Samochód pancerny wz. 29
![]() | |
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent |
Zakłady Mechaniczne Ursus S.A. |
Typ pojazdu | |
Trakcja |
kołowa |
Załoga |
4-5 (dowódca, 2 kierowców, strzelec) |
Historia | |
Prototypy |
1929 |
Produkcja |
1930–1931 |
Egzemplarze | |
Dane techniczne | |
Silnik |
1 silnik benzynowy Ursus-2A 4-cylindrowy, 4-suwowy, dolnozaworowy o pojemności 2873 cm³ o mocy 35 KM przy 2600 obr./min |
Poj. zb. paliwa |
105 l benzyny. |
Pancerz |
z płyt stalowych, nawęglanych o grubości: 7 - 9 mm (przód), 6 - 9 mm (tył), 9 mm (boki), 9 mm (silnik), 10 mm (wieża) |
Długość |
5,49 m (maksymalna) |
Szerokość |
1,85 m |
Wysokość |
2,475 m |
Rozstaw osi |
3,50 m |
Prześwit |
0,35 m |
Masa |
4 800 kg[3] (bojowa) |
Moc jedn. |
7,3 KM/t |
Osiągi | |
Prędkość |
35 km/h (droga) |
Zasięg pojazdu |
380 km (droga) |
Pokonywanie przeszkód | |
Brody (głęb.) |
0,35 m |
Kąt podjazdu |
12° |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
1 działko Puteaux S.A. 1918 kal. 37 mm (zapas amunicji 96 naboi) (umieszczone w wieży obrotowej) 2 karabiny maszynowy Hotchkiss wz. 25 kal. 7,92 mm (zapas amunicji 2016 naboi) (jeden umieszczony w wieży obrotowej, pod kątem 120 stopni w lewo w stosunku do działka - w zamyśle przeznaczony również do strzelań przeciwlotniczych po przełożeniu do jarzma w stropie wieży; drugi umieszczony z tyłu kadłuba) | |
Użytkownicy | |
Polska |
Samochód pancerny wz. 29 (znany również jako Ursus wz. 29) – samochód pancerny konstrukcji polskiej, z okresu przed II wojną światową.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1928 rozpoczęto produkcję samochodu ciężarowego Ursus A, na licencji włoskiej. Sztab Generalny Wojska Polskiego zaplanował użycie jego podwozia do zbudowania samochodu pancernego. Miał on być cięższy, lepiej opancerzony i uzbrojony od wprowadzanego właśnie do uzbrojenia samochodu pancernego wz. 28. Zespołem projektantów Wojskowego Instytutu Badań Inżynierii kierował porucznik inżynier Rudolf Gundlach (twórca peryskopu odwracalnego).
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Samochody_pancerne_wz._29.jpg/220px-Samochody_pancerne_wz._29.jpg)
Konstruktorzy nawiązali do konstrukcji samochodu pancernego Putiłow-Austin, projektując między innymi drugie, tylne stanowisko kierowcy. Pozwalało ono wycofać się spod ognia nieprzyjaciela bez konieczności zawracania.
Konstrukcja wieży nawiązywała do zastosowanej w samochodzie pancernym White TBC - umieszczono w niej naprzeciw siebie działko i karabin maszynowy. Rozwiązanie to miało tę niedogodność, że aby zmienić rodzaj używanej broni, strzelec musiał wykonać półobrót wieżą. W drugiej, poprawionej wersji wieży, wadę tę zmniejszono i broń usytuowano pod kątem 120 stopni względem siebie. W tych czasach nie montowano jeszcze powszechnie później stosowanych w pojazdach pancernych karabinów maszynowych sprzężonych z armatami.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/1939_battle_reenactment_during_the_VII_Aircraft_Picnic_in_Krak%C3%B3w_%2870%29.jpg/220px-1939_battle_reenactment_during_the_VII_Aircraft_Picnic_in_Krak%C3%B3w_%2870%29.jpg)
W wieży zainstalowano także drugie jarzmo dla karabinu maszynowego. Było ono usytuowane na jej dachu i miało służyć do mocowania km-u podczas strzelań przeciwlotniczych. Szybko wzrastająca prędkość samolotów spowodowała, że stało się ono bezużyteczne. Strzelec nie był w stanie "prowadzić" poruszającego się szybko celu i dlatego nie było ono używane. Konstruktorzy starannie opracowali kształt kadłuba nowego samochodu pancernego. Udało się im uzyskać pewne pochylenie poszczególnych płyt pancernych. Chroniły one załogę przed odłamkami i zwykłymi pociskami karabinowymi z każdej odległości. Na karabinowe pociski przeciwpancerne były odporne z odległości 300 metrów.
Prace projektowe zakończyły się w pierwszej połowie 1929. Zbudowano prototyp, który poddano próbom poligonowym. Wykazały one wiele zalet pojazdu. Były to: silne uzbrojenie, dostateczne opancerzenie i tylne stanowisko kierowcy. Zalety te nie równoważyły jednak wad: małej prędkości i zwrotności, zbyt wysokiej sylwetki i małej sprawności w jeździe terenowej. Wady te wynikały głównie z niewielkiej mocy zastosowanego silnika. Oprócz żelaznego prototypu, zbudowano najprawdopodobniej tylko 20 wozów[2]. Seria ta została ukończona do lipca 1931.
Służba[edytuj | edytuj kod]
Zbudowana seria pojazdów wystarczyła do wystawienia kompanii samochodów pancernych. Od 1936 znajdowały się one w Batalionie Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych. We wrześniu 1939 sformowano z nich szwadron w składzie 7 samochodów, wchodzący w skład 11 Dywizjonu Pancernego Mazowieckiej Brygady Kawalerii, ponadto ósmy samochód był w dowództwie Dywizjonu.
Zachowane egzemplarze i repliki[edytuj | edytuj kod]
- Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,
-
Replika
-
Stanowisko kierowcy (replika)
-
Stanowisko tylnego kierowcy (replika)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Magnuski 1993 ↓.
- ↑ a b Jurga 1975 ↓, s. 83.
- ↑ Jurga 1975 ↓, s. 84.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Janusz Magnuski: Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918–1939. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993. ISBN 83-86028-00-9.