Województwo kaliskie (I Rzeczpospolita)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Województwo kaliskie
Palatinatus Calisiensis
województwo
1314–1793
Herb
Herb
Sentencja: Gentes frenantur superbae[1]
Państwo

 I Rzeczpospolita

Prowincja

wielkopolska

Data powstania

1314

Siedziba wojewody

Kalisz

Wojewoda

zobacz: wojewodowie kaliscy

Siedziba sejmiku

Środa Wielkopolska

Popis

pod Pyzdrami[2]

Powierzchnia

16 523[3] km²

Populacja (1578[4])
• liczba ludności


314 800

Podział administracyjny
Liczba powiatów

6

Liczba reprezentantów
Liczba senatorów

8

Położenie na mapie Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski

Województwo kaliskie (łac. Palatinatus Calisiensis) – województwo Korony Królestwa Polskiego istniejące w latach 1314–1793, posiadające stolicę w Kaliszu, a do 1768 największe województwo prowincji wielkopolskiej.

Województwo kaliskie dzieliło się wtedy na 6 powiatów. Siedzibą wojewody był Kalisz, natomiast sejmiki ziemskie odbywały się w Środzie (obecnie Środa Wielkopolska). Województwo kaliskie wspólnie z województwem poznańskim, obierały starostę generalnego Wielkopolski.

Herbem województwa kaliskiego była głowa tura w koronie z pierścieniem w nozdrzach na tle biało-czerwonej szachownicy.

Terytorium[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia województwa wynosiła ok. 15 320 km², po wyłączeniu województwa gnieźnieńskiego w 1768 ok. 7810 km².[potrzebny przypis]

Powiaty województwa kaliskiego według Adolfa Pawińskiego[5]
Powiat Powierzchnia w mil² Powierzchnia w km²
powiat kaliski 60,27 3318,82
powiat gnieźnieński 50,89 2802,51
powiat kcyński 42,93 2364,38
powiat nakielski 56,35 3103,02
powiat koniński 39,34 2166,69
powiat pyzdrski 50,27 2768,20
Razem (województwo) Σ 300,05 16523,21

Miasta grodowe w województwie kaliskim to: Kalisz, Gniezno, Konin, Kcynia, Nakło, Pyzdry, Złotów.

Znaczniejsze miasta[edytuj | edytuj kod]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Urzędy[edytuj | edytuj kod]

Sejmiki województwa kaliskiego zbierały się w Środzie, w kolegiacie Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej (razem z województwem poznańskim). W województwie kaliskim zbierał się również wielkopolski sejmik generalny w Kole, w klasztorze bernardynów przy kościele Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Posiadało 8 senatorów w tym 4 większych tzw. krzesłowych i 4 mniejszych (drążkowych). Senatorami krzesłowymi byli arcybiskup gnieźnieński, wojewoda kaliski, kasztelan kaliski i kasztelan gnieźnieński. Senatorowie drążkowi to kasztelanowie: lądzki, nakielski, biechowski oraz kamieński.

Wojewoda kaliski urzędował na Zamku Królewskim w Kaliszu.

Powiaty (do 1768):

Powiaty (po 1768):

  • kaliski, Kalisz
  • koniński, Konin
  • pyzdrski, Pyzdry

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 214.
  2. Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 28.
  3. Andrzej Kamieński, Podziały administracyjne Wielkopolski i związki powiatu z ustrojem kasztelańskim na przestrzeni XVI–XVIII w., w: Studia Administracyjne nr 4, Szczecin 2012, s. 70.
  4. http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/18436/Historia%20Polski%20w%20Liczbach_1994%20198147.pdf
  5. Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 1: Wielkopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1883, s. 50.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]