Świadkowie Jehowy w Kanadzie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Świadkowie Jehowy w Kanadzie
Państwo

 Kanada

Liczebność
(2022)

118 607

% ludności kraju
(2022)

0,31%

Liczba zborów
(2022)

1177

Rozpoczęcie działalności

1880

Mapa konturowa Kanady
Miejscowości w Kanadzie, w których znajdują się Sale Zgromadzeń Świadków Jehowy oraz Biuro Oddziału (niebieski).

Świadkowie Jehowy w Kanadzie – społeczność wyznaniowa w Kanadzie, należąca do ogólnoświatowej wspólnoty Świadków Jehowy, licząca w 2022 roku 118 607 głosicieli, należących do 1177 zborów[1][2]. Na dorocznej uroczystości Wieczerzy Pańskiej w 2022 roku zgromadziło się 188 701 osób[3][a]. Działalność miejscowych głosicieli koordynuje Biuro Oddziału w Georgetown (przedmieście Halton Hills) w pobliżu Toronto[4]. Jedna z 27 wspólnot Świadków Jehowy na świecie, których liczebność przekracza 100 tys. głosicieli[5].

Przy kanadyjskim Biurze Oddziału znajduje się jedna z największych drukarń Towarzystwa Strażnica, która od 2011 roku drukuje czasopisma „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy” oraz „Przebudźcie się!” dla Kanady, Stanów Zjednoczonych, Bermudów, Gujany i większości wysp basenu Morza Karaibskiego (do około 15 tys. zborów). Wydaje ona czasopisma w 30 językach, których łączny nakład stanowi prawie 25% czasopism w skali świata. Rocznie drukuje przeszło 300 milionów czasopism oraz wysyła do Biur Oddziałów na całym świecie ponad 6000 ton czasopism i innych publikacji w przeszło 200 językach. Biuro Oddziału nadzoruje również tłumaczenie publikacji Świadków Jehowy na 12 rdzennych języków[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1914 roku rozpoczęto wyświetlanie Fotodramy stworzenia w kanadyjskich miastach

Początki[edytuj | edytuj kod]

Od roku 1880 wielu Kanadyjczyków zainteresowało się działalnością Badaczy Pisma Świętego. W tym samym roku w Toronto powstał pierwszy zbór któremu przewodził William Brookman, były duchowny. W roku 1888 działalnością kaznodziejską objęto zachodnie prowincje kraju. 22 lutego 1891 roku Charles Taze Russell wygłosił dwugodzinny wykład publiczny na jednodniowym zgromadzeniu w Toronto z udziałem 700 obecnych. W roku 1903 zgromadzenie odbyło się w Massey Hall w Toronto. Do roku 1911 powstało 108 zborów[7].

W 1914 roku rozpoczęto wyświetlanie filmu „Fotodrama stworzenia” (projekcje tłumaczone były również na język polski i ukraiński). W roku 1914 pionierka Edith Mason przeniosła się z Nowej Szkocji na Nową Fundlandię, a w maju 1916 zorganizowała tam wyświetlanie „Fotodramy stworzenia”, na który przybyło ponad 10 000 osób; powstał również tam zbór[8].

W 1917 roku George Young zaczął usługiwać w zborach w charakterze pielgrzyma, jak nazywano wówczas podróżujących przedstawicieli Towarzystwa Strażnica. W miastach i miejscowościach Kanady wygłaszał wykłady jak na przykład „Do piekła i z powrotem” oraz przedstawiał „Fotodramę stworzenia”. Przemawiał w teatrach przy wypełnionych salach. Plan jego wizyt w zborach zamieszczano w „Strażnicy” do roku 1921, kiedy to został skierowany na wyspy Morza Karaibskiego. W styczniu 1918 roku blisko 600 kanadyjskich duchownych podpisało petycję, w której wzywało do obłożenia zakazem publikacji Badaczy Pisma Świętego. 12 lutego 1918 roku władze kanadyjskie wydały zarządzenie, zgodnie z którym posiadanie tych publikacji było przestępstwem karanym grzywną oraz więzieniem. Zarządzenie zostało cofnięte 1 stycznia 1920 roku.

Na początku stycznia 1918 roku otworzono Biuro Oddziału w Winnipeg. Dwa lata później przeniesiono je do Toronto, początkowo do budynku przy Dundad Street West, a w latach 1923–1956 przy Irwin Avenue. W 1923 roku w zgromadzeniu w Toronto uczestniczyło około 1200 osób[7], a w Winnipeg około 7000[9]. W latach 20. XX wieku działalnością kaznodziejską objęto prowincję Quebec[10]. W roku 1925 prawnie zarejestrowano działalność Badaczy Pisma Świętego w Kanadzie.

W roku 1925 rozpoczęto emisję audycji Badaczy Pisma Świętego za pośrednictwem stacji radiowych. Do roku 1926 uruchomiono cztery własne rozgłośnie radiowe[b], w prowincjach Alberta (CHCY), Kolumbia Brytyjska (CFYC), Ontario (CKCX) i Saskatchewan (CHUC), a także korzystano z usług komercyjnych rozgłośni radiowych[11][12]. W roku 1927 wykład Wolność dla ludzi, przedstawiony przez Josepha F. Rutherforda na zgromadzeniu w Toronto w Kanadzie, przekazany został przez sieć 53 stacji nadawczych w różnych krajach – również w Anglii i Australii.

W roku 1929 F.J. Franske – kapitan szkunera Morton Towarzystwa Strażnica wraz z Jimmym Jamesem prowadzili działalność kaznodziejską wśród mieszkańców Labradoru oraz wszystkich osad rybackich na Nowej Fundlandii. Zimą Franske przemierzał wybrzeże psim zaprzęgiem, działając wśród Eskimosów i Nowofundlandczyków. W następnych latach głosił w surowej krainie Cariboo w Kolumbii Brytyjskiej. W latach 30. XX wieku do działalności w trudno dostępnych zakątkach zachodniego wybrzeża Kanady – od Vancouver do Alaski wykorzystywano również łódź Charmian. Dzięki niej, działalnością objęto większą części linii brzegowej prowincji Kolumbia Brytyjska. Poza małą grupką w Prince Rupert nie było wówczas innych głosicieli na tym terenie. W latach 1930–1936 załogę łodzi stanowili pionierzy: Arne i Christina Barstadowie, Frank Franske oraz Arthur i Anna Melin. Załoga została wyposażona w przenośne gramofony i płyty z wykładami biblijnymi oraz urządzenia nagłaśniające zainstalowane na łodzi. Dzięki temu wykłady biblijne były słyszane w promieniu kilku kilometrów.

W roku 1931 zanotowano liczbę 798 głosicieli, wzrosła ona do 4269 w roku 1939. Na przełomie lat 1932–1933 George Young wraz z dużą grupą pionierów prowadził działalność kaznodziejską w okolicach Ottawy.

Ze względu na neutralność 4 lipca 1940 roku kanadyjski minister Ernest la Pointe ogłosił delegalizację działalności Świadków Jehowy oraz nakazał zamknięcie biura Towarzystwa Strażnica w Kanadzie[13][14][15]. Jednakże w Dominium Nowej Fundlandii we wrześniu 1942 roku w St. John’s można było zorganizować kongres pod hasłem „Nowy świat”. Głosiciele odmawiający służby wojskowej trafiali do więzień, a dzieci odmawiające brania udziału w ceremoniach patriotycznych zostały wydalone ze szkół.

W okresie zakazu działalności wokół wyspy Nowa Fundlandia wykorzystywano łódź misjonarską Hope. Została zakupiona za kwotę 600 USD przez członka załogi Gusa Barnesa. Planowano prowadzić działalność głównie na południowym wybrzeżu od Port-aux-Basques do Zatoki Placentia. W trakcie zakazu w porcie Burgeo, celnicy i policja konna zamierzali zająć literaturę biblijną. Głosicielem udało się jednak pod osłoną nocy ją rozpakować i potajemnie wysłać do innego portu. Dzięki temu literatura biblijna mogła trafić do rąk zainteresowanych[8].

Sytuacja w prowincji Quebec[edytuj | edytuj kod]

W połowie lat 40. XX wieku w prowincji Quebec Świadkowie Jehowy spotkali się z brutalnym traktowaniem zarówno ze strony skrajnych ugrupowań katolickich, jak i urzędników państwowych. W 1946 roku przeprowadzono 16-dniową kampanię, w czasie której rozpowszechniano traktat zatytułowany „Zaciekła nienawiść Quebecu do Boga, Chrystusa i wolności hańbą dla całej Kanady”. Liczba spraw sądowych wytoczonych Świadkom Jehowy przekroczyła 1700. W roku 1946 Świadków Jehowy w Kanadzie bronił Hayden C. Covington[16][10].

2 marca 1947 roku Świadkowie Jehowy rozpoczęli w całym kraju kampanię, podczas której zachęcali do podpisywania skierowanej do rządu petycji w sprawie ustawy o swobodach obywatelskich. Zebrano ponad 500 000 podpisów. Była to największa petycja, jaką do tamtej pory przedłożono Parlamentowi Kanady. W 1948 roku zebrano jeszcze większą ilość podpisów, by poprzeć pierwszą petycję. W roku 1949 wypędzono misjonarzy Świadków Jehowy z miasta Joliette. W ciągu lat 1946–1950 liczba Świadków Jehowy w Quebecu wzrosła z 300 do 1000 osób, a w roku 2021 wyniosła ponad 24 tysiące[10].

W czerwcu 1950 roku Sąd Najwyższy Kanady w pełnym składzie przystąpił do rozpatrzenia sprawy oskarżonego o działalność wywrotową Aimé Bouchera, która miała polegać na rozpowszechnianiu traktatu „Zaciekła nienawiść Quebecu”. 18 grudnia 1950 Sąd Najwyższy po ponownej rozprawie uznał, że obywatele Kanady oraz całej Brytyjskiej Wspólnoty Narodów mogą swobodnie wyrażać obawy związane ze sposobem działania organów państwa. Orzeczenie to przyczyniło się do umorzenia pozostałych 122 spraw o działalność wywrotową wniesionych przeciw Świadkom Jehowy w Quebecu oraz oznaczało, że obywatele Kanady i całej Brytyjskiej Wspólnoty Narodów mogli odtąd swobodnie wyrażać obawy związane ze sposobem działania organów państwa[17][18][10].

27 sierpnia 2003 roku Sąd Apelacyjny Quebecu podtrzymał decyzję, że władze lokalne nie mogą wymagać od Świadków Jehowy zezwolenia na publiczną działalność kaznodziejską od drzwi do drzwi, ani też nie mogą zabraniać prowadzenia jej w godzinach wieczornych lub w weekendy. Sąd orzekł, że wizyty Świadków Jehowy to działalność społeczna[19][20][21].

Rozwój działalności[edytuj | edytuj kod]

12 listopada 1944 roku w Maple Leaf Garden w Toronto przemówienie wygłosił Nathan Homer Knorr. W roku 1944 odzyskano obiekty w Toronto, tak iż mogły do nich wrócić osoby pracujące tam przed zakazem.

W 1945 roku na Nową Fundlandię przybyła pierwsza grupa misjonarzy, absolwentów Szkoły Gilead i utworzono tam Biuro Oddziału nadzorujące działalność na wyspie (działające do 1981 roku). Kolejni skierowani tam misjonarze, Bernie i Elizabeth Mahler, którzy w 1952 roku pomogli utworzyć zbór w Bonavista[8].

W 1945 roku Sąd Najwyższy prowincji Ontario orzekł, że nie wolno zmuszać dzieci do udziału w uroczystościach niezgodnych z ich sumieniem. Nakazał też ponownie przyjąć uczniów wydalonych ze szkół[16]. 22 maja 1945 roku rząd kanadyjski uchylił zakaz działalności Świadków Jehowy[14]. Latem 1946 roku rząd kanadyjski uwolnił z obozów pracy wszystkich Świadków Jehowy[16]. Prawie 300 młodych mężczyzn zostało zmuszonych do wykonywania prac fizycznych w obozach, ponieważ podyktowani sumieniem odmówili pełnienia obowiązkowej służby wojskowej[22].

6 października 1953 roku Sąd Najwyższy stwierdził, że rozpowszechnianie publikacji Świadków Jehowy to nieodłączny element chrześcijańskiej wiary Świadków Jehowy, co jest konstytucyjnie chronione przed cenzurą. Decyzja Sądu Najwyższego posłużyła za podstawę umorzenia ponad 1600 spraw sądowych wytoczonych Świadkom Jehowy w prowincji Quebec[23][18].

W roku 1951 przekroczono liczbę 20 tysięcy głosicieli, w 1961 roku – 40 tysięcy, a w roku 1972 – 50 tysięcy.

W roku 1956 Biuro Oddziału przeniesiono do kompleksu budynków przy Bridgeland Avenue w Toronto. W roku 1960 w Vancouver odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Lud zabiegający o pokój” z udziałem 65 609 osób. Następny kongres międzynarodowy pod hasłem „Zjednoczeni wielbiciele” w tym mieście odbył się w roku 1961. Brały w nim udział 28 952 osoby. W roku 1969 w Vancouver odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Pokój na ziemi”. Wzięło w nim udział 65 609 osób, a 1853 zostały ochrzczone.

W roku 1973 odbyły się kongresy pod hasłem „Boskie zwycięstwo”. W roku 1973 w Montrealu około 1000 członków lokalnego kościoła chrześcijańskiego poprosiło o studium Biblii. Studia odbywały się dwa razy w tygodniu w Salach Królestwa. Przeszło 200 z tych osób zostało Świadkami Jehowy[24]. W roku 1975 otwarto nowe Biuro Oddziału w Toronto i w tym samym roku przekroczono liczbę 60 tysięcy głosicieli. W 1976 roku rozpoczęto regularną działalność na terytorium Nunavut[25]. W roku 1978 na kongres pod hasłem „Zwycięska wiara” w Montrealu przybyło 80 008 osób. W pięciu kongresach uczestniczyło 140 590 osób[7].

W czerwcu 1981 roku otwarto nowe Biuro Oddziału w Halton Hills (Georgetown). Pierwszą Salę Królestwa metodą szybkościową – w ciągu weekendu – zbudowano w roku 1982 w miejscowości Elmira w prowincji Ontario.

W roku 1988 w Montrealu odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Sprawiedliwość Boża”. Uczestniczyło w nim przeszło 45 tysięcy osób, w tym 9000 arabskich, greckich, włoskich, portugalskich i hiszpańskich delegatów. Program przedstawiono w języku angielskim, arabskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, portugalskim i włoskim. Na kongres zostali zaproszeni misjonarze Szkoły Gilead, którzy zrelacjonowali informacje o prowadzonej działalności w krajach, do których zostali przydzieleni. Główne punkty programu były transmitowane do pozostałych miejsc zgromadzeń w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.

W 1990 roku przekroczono liczbę 100 tysięcy głosicieli. Do roku 1992 w Kanadzie wybudowano metodą szybkościową 306 Sal Królestwa. 25 września 1993 roku nastąpiło uroczyste otwarcie rozbudowanych obiektów Biura Oddziału. 27 stycznia 1995 roku po raz pierwszy w Kanadzie sąd najwyższej instancji orzekł, iż zapewniona w Karcie wolność wyznania obejmuje prawo rodziców do decydowania o metodach leczenia ich dzieci, także bez użycia krwi[26]. W 1998 roku odbyły się dwa kongresy międzynarodowe pod hasłem „Boża droga życia” w Vancouver z udziałem 22 273 osób, z delegatami z południowo-wschodniej Azji i Europy Północnej. W kongresie w Toronto, uczestniczyły delegacje zagraniczne głównie z Niemiec, Polski, Finlandii i Austrii. Liczba obecnych wyniosła 41 381. W sumie na kanadyjskich kongresach były delegacje z 52 krajów. Na kongresie w Montrealu obecne były 33 242 osoby, a wśród nich 4071 delegatów z innych krajów (m.in. z Francji i Brazylii, sporo z Belgii, Gwadelupy i Martyniki oraz z 13 krajów afrykańskich). W tym samym roku w Kanadzie zanotowano liczbę 114 272 głosicieli.

Od roku 2000[edytuj | edytuj kod]

W 2001 roku Sąd Apelacyjny stwierdził, że wizyty Świadków Jehowy są uznane za służbę społeczną. W roku 2003 w Montrealu odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Oddajcie chwałę Bogu[27][28]. 26 czerwca 2009 roku Sąd Najwyższy Kanady orzekł, że decyzje co do leczenia podejmowane przez dojrzałego nastolatka „muszą być przestrzegane[29][30][31].

W 2005 roku Świadkowie Jehowy zaczęli tłumaczyć publikacje biblijne na język migowy Quebecu (LSQ), którym we francuskojęzycznych rejonach wschodniej Kanady posługuje się większość spośród około 6000 niesłyszących. By docierać do niesłyszących z orędziem biblijnym, powiększono Biuro Tłumaczeń w Montrealu. W biurze tym pracuje siedem osób oraz kilkunastu współpracowników tworzących trzy zespoły tłumaczeniowe posiadające dwa profesjonalnie wyposażone studia nagrań filmowych. Umożliwiają one przygotowywanie wysokiej jakości publikacji w LSQ udostępnianych nieodpłatnie. Od stycznia 2017 roku w LSQ ukazuje się comiesięczne wydanie do studium „Strażnicy Zwiastującej Królestwo Jehowy”. Dociera ono do 220 Świadków Jehowy, a także innych osób korzystających z cotygodniowych zebrań religijnych urządzanych w tym języku przez siedem zborów i grup języka migowego LSQ[32].

Od 2010 roku drukarnia w Georgetown przejęła od drukarni w Wallkill drukowanie czasopism „Strażnica” i „Przebudźcie się!” dla Kanady, Stanów Zjednoczonych i większości wysp karaibskich. Pod koniec 2011 roku do kraju przybyli kolejni misjonarze Szkoły Gilead. W roku 2011 zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez pożary lasów w południowo-zachodniej części Kanady[33].

W 2012 roku na Pamiątce było obecnych 192 006 osób. W czerwcu 2013 roku kanadyjscy Świadkowie Jehowy zapewnili pomoc poszkodowanym przez powódź[34][35]. W listopadzie 2014 roku Świadkowie Jehowy uczestniczyli w targach książki w Toronto, popularyzując serwis jw.org[36].

We wrześniu i październiku 2014 roku przeprowadzono specjalną kampanię ewangelizacyjną w Nunavut oraz na Terytoriach Północno-Zachodnich. Grupa około 150 głosicieli podjęła starania, by dotrzeć do 35 osad zamieszkałych przez Inuitów. Grupy głosicieli odwiedziły miasteczka i wioski na obszarze rozciągającym się przez ponad 3300 kilometrów. Choć Świadkowie Jehowy głosili tam już od dziesiątków lat, to jednak przyjeżdżali tylko na krótko i często ograniczali się do rozpowszechniania literatury biblijnej. W trakcie tej dwumiesięcznej wyprawy Świadkowie Jehowy rozpowszechnili ponad 37 tysięcy publikacji biblijnych, a blisko 600 osób poprosiło o ponowną wizytę, by kontynuować rozmowy na temat Biblii. Kampania ta pozwoliła rozpocząć regularną działalność kaznodziejską na tych terenach[37][38][39]. W roku 2020 zbór w Iqaluit liczył 27 głosicieli, a teren na którym prowadzą działalność kaznodziejską liczy około dwa miliony km²[40].

Działalność kaznodziejska prowadzona jest również w portach morskich. Tylko w okresie od września 2015 do sierpnia 2016 roku w porcie w Vancouver Świadkowie Jehowy odwiedzili marynarzy na pokładach statków ponad 1600 razy[41][10].

W maju 2016 roku w prowincji Alberta[42], a w lipcu 2017 roku w Kolumbii Brytyjskiej zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez pożary lasów[43].

W dniach od 21 do 23 lipca 2017 roku w Toronto odbył się kongres specjalny pod hasłem „Nie poddawaj się!” z udziałem delegacji z Francji, Irlandii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych[44]. W lipcu 2018 roku w ukraińskim Lwowie odbył się kongres specjalny pod hasłem „Bądź odważny!” z udziałem delegacji z Kanady[45]. Od 12 do 14 lipca 2019 roku w Toronto odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!”. Uczestniczyły w nim 46 183 osoby, w tym 5000 zagranicznych delegatów z ponad 20 krajów[46]. W 2019 roku delegacje z Kanady uczestniczyły w kongresach międzynarodowych w Australii, Hiszpanii, Holandii, Meksyku, Portugalii i Stanach Zjednoczonych[46]. W listopadzie 2021 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez powodzie w zachodniej Kanadzie[47].

Miejscowi głosiciele korzystają z Sal Zgromadzeń: w Montrealu, w Saskatoon (w prowincji Saskatchewan) i w mieście Surrey (w prowincji Kolumbia Brytyjska) koło Vancouver. Świadkowie Jehowy w Kanadzie w 2018 roku korzystali z 692 Sal Królestwa[46].

Ponad 30% terenów nieprzydzielonych zborom w Kanadzie znajduje się na Nowej Fundlandii[8].

Zebrania zborowe odbywają się w ponad 50 językach: angielskim, albańskim, amerykańskim migowym, amharskim, arabskim, bengalskim, bułgarskim, cebuańskim, chińskim (kantońskim i mandaryńskim), Czarnych Stóp, czeskim, francuskim, greckim, hindi, hiszpańskim, ilokańskim, japońskim, khmerskim, koreańskim, kreolskim (Haiti), kri równinny, krio, lingala, malajalam, migowym Quebecu, nepalskim, nuer, odawa, pendżabskim, perskim, polskim, portugalskim, rosyjskim, rumuńskim, rwandyjskim, serbskim, sgaw, S'gaw Karen, suahili, syngaleskim, tagalskim, tajskim, tamilskim, tigrinia, tureckim, twi, ukraińskim, węgierskim, wietnamskim i włoskim. Kongresy odbywają się w językach: angielskim, amerykańskim migowym, arabskim, chińskim (kantońskim i mandaryńskim), francuskim, hiszpańskim, migowym Quebecu, koreańskim, kreolskim (Haiti), pendżabskim, portugalskim, rosyjskim, tagalskim, tamilskim i włoskim[2].

Literatura biblijna jest tłumaczona na kilka rdzennych języków: akadyjski[48], algonkiński[49], inuktitut[50], inuktitut (pismo sylabiczne)[51], kri omushkego (alfabet łaciński)[52], kri równinny[53], kri równinny (sylabariusz)[54], kri zachodni bagienny[55], kri zachodni bagienny (sylabariusz)[56], kri leśny[57], kri leśny (sylabariusz)[58], kri południowowschodni[59], mohawk[60], ottawa[61], północny odżibwa[62] i język Czarnych Stóp[63] (niektórymi z nich posługuje się również rdzenna ludność Stanów Zjednoczonych)[64][65]. W miejscowym Biurze Oddziału działa również Regionalny Zespół Wideo[66].

Niektóre Sale Królestwa w Kanadzie

Zbory polskojęzyczne[edytuj | edytuj kod]

W Kanadzie działają dwa zbory polskojęzyczne: w Montrealu i Toronto oraz grupa w Surrey (koło Vancouver). Należą one do obwodu polskojęzycznego: NY-51-P. Do 2020 roku zgromadzenia obwodowe w języku polskim odbywały się w Sali Zgromadzeń w Norval (Halton Hills) koło Toronto[67].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). Od 1 kwietnia 2022 roku program uroczystości Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa oraz zebrań zborowych przeprowadza się ponownie w Sali Królestwa oraz w formie „hybrydowej” (wszyscy uczestnicy w Sali Królestwa i odbierający program transmitowany przez wideokonferencje mogą brać czynny udział w punktach i dyskusjach). Do końca 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program został zamieszczony w oficjalnym serwisie internetowym jw.org.
  2. Stacje radiowe Towarzystwa Strażnica znajdujące się w Kanadzie: CHCY – nadająca w Edmonton (prowincja Alberta), emitowała programy i wykłady biblijne skierowane do mieszkańców kanadyjskiej prowincji Alberta. CFYC – nadająca w Vancouver (prowincja Kolumbia Brytyjska), emitowała programy i wykłady biblijne skierowane do mieszkańców kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska. CKCX – z 1000 watowym nadajnikiem w Toronto w Kanadzie, była wykorzystywana do nadawania audycji poruszających tematy biblijne. Nadawała na obszarze kanadyjskiej prowincji Ontario. Radiostację w 1926 roku uruchomił przedstawiciel Towarzystwa Strażnica, radiotechnik Ralph Leffler. CHUC – stacja radiowa przejęta przez Towarzystwa Strażnica w roku 1925. Nadawała w Saskatoon (prowincja Saskatchewan) z Regent Building, zakupionego w tym celu dawnego teatru. Emitowała programy i wykłady biblijne skierowane do mieszkańców kanadyjskiej prowincji Saskatchewan. Dzięki położeniu programy radiowe tej stacji docierały zarówno do podnóża Gór Skalistych w zachodniej Albercie jak i do północnej części Stanów Zjednoczonych, odległych o około 320 do 480 kilometrów. Stacje nadawały biblijne programy radiowe do 1928 roku, gdy wszystkie kanadyjskie rozgłośnie wykorzystywane przez Towarzystwo Strażnica utraciły licencje w wyniku presji wywieranej na urzędników przez duchownych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Kanada – Ilu tam jest Świadków Jehowy [online], jw.org [dostęp 2023-01-19].
  2. a b Watchtower, Kingdom Work [online], jw2017.org, 1 października 2016 [dostęp 2016-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-27] (ang.).
  3. Watchtower, Sprawozdanie z działalności Świadków Jehowy w poszczególnych krajach w roku 2022 [online], jw.org.
  4. Watchtower, Biuro Oddziału w Kanadzie [online], jw.org [dostęp 2013-12-12].
  5. Watchtower, Coraz więcej krajów w „klubie stutysięczników” [online], jw.org, 2015 [dostęp 2015-09-06].
  6. Rocznik Świadków Jehowy 2012, Towarzystwo Strażnica, 2012, s. 28, 29.
    *Watchtower, Cud techniki na 400 kółkach [online], jw.org [dostęp 2015-01-04].
    *Kanada, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watchtower, 15 kwietnia 2012, s. 2, ISSN 1234-1150.
    *Watchtower, Tour of the Canada Shipping Department [online], jw.org, 7 stycznia 2015 [dostęp 2017-05-05] (ang.).
  7. a b c Watchtower, Our History [online], jw2017.org, 1 października 2016 [dostęp 2016-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-09] (ang.).
  8. a b c d Watchtower, JW Broadcasting — maj 2022 [od 62 min.] [online], jw.org, 2 maja 2022 [dostęp 2022-05-02].
  9. 1923 — sto lat temu, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, październik 2023, s. 2.
  10. a b c d e Watchtower, JW Broadcasting — wrzesień 2021 [od 51 min.] [online], jw.org, 6 września 2021 [dostęp 2021-09-07].
  11. Królestwo Boże panuje!, Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 72.
  12. „Najlepsze orędzie, jakie kiedykolwiek słyszano”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, 15 listopada 2012, s. 31, 32.
  13. Watchtower, „Weselcie się narody”, Brooklyn: Towarzystwo Strażnica, 1947, s. 55.
  14. a b „Wiedzie mnie szlakami prawości”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, 1 marca 2008, s. 26–29.
  15. Bóg okazywał nam niezasłużoną życzliwość, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watch Tower Bible and Tract Society, luty 2017, s. 13–17.
  16. a b c „Nie wasza jest ta bitwa, lecz Boża”, „Przebudźcie się!”, Watchtower, 22 kwietnia 2000, s. 18–24, ISSN 1234-1169.
  17. Głosiciele Królestwa bronią swoich praw przed sądem, [w:] Watchtower, Królestwo Boże panuje!, Selters/Taunus: Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 139.
  18. a b Watchtower, Legalizacja działalności w Quebecu [online], jw.org, 7 listopada 2016 [dostęp 2016-11-08].
  19. „Rada miasta nie powinna bawić się w Wielkiego Brata”, „Przebudźcie się!”, Watchtower, 8 lipca 2004, s. 24, 25, ISSN 1234-1169.
  20. Rocznik Świadków Jehowy 2002, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2002, s. 13, 14.
  21. Watchtower, Quebec courts protect freedom of worship and speech [online], jw-media.org; kopia na web.archive.org, 15 października 2003 [zarchiwizowane z adresu 2011-11-13] (ang.).
  22. Watchtower, Wspomnienie wzoru wiary z kanadyjskich obozów pracy [online], jw.org, 24 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-26].
  23. Królestwo Boże panuje!, Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 146, 147.
  24. Watchtower, Setki ludzi znajdują prawdę biblijną [online], jw.org, 7 września 2019 [dostęp 2019-10-10].
  25. Watchtower, Mieszkańcy północnych części Kanady i USA pozytywnie reagują na dobrą nowinę [online], jw.org, 22 września 2023 [dostęp 2023-10-21].
  26. Sąd Najwyższy w Kanadzie umacnia prawa rodziców, „Przebudźcie się!”, 8 listopada 1995, s. 13.
  27. Rocznik Świadków Jehowy 2004, Towarzystwo Strażnica, 2004, s. 6, 7.
  28. Watchtower, Uplifting Outcome of “Give God Glory” Conventions in Canada [online], jw-media.org; kopia na web.archive.org, 11 listopada 2003 [zarchiwizowane z adresu 2011-11-13] (ang.).
  29. Jehovas Zeugen in Deutschland, Pressmitteleilung, Nr 39/07 [online], jehovaszeugen.de, 17 lipca 2007 [dostęp 2015-11-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (niem.).
  30. Watchtower, Królestwo Boże panuje!, Selters/Taunus: Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 162–164.
  31. Watchtower, Treatment decisions of mature teenagers “ought to be respected,” Supreme Court of Canada rules [online], jw-media.org; kopia na web.archive.org, 8 lipca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2011-11-13] (ang.).
  32. Watchtower, Tłumaczenie na język migowy Quebecu zaspokaja szczególną potrzebę [online], jw.org, grudzień 2017 [dostęp 2017-12-21].
  33. Watchtower, Miłość w działaniu po kataklizmie [online], jw.org [dostęp 2014-08-10].
  34. Watchtower, Powódź w prowincji Alberta [online], jw.org [dostęp 2014-08-10].
  35. Watchtower, Ulewy przyczyną powodzi w prowincji Alberta [online], jw.org, 17 lipca 2013 [dostęp 2015-11-01].
  36. Watchtower, Popularyzowanie serwisu JW.ORG na targach książki w Toronto [online], jw.org, 22 czerwca 2015 [dostęp 2015-06-25].
  37. Watchtower, Docieranie z orędziem biblijnym na Daleką Północ [online], jw.org, 24 sierpnia 2015 [dostęp 2015-08-25].
  38. Watchtower, Urzędnicy z północnej Kanady dziękują Świadkom Jehowy za specjalną biblijną kampanię edukacyjną [online], jw.org, 22 września 2015 [dostęp 2015-09-30].
  39. Rocznik Świadków Jehowy 2016, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2016, s. 39.
  40. Watchtower, Pamiątka w roku 2020 — Kanada. Obchody Pamiątki na krańcu świata [online], jw.org, 17 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-23].
  41. Watchtower, Dobra nowina dla marynarzy [online], jw.org [dostęp 2017-06-15].
  42. Watchtower, Fort McMurray po przejściu gwałtownych pożarów [online], jw.org, 9 września 2017 [dostęp 2017-09-19].
  43. Watchtower, Pożary w Kolumbii Brytyjskiej zmuszają Świadków Jehowy do pozostania poza domami [online], jw.org, 25 lipca 2017 [dostęp 2017-08-04].
  44. Watchtower, Kongresy specjalne 2017 [online], jw2017.org, 1 października 2016 [dostęp 2016-10-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29].
  45. Watchtower, Kongresy specjalne 2018 [online], jw2018.org, 19 września 2017 [dostęp 2017-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-21].
  46. a b c Watchtower, Kongresy międzynarodowe 2019 [online], jwevent.org, 8 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-08].
    *Watchtower, Kongres międzynarodowy w roku 2019 pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” — Toronto (Kanada) [online], jw.org, 26 lipca 2019 [dostęp 2019-07-27].
  47. Watchtower, Katastrofalne powodzie w zachodniej Kanadzie [online], jw.org, 26 grudnia 2021 [dostęp 2021-11-26].
  48. Watchtower, Biblioteka (j. akadyjski) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  49. Watchtower, Biblioteka (j. algonkiński) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  50. Watchtower, JW.ORG (j. inuktitut) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  51. Watchtower, JW.ORG (j. inuktitut (pismo sylabiczne)) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  52. Watchtower, Biblioteka (j. kri omushkego (alfabet łaciński)) [online], jw.org [dostęp 2021-09-29].
  53. Watchtower, JW.ORG (j. kri równinny) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  54. Watchtower, JW.ORG (j. kri równinny (sylabariusz)) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  55. Watchtower, Biblioteka (j. kri zachodni bagienny) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  56. Watchtower, Biblioteka (j. kri zachodni bagienny (sylabariusz)) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  57. Watchtower, Biblioteka (j. kri leśny) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  58. Watchtower, JW.ORG (j. kri leśny (sylabariusz)) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  59. Watchtower, Biblioteka (j. kri południowowschodni) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  60. Watchtower, JW.ORG (j. mohawk) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  61. Watchtower, JW.ORG (j. ottawa) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  62. Watchtower, JW.ORG (j. północny odżibwa) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  63. Watchtower, JW.ORG (j. Czarnych Stóp) [online], jw.org [dostęp 2021-07-02].
  64. Watchtower, Docieranie do rdzennych mieszkańców Kanady [online], jw.org, 19 lutego 2016 [dostęp 2016-02-19].
  65. Watchtower, ‛Dobra nowina dla każdego narodu, plemienia i języka’ [online], jw.org, 2013 [dostęp 2017-02-08].
  66. Watchtower, Sprawozdanie Komitetu Nauczania [online], jw.org, 3 lipca 2017 [dostęp 2017-07-03].
  67. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-12-16].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]