Łękawka (wieś)

Łękawka

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tarnowski
Gmina	Tarnów
Wysokość	300 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	779
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	33-112
Tablice rejestracyjne	KTA
SIMC	0832918
Położenie na mapie gminy wiejskiej Tarnów Łękawka
Położenie na mapie Polski Łękawka
Położenie na mapie województwa małopolskiego Łękawka
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Łękawka
49°56′56″N 21°01′56″E

Łękawka – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Tarnów.

Wieś w powiecie pilzneńskim w województwie sandomierskim w latach 70. XVI wieku była własnością wojewody kijowskiego Konstantego Wasyla Ostrogskiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

W roku 2021 we wsi mieszkało 779 osób, z czego 51,7% mieszkańców stanowiły kobiety, a 48,3% mężczyźni

We wsi znajduje się szkoła podstawowa oraz kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej.

Zbiorowa mogiła na granicy Poręby Radlnej i Łękawki. Ciała ofiar ekshumowano z pobliskiego lasu w 1959. Fot. 16.01.2016.jpg

Przez wieś przechodzi żółty szlak turystyczny, zielona droga rowerowa oraz droga św. Jakuba Via Regia, prowadząca do Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Geografia

Wieś położona jest w północnej części Pogórza Ciężkowickiego. Przez wieś przepływa kilka strumieni, z czego największy nosi nazwę Wątoczek i jest lewym dopływem potoku Wątok. Krajobraz Łękawki jest krajobrazem charakterystycznym dla Pogórza Karpackiego. Wieś znajduje się w kotlinie pomiędzy trzema wzgórzami o wysokości zbliżonej do 400 m n.p.m. tj. górą św. Marcina, Trzemeską Górką i Słoną Górą (dawniej Górskie).

Części wsi

Integralne części wsi Łękawka

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0832924	Kamionna	część wsi
0832930	Za Ostrą Górą	część wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Łękawka pochodzi z roku 1386, ale najprawdopodobniej osada istniała w tym miejscu już wcześniej i być może wiąże się to nawet z późnym paleolitycznym osadnictwem na ziemi tarnowskiej. Według miejscowej legendy pierwszymi mieszkańcami wsi mieli być Jędrzej i Jewka.

Na początku XIX wieku jeden z mieszkańców Łękawki, znany jako Bolek, zajmował się wytwarzaniem instrumentów lutniczych. Lira konstrukcji Bolka była używana przez „ludowego dentystę” Andrzeja Sobka z Łękawki do łagodzenia bólu swoich pacjentów. W latach 1887–1888 istniała w Łękawce pierwsza szkoła. W wyniku zezwolenia C.K. Rady Szkolnej Krajowej w 1902 szkoła w Łękawce pojawiła się na nowo. Szkoła ta była wciąż zależna administracyjnie od szkoły w Porębie Radlnej i dopiero rok później szkoła w Łękawce stała się niezależna.

W czasie I wojny światowej w okolicy wsi toczyły się walki pomiędzy armią rosyjską a austro-węgierską. Budynek szkoły oraz inne budynki w Łękawce były zajmowane przez wojska rosyjskie przez okres od 9 listopada 1914 do 5 maja 1915 roku. Najbliższy cmentarz wojenny z tego okresu znajduje się przy granicy Łękawki z miejscowością Zabłędza (cmentarz nr 174) i kryje on zwłoki 35 Rosjan. Cmentarz został zaprojektowany przez znanego austriackiego projektanta cmentarzy wojennych Heinricha Scholza, będącego kierownikiem artystycznym i głównym projektantem VI okręgu cmentarnego „Tarnów”, w którym znajduje się 61 cmentarzy wojennych z tego okresu.

W okresie trwania II wojny światowej, w okolicznych lasach niejednokrotnie stwierdzano aktywność oddziałów partyzanckich. Jednym z takich oddziałów był oddział „Pelagia” z Pleśnej. W dniach 29 lipca 1940, 24 grudnia 1940 i 12 lutego 1944 w leśnych wąwozach na granicy Piotrkowic, Poręby Radlnej i Łękawki odbyły się egzekucje Polaków, więźniów tarnowskiego więzienia. W wyniku tych egzekucji zginęło 68 osób, głównie inteligencja. Jeden ze skazanych zdołał uratować życie uciekając w głąb lasu. Po wojnie ekshumowano ofiary egzekucji, a ciała umieszczono w masowym grobie uwieńczonym pomnikiem. Pomnik ten znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 977.

W 1977 roku w granicach administracyjnych wsi, mieszkaniec Piotrkowic znalazł największego wówczas grzyba świata. Był to szmaciak gałęzisty o wadze 15 kilogramów i średnicy kapelusza wynoszącej 1 metr. Grzyb został wpisany do księgi rekordów Guinnessa. Przy drodze wojewódzkiej 977 w miejscowości Łękawka postawiono pomnik znalezionego grzyba, który został zniszczony przez nieznanych sprawców.

Kamień węgielny pod budowę kościoła poświęcił w 1982 papież Jan Paweł II. Po 10 latach budowy w 1991 poświęcona została kaplica pw. MB Częstochowskiej w Łękawce. Powstała ona z fundacji mieszkańców oraz Polonii w USA. 22 lutego 2009 erygowano tu osobny rektorat parafii w Porębie Radlnej. 28 czerwca 2015 biskup tarnowski Andrzej Jeż podpisał dekret, tworząc tym samym parafię w Łękawce.