Ług (hydrobiologia)
Ług – staropolskie słowo związane z miejscami podmokłymi[1], które oznaczało:
- bagno[2][3][4][5], mokradło[2][6][3][5], moczar[2][6], trzęsawisko[6]
- bagnistą łąkę[6][7][8][9], łęg[7]
- jezioro[3]
- gaj[3][5] lub też święty gaj w Biblii, w którym oddawano cześć pogańskim bóstwom[3][2]
- nizinę[2], nizinny brzeg rzeki[2]
- łąkę[8][9]
- smugę w polu[8]
Niektórzy precyzują, że mogła to być bagnista łąka położona wśród lasów (np. Zǔorowi–ług[8]), inni, że nadrzeczna, czasem podmokła[9].
Według Słownika etymologicznego języka polskiego Aleksandra Brücknera z 1927 roku, sens słów ług i łęg pokrywał się w pewnym zakresie. Obydwa oznaczały nizinę, nizinny brzeg rzeki lub moczar[2]. Zdaniem niektórych badaczy pochodzą one prawdopodobnie od jakiegoś słowa oznaczającego zbiornik wodny lub kałużę, a wyraz ług był używany do określenia podmokłej łąki[1].
Obszary położone na ługu były to tereny podmokłe. Określenie to stosowano zarówno w odniesieniu do terenów otwartych jak i okresowo zalewanych, porośniętych drzewami. Gleby na ługu (mady wiślane) były bardzo żyzne[1].
Łuża w nazwie krainy historycznej Łużyce pochodzi prawdopodobnie od wyrazu ług[2], oznaczającego zbiornik wodny, kałużę[potrzebny przypis], słowo Łużyce byłoby określeniem krainy nizinnej, moczarowej[2].
Pospolite niegdyś słowo ług przetrwało do czasów obecnych w nazwach własnych[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Łukasz Maurycy Staniaszek, Łużyce – zapomniany mikroregion etnograficzny nad Wisłą., „Zwierciadło Etnologiczne”, 1, Szczecin: Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Szczecińskiego, 2012, s. 125–140, ISBN 978-83-7516-520-1.
- ↑ a b c d e f g h i Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927.
- ↑ a b c d e Słownik staropolski. Tom IV L – M. Stanisław Urbańczyk, Zenon Klemensiewicz, Jan Safarewicz, Władysław Kuraszkiewicz, Witold Taszycki (komitet red.). Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1963 – 1965, s. 128. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ Samuel Bogumił Linde: Słownik języka polskiego. T. 1, cz. 2: G-L. Warszawa: Drukarnia XX. Piiarów, 1808, s. 1307. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ a b c Mariusz Górniak & Roman Mazurkiewicz: Ług – Słownik Staropolski – największa baza haseł i zwrotów staropolskich. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ a b c d Słownik polszczyzny XVI wieku T. 12: L – Łżywy. Maria Renata Mayenowa (red.), Franciszek Pepłowski (red.) i in.. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1979, s. 607. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ a b Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiedzki: M. Arcta Słownik Staropolski. Warszawa: M. Arcta, ok. 1920.
- ↑ a b c d Jan Karłowicz: Słownik gwar polskich. T. trzeci, L do O. Kraków: Akademia Umiejętności, 1903, s. 81. [dostęp 2016-10-04].
- ↑ a b c d Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 4-5, ISBN 83-239-9607-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Słownik staropolski. pjs.ijp-pan.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-15)]. na stronie Pracowni Języka Staropolskiego Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie