Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Żabie Doły”
 Jeden ze stawów Żabich Dołów, na drugim planie zwałowisko Zakładów Górniczo-Hutniczych Orzeł Biały w Bytomiu (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Akt prawny |
rozporządzenie Wojewody Katowickiego z 1997 roku |
| Powierzchnia |
226,2 ha |
Położenie na mapie Chorzowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′52,2″N 18°57′32,4″E/50,331167 18,959000
| |
| Strona internetowa | |
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Żabie Doły – zespół przyrodniczo-krajobrazowy położony na Górnym Śląsku, na granicy miast: Bytomia, Chorzowa[1] i Piekar Śląskich[2] o powierzchni 226,2 ha[3].
Tło historyczne[edytuj | edytuj kod]
Poprzemysłowy krajobraz Żabich Dołów tj. zbiorniki wodne (dawne osadniki poflotacyjne[1] Zakładów Górniczo-Hutniczych Orzeł Biały[4]), zapadliska, czy hałdy powstał w wyniku m.in. eksploatacji górniczej rud cynkowo-ołowiowych, osiadania terenu[4] w wyniku wydobycia węgla kamiennego przez kopalnię Barbara-Chorzów[5].
Ochrona przyrody, flora i fauna[edytuj | edytuj kod]
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy został utworzony w 1997 roku rozporządzeniem Wojewody Katowickiego w celu ochrony siedlisk zwierząt, głównie ptaków wodnych[4]. Ornitolodzy oznaczyli tutaj 129 gatunków ptaków, w tym 76 gatunków ptaków lęgowych, z których 17 gatunków jest nielicznych w skali Górnego Śląska.
Z ptaków najbardziej interesujące jest duże zagęszczenie populacji lęgowej bączka – gatunku zagrożonego wyginięciem w regionie. Oprócz bączka występują tu również: bąk, bażant, błotniak stawowy, cyraneczka, czajka, dzięcioł duży, kowalik, kuropatwa, łabędź niemy, mazurek, perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi i perkoz zausznik, pliszka siwa i pliszka żółta, pustułka, remiz, słowik rdzawy, sowa uszata, szczygieł, zięba. Gatunki lęgowe występujące w Żabich Dołach stanowią około 30 procent wszystkich gatunków ptaków lęgowych w Polsce.
Ze ssaków występują: jeż wschodni, kret europejski, ryjówka aksamitna, rzęsorek rzeczek, badylarka, chomik europejski, darniówka zwyczajna, karczownik ziemnowodny, mysz leśna i mysz polna, nornik zwyczajny, piżmak, lis rudy, łasica, kuna domowa i kuna leśna, tchórz zwyczajny, zając szarak, oraz (przejściowo) sarna i dzik.
Występuje tu także kilkaset gatunków owadów, 12 gatunków ślimaków oraz 9 gatunków płazów.
Żabie Doły ubiegają się o status rezerwatu[6].
W 2012 roku Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Maciejkowice przekazała miastu Chorzów 53 ha gruntów leżących na obszarze Żabich Dołów[7].
Kolej[edytuj | edytuj kod]
Prze teren Żabich Dołów po nasypie kolejowym funkcjonowała linia kolejowej nr 145 Radzionków - Jup - Chorzów Stary oraz dwutorowa linia wąskotorowa. Część nasypu linii 145 rozebrano i miasto podczas rewitalizacji urządziło na nim (oraz na terenie rozebranej linii wąskotorowej) za zgodą ówczesnego właściciela czyli PKP utwardzone ścieżki spacerowe ze specjalnej substancji mineralno-żywicznej. Mają one długość około 9 450 metrów[8]. W 2022 roku nowy właściciel nasypów firma JK Technology z Bytomia poinformowała miasto, że planuje rozebrać nasyp, aby odzyskać znajdujące się tam kruszywo[9]. Przy tej okazji zaplanowano wycięcie 860 drzew. Temu projektowi sprzeciwili się mieszkańcy, prezydent i Rada Miasta Chorzowa[10]. Sprzeciw prezydenta miasta uchylił wojewoda śląski Jerzy Wieczorek[10]. W maju 2023 roku zostało wszczęte w tej sprawie postępowanie administracyjne[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Tokarska-Guzik, Rostański 2001 ↓.
- ↑ Nowak, Lutyńska 2015 ↓, s. 12.
- ↑ Piotr A. Jeleń, Bytomskie parki i zakątki przyrodnicze – „Żabie Doły”, Wiadomości24.pl, 2009-08-17 [1].
- ↑ a b c Nowak, Lutyńska 2015 ↓, s. 11.
- ↑ Nowak, Lutyńska 2015 ↓, s. 17.
- ↑ Marcelina Przystał- Skarżyńska, Żabie Doły rezerwatem? [online], TVS.pl, 23 maja 2023 [dostęp 2024-05-15] (pol.).
- ↑ wojz: Wiosną Żabie Doły budzą się do życia. Powstanie tu park?. Chorzowianin, 2012-03-16. [dostęp 2017-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-10)].
- ↑ Węglarki zaburzą krajobraz Żabich Dołów? [online], nettg.pl [dostęp 2024-05-15] (ang.).
- ↑ Żabie Doły zagrożone. Wojewoda zgodził się na rozebranie nasypu. Protestują mieszkańcy [online], Chorzowski.pl [dostęp 2024-05-15] (pol.).
- ↑ a b Mieszkańcy Chorzowa walczą o Żabie Doły. Wojewoda dał zielone światło na rozbiórkę nasypów, ma być wyciętych niemal 900 drzew [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2024-05-15].
- ↑ Marian Śliwa, Żabie Doły uratowane? Wojewoda wydał postanowienie o wszczęciu postępowania administracyjnego [online] [dostęp 2024-05-15].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jacek Nowak, Sylwia Lutyńska. The influence of anthropopression on the water environment in the area of Landscape-Nature Protected Complex „Żabie Doły” (Upper Silesia). „Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska”, 2015. ISSN 1733-4381. (pol.).
- Barbara Tokarska-Guzik, Adam Rostański: Możliwości i ograniczenia przyrodniczego zagospodarowania terenów poprzemysłowych. W: Natura Silesiae Superioris. Suplement. Katowice: Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, 2001, s. 8. ISBN 83-906910-4-3.
- Krzysztof Soida: Koleje wąskotorowe na Górnym Śląsku. T. I. Katowice: Śląsk, 1996. ISBN 83-85831-82-7. (pol.).
