Rok w trumnie

Rok w trumnie

Autor	Roman Bratny
Typ utworu	powieść społeczno-obyczajowa
Data powstania	1983
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1983
Wydawca	Krajowa Agencja Wydawnicza

Rok w trumnie – powieść Romana Bratnego wydana w roku 1983 przez Krajową Agencję Wydawniczą. Powieść ukazała się w nakładzie 300 000 egzemplarzy.

Treść

Bratny napisał powieść w oparciu o przeżycia warszawskiego aktora Jerzego Nasierowskiego. Bohaterem powieści jest Julian, aktor skazany za zbrodnię w afekcie, który został na rok zwolniony z więzienia, w którym odbywał karę. Czas jego wolności przypada od sierpnia 1981, w okresie karnawału Solidarności do maja 1982, już po wprowadzeniu stanu wojennego. To właśnie ten rok został nazwany trumną dla kraju, Tak autor ocenia postawę środowiska aktorskiego. Julian obserwuje rzeczywistość i stara się być obiektywnym obserwatorem, nie opowiadając się za żadną ze stron. Dostrzega niekonsekwencję i obłudę, kiedy najwięksi beneficjenci systemu stali się nagle gorliwymi związkowcami.

Odbiór

Literat i krytyk Kazimierz Koźniewski wskazuje, że intencją Romana Bratnego była ochrona rewolucji społecznej przed biurokracją, karierowiczostwem, egoizmem i prywatą. Równocześnie krytykuje chęć Bratnego do literackiego uczestnictwa we współczesności, a jednocześnie niechlujność w robocie literackiej, brak spójności fabularnej i kompozycyjnej. Piętnuje również zgoła rynsztokowy język uliczny.

Krytyk Jan F. Lewandowski zauważa, że dla bohatera wydarzenia roku 1981 są niezrozumiałą zabawą Polaków, którzy zrzucili kaganiec nałożony przez ludzi cwanych, rządzących krajem w imię osobistych interesów. Według niego bohater przestaje się bawić dopiero, kiedy dochodzi do tragedii w kopalni "Wujek" a także śmiercią samobójczą ginie jego kuzyn. Wskazuje również na dużą dawkę erotyzmu i seks pokazywany bez najmniejszych hamulców.

Powieść bywa odbierana niekiedy jako paszkwil na NSZZ Solidarność. W powieści zamieszczono wiele obraźliwych stwierdzeń, np. Znaczy się babka klozetowa się cieszy, że jak jest Solidarność, to już nikt nie nasra na deskę.