Trzmielina brodawkowata

Trzmielina brodawkowata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dławiszowce
Rodzina	dławiszowate
Rodzaj	trzmielina
Gatunek	trzmielina brodawkowata
	Nazwa systematyczna
	Euonymus verrucosus Scop.; Fl. carniol. ed. 2, 1:166. 1772
Synonimy
	Euonymus pannonicus Scop. ex C. F. Ludw;
	Euonymus pannonicus Scop. ex C. F. Ludw;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trzmielina brodawkowata (Euonymus verrucosus Scop.) – gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych (Celastraceae R.Br.), zdecydowanie rzadziej spotykany niż trzmielina pospolita. Występuje w Europie i Azji, w Polsce osiąga północną i zachodnią granicę zasięgu.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Niezbyt gęsty krzew, osiągający wysokość 2,5 m.
Łodyga: Zielone gałązki bez przetchlinek, bardzo cienkie, gęsto pokryte brunatnymi brodawkami, obłe. Rozgałęzia się pod prostym kątem. Pączki szczytowe największe, pączki przyliściowe znacznie mniejsze, wszystkie mają okrywy zielone z brązowym obrzeżeniem, zwłaszcza w górnej części.
Liście: Jasnozielone, naprzeciwległe, eliptyczne, obustronnie zaostrzone, o delikatnie i nierówno piłkowanych brzegach. Nerwów bocznych wyraźnie widocznych mają nie więcej, niż 3-4. Blaszki o długości do 6 cm i szerokości do 3,5 cm o nerwacji pierzastej. Ogonek liściowy krótki do 3 mm. Liście usychające w sposób naturalny stają się jasnożółte, w zielniku zachowują barwę.

Pęd z brodawkami
Liście
Liście jesienią

Kwiaty: Cztero- lub pięciokrotne, drobne, zielonawe z czerwonobrunatnym nakrapianiem płatków, zebrane do 3 w jednym kwiatostanie.
Owoc: Czterograniasta, zielonawożółta później czerwieniejąca torebka, zawierająca 3 kulistawe, połyskujące, brązowo-czarne nasiona wystające z krwistoczerwonej osnówki i po dojrzeniu zwisające na sznureczkach poniżej torebki.

Kwiat
Płatek kwiatu
Owoc

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w maju i czerwcu. Owoce dojrzewają w drugiej połowie sierpnia i w różnym czasie opadają.
Siedlisko: Lasy i zarośla na całym niżu i w niższych położeniach górskich, na glebie przewiewnej.
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Querco-Fagetea ?, Cl. Rhamno-Prunetea ?, gatunek wyróżniający dla Ass. Tilio-Carpinetum^[4].
Czynniki fitochemiczne: Roślina silnie trująca: Wszystkie części rośliny, ale przede wszystkim owoce zawierają glikozydy: ewobiozyd, ewomonozyd i ewonozyd^[5]. Zatrucie trzmieliną zwyczajną powoduje osłabienie, wymioty, biegunkę, dreszcze, konwulsje, zaburzenia w pracy serca, paraliż, a w końcu śmierć^[6]. Za śmiertelną dla dorosłego człowieka dawkę uważa się 35 owoców^[6]. Korzenie rośliny zawierają do 32% gutaperki^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-19] (ang.).
↑ Euonymus verrucosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-200-2415-3.
↑ ^a ^b Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
↑ Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-19] (ang.).

[iucn-3] Euonymus verrucosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-200-2415-3.

[A-6] Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.

[7] Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]