Deklaracja warszawska
Deklaracja warszawska – oświadczenie kończące wizytę prezydenta Rosji Borysa Jelcyna wygłoszone w Warszawie w sierpniu 1993, w którym zawarto stwierdzenie o zrozumieniu przez stronę rosyjską dla polskich aspiracji w zakresie członkostwa w NATO w następującym brzmieniu:
Prezydenci poruszyli kwestię zamiaru przystąpienia Polski do NATO. Prezydent Lech Wałęsa wyjaśnił znane stanowisko Polski w tej sprawie, co zostało przyjęte ze zrozumieniem przez Prezydenta Borysa Jelcyna. W perspektywie taka decyzja Polski, zmierzająca do integracji ogólnoeuropejskiej, nie jest sprzeczna z interesami innych państw, w tym Rosji.
Wizyta prezydenta Borysa Jelcyna odbywała się w czasie, gdy Polska dążyła do członkostwa w NATO, starając się z jednej strony o przychylność Zachodu dla tego pomysłu, a z drugiej o brak sprzeciwu ze strony Federacji Rosyjskiej. Dopiero właśnie w 1993 roku pojawiły się sygnały, że przystąpienie Polski do NATO może być realne, o co stale zabiegała polska dyplomacja pod kierunkiem ministra Krzysztofa Skubiszewskiego[2]. W trakcie wizyty delegacje obydwu stron nie mogły dojść do porozumienia w zakresie treści wspólnej deklaracji. Już po uzyskaniu konsensusu doszło do wykreślenia przez ministrów Graczowa i Kozyriewa wpisanego z inicjatywy polskiej fragmentu dot. wstąpienia Polski do NATO. Stało się to jednak wbrew woli prezydenta Jelcyna, przez co fragment został dopisany ręcznie tuż przed podpisaniem deklaracji[3].
Po powrocie do Moskwy Borys Jelcyn wysłał list do niektórych przywódców państw NATO-wskich, w którym zdystansował się od swojej deklaracji z Warszawy i zaproponował wspólne gwarancje bezpieczeństwa dla Europy Środkowo-Wschodniej zamiast rozszerzania NATO[4]. W późniejszych latach w publicystyce pojawiały się hipotezy, jakoby „deklaracja warszawska” została wymuszona na Borysie Jelcynie podczas zakrapianego posiłku, gdy był on w stanie upojenia alkoholowego[5], czemu jednak zaprzeczał Lech Wałęsa, przedstawiając rosyjskiego prezydenta jako osobę, która była otwarta na argumenty prezentowane w dyskusji[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ryszard Zięba: Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2010, s. 86. ISBN 978-83-60807-13-2.
- ↑ Michał Szukała: 20 lat temu Polska przystąpiła do NATO. dzieje.pl, 13 marca 2019. [dostęp 2022-09-18].
- ↑ Droga Polski do NATO. dzieje.pl. [dostęp 2022-09-18].
- ↑ Paweł Wroński: W końcu Jelcyn zgodził się, by Polska przystąpiła do NATO. Wrócił do Moskwy i... wszystko odwołał. wyborcza.pl, 11 marca 2014. [dostęp 2022-09-18].
- ↑ Komunistyczny aparatczyk, car czy demokrata. rp.pl, 23 kwietnia 2012. [dostęp 2022-09-04].
- ↑ Lech Wałęsa: Sylwester bez Jelcyna. wprost.pl, 16 stycznia 2000. [dostęp 2022-09-18].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lech Wałęsa: Special: The Alliance’s lesson in ‘Solidarity’. nato.int, 2007-04-01. [dostęp 2022-09-18].
- Joanna Strzelczyk: Lech, Borys i NATO’. polityka.pl, 2007-04-01. [dostęp 2022-09-18].