste),
  • 1983 – Mistrzostwa Europy w zaprzęgach parokonnych (jedyne),
  • 1985 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach parokonnych (kolejne rozgrywane w lata nieparzyste),
  • 1998 – Mistrzostwa Świata w zaprzęgach jednokonnych (kolejne planowane w lata parzyste).

Zawody w powożeniu[edytuj | edytuj kod]

Zawody rozgrywane są w 3 kategoriach: zaprzęgów czterokonnych, parokonnych i jednokonnych. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami. Celem zawodów jest sprawdzenie wartości użytkowej koni oraz kultywacja kultury. Zawody trwają zazwyczaj 3 dni i składają się z 3 konkursów – każdy w kolejnym dniu. Wygrywa ten, kto zdobędzie najmniejszą ilość punktów karnych. Czas przebiegu w konkursach B i C przeliczany jest na punkty karne, podobnie „pozytywną” punktację konkursu A przelicza się tak, by dostosować wpływ wyniku na całe zawody. Powożącemu w zawodach towarzyszy tzw. luzak (w zaprzęgach czterokonnych – 2 luzaków), którego rola polega na nawigowaniu w maratonie i pomocy przy obsłudze koni i zaprzęgu. Dopuszczalne działania luzaków regulowane są przepisami, których nieprzestrzeganie skutkuje punktami karnymi lub nawet eliminacją zaprzęgu[2][3][4][5][6].

Konkurs A – ujeżdżenie[edytuj | edytuj kod]

Celem tego konkursu jest ocena regularności, swobody, harmonii, impulsu i prawidłowości ruchu koni. Ważna jest również dokładność, precyzja oraz wygląd zawodnika i jego zaprzęgu (strój, uprząż, prezencja). Konkurs ten rozgrywany jest na placu (czworoboku) o wymiarach 100 × 40 m. Zaprzęg wykonuje określony program składający się z figur w stępie i w kłusie[2][3].

Konkurs B – maraton[edytuj | edytuj kod]

Celem tego konkursu jest ocena stanu wytrenowania, zwinności i wytrzymałości koni, ocena wyczucia tempa, odległości oraz zręczności powożenia zawodnika. Trasa pełnego maratonu składa się z pięciu odcinków i nie przekracza 22 km. W ostatnim etapie oznaczonym literą E, należy w dowolnym tempie pokonać od 5 do 8 przeszkód. O zwycięstwie w konkursie B decyduje szybkość, precyzja i prawidłowość jazdy. Używa się bryczki o specjalnej konstrukcji, typu „maratonowego” (tzw. maratonówki), innej niż w konkursie A i C[2][3].

Konkurs C – zręczność powożenia[edytuj | edytuj kod]

Celem jest ocena kondycji, posłuszeństwa i elastyczności koni po maratonie (konkursie B) oraz precyzji powożącego. Konkurs ten jest rozgrywany na placu, gdzie ustawione są przeszkody o ściśle określonych wymiarach. Obowiązuje ten sam pojazd i ubiór zawodnika i luzaka, jak w konkursie A. Z powodu rozmiaru przeszkód tego konkursu, obowiązują przepisowe wymiary powozu[2][3].

Dyscyplina sportu dla niepełnosprawnych[edytuj | edytuj kod]

Od 2006 roku organizacja FEI zarządza także zawodami w powożeniu dla osób niepełnosprawnych i jest jedyną międzynarodową federacją sportową, która nadzoruje obie odmiany konkurencji. Obywają się parajeździeckie imprezy sportowe o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Podobnie jak w dyscyplinie ujeżdżenia, ogólne zasady rozgrywania konkursów pozostają niezmienione, a w określonych sytuacjach dopuszcza się używanie sprzętu pomocniczego. Grupy współzawodników są dobierane w zależności od ich sprawności fizycznej, dzięki czemu możliwe jest ocenianie przebiegu koni bez względu na niepełnosprawność powożących[7].

Powożenie w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Zawody w powożeniu w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze Mistrzostwa Polski w Powożeniu datują się na lata[2]:

  • 1979 w zaprzęgach czterokonnych,
  • 1985 w zaprzęgach parokonnych,
  • 1998 w zaprzęgach jednokonnych.

W Polsce odbyło się również kilka imprez międzynarodowych w latach[3][6]:

  • 1975 – Mistrzostwa Europy w Powożeniu Zaprzęgami Czterokonnymi w Sopocie,
  • 1995 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi w Poznaniu,
  • 2007 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi w Warce,
  • 2008 – Mistrzostwa Świata w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi w Jarantowie.

Osiągnięcia polskiego powożenia[edytuj | edytuj kod]

Polskie zaprzęgi w dyscyplinie powożenia przez wiele lat zajmowały silną pozycję na arenie międzynarodowej, na co wskazują wysokie pozycje rankingowe Mistrzostw Świata dla wszystkich trzech rodzajów zaprzęgów[2][8][6]. Polską rasą odnoszącą sukcesy w powożeniu są konie śląskie.

Zaprzęgi czterokonne – Mistrzostwa Świata:

Medale Druż./ind. Zawodnicy Data i miejsce
1 Brązowy Drużynowo Zygmunt Szymoniak, Tadeusz Czermiński 1974 – Frauenfeld
2 Brązowy Indywidualnie Zygmunt Waliszewski 1976 – Apeldoorn Holandia
3 Brązowy Drużynowo Zygmunt Waliszewski, Tadeusz Czemiński, Antoni Musiał 1976 – Apeldoorn Holandia
4 Brązowy Drużynowo Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Władysław Adamczak 1980 – Windsor Wielka Brytania

Zaprzęgi czterokonne – Mistrzostwa Europy:

Medale Druż./ind. Zawodnicy Data i miejsce
1 Srebrny Drużynowo Zygmunt Waliszewski, Tadeusz Czemiński, Zygmunt Szymoniak 1975 – Sopot Polska
2 Srebrny Drużynowo Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Zygmunt Szymoniak 1977 – Donaueschingen
3 Srebrny Drużynowo Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Władysław Adamczak 1981 – Zug Szwajcaria
4 Brązowy Drużynowo Zygmunt Waliszewski, Antoni Musiał, Władysław Adamczak 1979 – Haras du Pin Francja
5 Brązowy Indywidualnie Zygmunt Waliszewski 1979 – Haras du Pin Francja
6 Brązowy Indywidualnie Władysław Adamczak 1981 – Zug Szwajcaria

Zaprzęgi parokonne – Mistrzostwa Świata:

Medale Druż./ind. Zawodnicy Data i miejsce
1 Srebrny Indywidualnie Rajmund Wodkowski 1987 – Riesenbeck
2 Srebrny Drużynowo Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Czesław Konieczny 1995 – Poznań Polska
3 Srebrny Drużynowo Roman Kusz, Jacek Kozłowski, Ireneusz Kozłowski 2003 – Wersal Francja
4 Brązowy Drużynowo Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Czesław Konieczny 1987 – Riesenbeck
5 Brązowy Drużynowo Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Marek Pawelec 1989 – Balaton Fenyves Węgry
6 Brązowy Drużynowo Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Marek Pawelec 1991 – Zwettl Austria
7 Brązowy Indywidualnie Roman Kusz 1991 – Zwettl Austria
8 Brązowy Drużynowo Roman Kusz, Zbigniew Brzoskowski, Marek Pawelec 1993 – Gladstone Stany Zjednoczone
9 Brązowy Indywidualnie Roman Kusz 2003 – Wersal Francja

Zaprzęgi jednokonne – Mistrzostwa Świata:

Medale Druż./ind. Zawodnicy Data i miejsce
1 Złoty Indywidualnie Bartłomiej Kwiatek 2018 – Kronenberg Holandia
2 Srebrny Indywidualnie Bartłomiej Kwiatek 2010 – Pratoni del Vivaro Włochy
3 Srebrny Drużynowo Marcin Kilańczyk, Bartłomiej Kwiatek, Weronika Kwiatek 2016 – Piber Austria
4 Srebrny Indywidualnie Weronika Kwiatek 2016 – Piber Austria
5 Brązowy Drużynowo Agnieszka Chwastek, Wiktor Pietrowski, Przemysław Zabłocki 2004 – Åstorp Szwecja
6 Brązowy Drużynowo Bartłomiej Kwiatek, Katarzyna Kuryś, Sebastian Bogacz 2018 - Kronenberg Holandia
7 Brązowy Indywidualnie Bartłomiej Kwiatek 2020 – Pau Francja
8 Brązowy Drużynowo Bartłomiej Kwiatek, Weronika Kwiatek 2020 - Pau Francja


Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b About Driving. FEI. [dostęp 2011-08-13]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j Danuta Nowicka: Przybliżenie dyscypliny. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2011-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-05)].
  3. ↑ a b c d e f g h i Departament Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi: Jeździeckie dyscypliny sportowe. Portal Turystyki Aktywnej „W siodle”. [dostęp 2011-08-13].
  4. ↑ Rozmowa z Bartłomiejem Kwiatkiem, Wicemistrzem Świata w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi. Portal Spomlek, 2010-08-27. [dostęp 2011-08-13].
  5. ↑ zob. Przepisy FEI - powożenie. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2011-08-14].
  6. ↑ a b c Jeździectwo - Medale. Sports 123. [dostęp 2011-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-06)]. (ang.).
  7. ↑ Para-Equestrian Driving. FEI. [dostęp 2011-08-16]. (ang.).
  8. ↑ Artur Szałkowski: Bartłomiej Kwiatek wicemistrzem świata w powożeniu. Wałbrzych Nasze Miasto, 2010-08-10. [dostęp 2011-08-13].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powożenie&oldid=68103237”