Skalnik (roślina)

Skalnik
	; Skalnik darniowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	skalnik
	Nazwa systematyczna
	Petrophytum (Nutt.) Rydb.; Mem. New York Bot. Gard. 1: 206 (1900)
	Typ nomenklatoryczny
	P. caespitosum (Torrey et A. Gray) Nuttall ex Rydberg
Synonimy
	Petrophyton Rydb.; Spiraea subg. Petrophytum Torrey et A. Gray;
	Petrophyton Rydb.; Spiraea subg. Petrophytum Torrey et A. Gray;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skalnik^[5] (Petrophytum (Nutt.) Rydb.) – rodzaj roślin należący do rodziny różowatych. Należą do niego trzy gatunki^[3]^[6]^[3]. Zasięg rodzaju obejmuje zachodnią część Stanów Zjednoczonych i północno-wschodnią część Meksyku^[3]^[6]. Szeroko rozprzestrzeniony jest jeden gatunek – skalnik darniowy P. caespitosum, podczas gdy dwa pozostałe występują endemicznie na niewielkich obszarach^[6].

Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów πετρος (petros) znaczącego „skała” i φυτόν (phyton) znaczącego „roślina”, w nawiązaniu do siedlisk – szczelin i półek skalnych – zasiedlanych przez te rośliny^[6]^[5]. Skalnik darniowy uprawiany jest jako roślina ozdobna w ogrodach skalnych^[5]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzewy i krzewinki, tworzące darnie, osiągające od 0,1 do 1 m wysokości. Pędy są wzniesione, podnoszące się lub płożące, zróżnicowane na krótko- i długopędy. Kora początkowo brązowa, z wiekiem szara^[6].

Liście: Zimozielone, skrętoległe, gęsto ułożone na pędach, siedzące i pojedyncze. Blaszka skórzasta, całobrzega, wydłużona, osiągająca od kilku mm do 2,5 cm, rzadko nieco więcej^[6].

Kwiaty: Zebrane w szczytowe, gęste i wąskie lub szeroko rozgałęziające się wiechy. Rośliny w obrębie kwiatostanu są owłosione. Poszczególne kwiaty osiągają 2–6 mm średnicy. Hypancjum ma kształt półkulisty lub stożkowaty i wysokość do 1 mm. Działki kielicha w liczbie 5, są wyprostowane lub odgięte, jajowate lub lancetowate. Płatki korony w liczbie 5, są trwałe, białe, owalne, jajowate do lancetowatych. Pręcików jest 20–40 i są one podobnej długości jak płatki. Zalążnia tworzona jest przez pięć owocolistków (rzadko innej ich liczby od 3 do 7), zrośniętych lub wolnych, owłosionych. Zawierają one po 2–3, rzadko 4 zalążki. Szyjki osadzone szczytowo i zwieńczone są drobnymi znamionami^[6].

Owoce: Skupione w trwałym hypancjum i otoczone trwałymi listkami okwiatu mieszki w liczbie odpowiadającej liczbie owocolistków, osiągające do 2 mm długości, otwierające się wzdłuż szwu doosiowo lub odosiowo. Nasiona w liczbie jednego lub dwóch, walcowate lub wrzecionowate^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj klasyfikowany jest w obrębie rodziny różowatych Rosaceae do podrodziny Amygdaloideae Arnott i plemienia Spiraeeae Candolle^[2]^[8]. W obrębie plemienia tworzy wspólny klad z rodzajami tawuła Spiraea i Kelseya^[6].

Wykaz gatunków^[3]

Petrophytum caespitosum (Nutt.) Rydb. – skalnik darniowy
Petrophytum cinerascens (Piper) Rydb.
Petrophytum hendersonii (Canby ex Greene) Rydb.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-12-17] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-12-17] (ang.).}
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Petrophytum (Nutt.) Rydb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-17].
↑ ^a ^b Petrophytum (Torrey et A. Gray) Rydberg. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-11-17].
↑ ^a ^b ^c B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 670-671. ISBN 978-83-7506-846-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Richard Lis: Petrophytum (Nuttall ex Torrey & A. Gray) Rydberg. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-17].
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 701, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Petrophytum (Nutt. ex Torr. & A. Gray) Rydb.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-17].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-12-17] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-12-17] (ang.).}

[powo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Petrophytum (Nutt.) Rydb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-17].

[ing-4] Petrophytum (Torrey et A. Gray) Rydberg. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-11-17].

[eb2-5] B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 670-671. ISBN 978-83-7506-846-7.

[america-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Richard Lis: Petrophytum (Nuttall ex Torrey & A. Gray) Rydberg. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-17].

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 701, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Petrophytum (Nutt. ex Torr. & A. Gray) Rydb.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-17].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]