Budynek siłowni Huty Bobrek
 nr rej. A/1329/84 z 7 listopada 1984[1]
| |
 Widok od południa (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Konstytucji 61[2] |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
1 |
| Ukończenie budowy |
1900, 1907 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°20′31,9″N 18°52′18,5″E/50,342194 18,871806
| |
Budynek siłowni Huty Bobrek – dwuczęściowy budynek elektrowni wzniesiony w 1900 i 1907 roku w Bytomiu-Bobrku, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Siłownia, tj. zakładowa elektrownia[3], została wzniesiona na przestrzeni lat 1900–1907[3] na potrzeby Huty Julia[2]. Budynek południowy wzniesiono w 1900 roku[2][4], a budynek północny w 1907 roku[2] (według innego źródła w 1913 lub 1914 roku[4]). Siłownia mieściła się w budynku północnym[4], który od lat 70. XX wykorzystywano jako wydział elektryczny[4]. W części południowej była sala zborna i wydział rachuby[4]; od lat 50. XX wieku przestrzeń była wykorzystywana jako świetlica, a od lat 70. XX wieku przeznaczono ją na szatnię[4].
7 listopada 1984 roku obiekt wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego (numer w rejestrze: A/1329/84)[1]. Obiekt obecnie należy do przedsiębiorstwa Koksownia Bytom, jest przygotowywany pod siedzibę muzeum koksownictwa.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Siłownia Huty Bobrek to dwa połączone budynki[2] wzniesione z cegły[2], w stylu neoromańskim[2] (w jednolitej dekoracji[4]), na planie wydłużonego prostokąta[2][4] (o długości około 108 m), przy czym budynek południowy jest nieco węższy[2]. Budynki niepodpiwniczone, wzniesione na podmurówce, jednokondygnacyjne[4], nakryte dachem dwuspadowym[2] o konstrukcji stalowej z wiązarów systemu Polonceau z doświetleniem kalenicowym[4].
Elewacje nieotynkowane[4], główna elewacja rozdzielona gzymsem na dwie kondygnacje[4], duże okna w prostokątnych polach zamknięte pełnym łukiem z archiwoltą[4], nad nimi arkady utworzone z szeregu poczwórnych okien[4] z kolumienkami poniżej fryzu arkadowego[2]. Elewacje boczne udekorowane ceramicznymi kształtami, podzielone lizenami[4]. Obie części zabezpieczono za pomocą stalowych ściągów przed szkodami górniczymi[4]. Od strony zachodniej i północnej znajdują się przyległe późniejsze przybudówki[4].
We wnętrzu znajdowała się aparatura zasilana gazem wielkopiecowym[2]; zastosowane prądnice były wyposażone w koła zamachowe w obudowach o średnicy około 15 metrów[2].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Huta Julia, z lewej budynek siłowni -
Południowy budynek siłowni -
Elewacja południowo-wschodnia (2011) -
Elewacja południowo-wschodnia (2014) -
Poczwórne okna w głównej elewacji (2018) -
Boczna elewacja części północnej (2018)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 25 [dostęp 2021-03-20].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Siłownia huty „Bobrek” w Bytomiu. [w:] Szlak Zabytków Techniki [on-line]. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2021-03-20].
- ↑ a b Bytomskie huty żelaza i cynku na dawnych mapach i fotografiach = Beuthener Eisen- und Zinkhütten auf alten Karten und Fotos. Jarosław A. Krawczyk, Przemysław Nadolski, Maciej Skalski (oprac.). Bytom: ROCOCO, 2005. ISBN 83-86293-43-8.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Jacek Owczarek i inni: Wstępne sprawozdanie z inwentaryzacji obiektów przemysłowych w województwie śląskim. Katowice: 2012-01, s. 27.