Śródmieście (Tychy)
50°07′05″N 18°58′29″E/50,118057 18,974804| Dzielnica Tychów | |
 Hotel Tychy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Tablice rejestracyjne |
ST |
Położenie na mapie Tychów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°07′05″N 18°58′29″E/50,118057 18,974804
| |
.JPG)
Śródmieście – dzielnica Tychów, w której zlokalizowane są najważniejsze urzędy. Wyznacza zwarte centrum miasta. Umiejscowiona jest w kompleksie dzielnic śródmiejskich, pomiędzy Starymi Tychami, Zawiścią, Urbanowicami, Terenami Przemysłowymi, Paprocanami, Żwakowem, Sublami, Glinką a Wilkowyjami.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Przez Śródmieście przebiega al. Niepodległości oraz al. Bielska, która wspólnie z ul. Katowicką tworzy główną trasę przelotową przez miasto w osi Katowice – Bielsko-Biała. Ulica Żwakowska z ul. Stoczniowców 70 łączą Śródmieście z Sublami i Glinką. Do traktów komunikacyjnych łączących Śródmieście z Paprocanami należą: ul. gen. W. Sikorskiego, al. marsz. J. Piłsudskiego i al. Jana Pawła II.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Tutaj, 21 grudnia 1958 roku, powołana została Parafia św. Jana Chrzciciela w Tychach[1], a 9 października 1986 roku, Parafia św. Jadwigi Śląskiej w Tychach – obydwie są rzymskokatolickimi parafiami.
Opieka zdrowotna[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się tu również Szpital Miejski w Tychach założony w 1957 roku, który funkcjonuje jako niepubliczny podmiot leczniczy[2].
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W marcu 2023 roku na terytorium Śródmieścia funkcjonowały następujące placówki oświatowe:
- Przedszkola:
- Szkoły podstawowe:
- Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach (ul. Czarneckiego 22)[7]
- Szkoła Podstawowa nr 7 im. Powstańców Śląskich w Tychach (ul. Tołstoja 1)[8]
- Szkoła Podstawowa nr 17 w Tychach (ul. Begonii 5)[9]
- Szkoła Podstawowa nr 22 im. Rafała Pomorskiego z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach (ul. Harcerska 25)[10]
- Szkoła Podstawowa nr 37 im. Kornela Makuszyńskiego w Tychach (ul. Konecznego)[11]
- Szkoły średnie:
- I Liceum Ogólnokształcące im. Leona Kruczkowskiego w Tychach (ul. Korczaka 6)[12]
- Zespoły szkół:
- Zespół Szkół nr 4 im. Janusza Groszkowskiego w Tychach (al. Bielska 100)[13]
- Technikum nr 3 w Tychach
- Szkoła Branżowa nr 1 w Tychach
- Zespół Szkół nr 4 im. Janusza Groszkowskiego w Tychach (al. Bielska 100)[13]
Kultura[edytuj | edytuj kod]
Od 3 czerwca 1993 roku funkcjonuje Miejska Galeria Sztuki OBOK[14]. Od 2013 roku w tej dzielnicy znajduje się też Muzeum Miniaturowej Sztuki Profesjonalnej Henryk Jan Dominiak w Tychach – muzeum sztuki nowoczesnej[15][16].
Podział administracyjny Śródmieścia[edytuj | edytuj kod]
Śródmieście, w oparciu o projekt Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego, a następnie Kazimierza Wejcherta i Hanny Adamczewskiej-Wejchert[17] podzielone jest na 2 części – Północną i Południową, z linią kolejową stanowiącą granicę między nimi. Do 1990 r. nazwy ulic w poszczególnych osiedlach Śródmieścia rozpoczynały się przeważnie od tej samej litery co nazwa osiedla, a nazwy osiedli pochodziły od pierwszych liter żeńskich imion, np. „A” – Anna, „B” – Barbara, „C” – Celina, „H” – Honorata itp[18]. Od 1990 r. nie stosuje się tych zasad.
Łącznie w Śródmieściu powstało 23 osiedla mieszkaniowe pod ogólną nazwą Nowe Tychy[19]:
Śródmieście Północne[edytuj | edytuj kod]
- osiedle A – Anna[18]
- osiedle B – Barbara[18]
- osiedle Balbina[20] – również „podosiedla”: B-1, B-2
- osiedle C – Celina[18] – również „podosiedla”: C-1, C-2, C-3
- osiedle D – Danuta i Dorota[18] – również „podosiedla”: D-1, D-3
- osiedle E – Ewelina – również „podosiedle”: E-2
- osiedle F – Felicja[18] – również „podosiedla”: F-1, F-2, F-6
- osiedle G – Genowefa[18]
Śródmieście Południowe[edytuj | edytuj kod]
- osiedle Cztery Pory Roku – znajduje się przy skrzyżowaniu al. Bielskiej z ul. gen. Władysława Sikorskiego
- osiedle H – Honorata[18] – również „podosiedla”: H-1, H-2, H-4, H-5, H-6, H-7
- osiedle K – Karolina[18]
- osiedle L – Lucyna[18]
- osiedle Ł – Łucja[18] – również „podosiedla”: Ł-1, Ł-2
- osiedle M – Magdalena[18]
- osiedle N – Natalia[18]
- osiedle O – Olga[18] – również „podosiedle”: O-1
- osiedle P – Paulina[18] – również „podosiedle”: P-1
- osiedle R – Regina[18] – również „podosiedla”: R-1, R-2
- osiedle S – Stella[18] – również „podosiedle”: S-1 (Osiedle Sosnowe)
- osiedle T – Teresa[18] – również „podosiedle”: T-1
- osiedle U – Urszula[18] – również „podosiedle”: U-1
- osiedle W – Weronika[18]
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Warunki klimatyczne Śródmieścia są tożsame z klimatem dla całych Tychów. Obszar, na którym jest położone Śródmieście, występuje w regionie klimatycznym małopolskim[21].
Obliczona w skali roku temperatura powietrza wynosi +7,7 °C, natomiast roczne opady równają się 800 mm. W Śródmieściu średnia temperatura lipca sięga 17,5 °C, natomiast stycznia –3,7 °C[21].
Przyroda i ochrona środowiska[edytuj | edytuj kod]
Szata roślinna na terytorium współczesnego Śródmieścia kształtowana jest jako miejsca zwartej zieleni urządzonej w formie nasadzeń przyulicznych, skwerów, parków i zieleni przykościelnej. W granicach Śródmieścia występują w charakterze dużych, swobodnie ukształtowanych ogrodów z alejami spacerowymi[22][23]:
Parki i skwery[edytuj | edytuj kod]
- Park Miejski Solidarności w Tychach – zielone serce Śródmieścia z alejkami pieszymi i rowerowymi, Pomnikiem Walki i Pracy, powszechnie określamy jako Żyrafa[24] – pomiędzy al. Niepodległości oraz ul. Edukacji[25]
- Park Niedźwiadków w Tychach – pomiędzy al. Bielską, al. Niepodległości, ul. Edukacji oraz ul. Edisona[22]
- Park Jaworek w Tychach – przy ul. Jaśkowickiej i ul. Stoczniowców 70 oraz rondzie Żwakowskim – ulubione miejsce zimowych zabaw młodych tyszan[26]
- Park św. Franciszka z Asyżu w Tychach – przy ul. Armii Krajowej – nazywany również Parkiem Przyjaźni[27]
- Park Łabędzi w Tychach – przy ul. Wyszyńskiego[28]
Psie parki wybiegowe[edytuj | edytuj kod]
- Psi Park w Tychach – czynny całą dobę wybieg dla psów – przy ul. Hlonda i ul. Burschego (pochylnie, przeszkody do ćwiczeń dla psów oraz rozległy ogrodzony wybieg) – 2000 m²[29]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Super User, Historia Parafii [online], Parafia św. Jana Chrzciciela w Tychach [dostęp 2023-03-13] (pol.).
- ↑ Szpital Miejski w Tychach – Historia. Oficjalna strona internetowa Szpitala Miejskiego w Tychach (www.szpitalmiejskitychy.pl). [dostęp 2023-03-10].
- ↑ Przedszkole nr 6 w Tychach. przedszkole6tychy.edupage.org, 18 kwietnia 2021. [dostęp 2023-03-21].
- ↑ Przedszkole nr 17 w Tychach. przedszkole17tychy.edupage.org, 10 marca 2021. [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Przedszkole nr 26 w Tychach. p26tychy.edupage.org, 28 kwietnia 2021. [dostęp 2023-03-25].
- ↑ Przedszkole nr 29 z oddziałami integracyjnymi w Tychach. przedszkole29tychy.pl, 11 stycznia 2023. [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach. sp5tychy.pl, 3 lutego 2022. [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 7 im. Powstańców Śląskich w Tychach. tychysp7.edupage.org, 10 stycznia 2021. [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 17 w Tychach. sp17.tychy.szkolnastrona.pl, 13 lutego 2022. [dostęp 2023-03-27].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 22 im. R. Pomorskiego z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach. sp22tychy.edupage.org, 10 kwietnia 2021. [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 37 im. Kornela Makuszyńskiego. umtychy.pl, 13 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Rok szkolny 2022/2023. kruczek.edu.pl, 11 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-14].
- ↑ Zespoł Szkół nr 4 im. Janusza Groszkowskiego w Tychach. www.zs4.tychy.edu.pl, 10 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-15].
- ↑ Miejska Galeria – otwarta wystawą Tyskiego Środowiska Artystycznego. teatrmaly.tychy.pl, 3 czerwca 1994. [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Wyszukiwarka podmiotów – Spis podmiotów. gov.pl, 14 kwietnia 2020. [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Regulamin uzgodniony z Wydziałem Legislacyjnym MKiDN – MINISTER KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO Bogdan Zdrojewski – Warszawa, dnia 14 października 2013 r. DL/1307/13.. muzeumminiaturowejsztukiprofesjonalnejhenrykjandominiak.eu, 5 czerwca 2020. [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Historia Tychów. Oficjalna strona Urzędu Miasta Tychy – Dla kultury – Tychy Dobre Miejsce (www.umtychy.pl/tychy). [dostęp 2023-03-11].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Tychy i dziewczyny z tyskich osiedli: Anna, Barbara, Celiną... Zobaczcie zdjęcia. dziennikzachodni.pl, 10 marca 2021. [dostęp 2023-03-11].
- ↑ Tychy 1939-1993 : monografia miasta : praca zbiorowa. Tychy: Zarząd oraz Rada Gminy Tychy, 1996. ISBN 83-903316-0-8.
- ↑ Razem Tychy – Budżet obywatelski na rok 2024 Osiedle Balbina. razemtychy.pl, 18 lutego 2021. [dostęp 2023-03-14].
- ↑ a b Andrzej Kruczała: Atlas klimatu województwa śląskiego. Katowice: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (Oddział), 2000. ISBN 83-85862-64-1.
- ↑ a b Plac zabaw, Park Niedźwiadków. umtychy.pl, 13 lutego 2022. [dostęp 2023-03-12].
- ↑ Parki i skwery. umtychy.pl, 28 czerwca 2022. [dostęp 2023-03-12].
- ↑ Pomnikiem Walki i Pracy – Żyrafa. umtychy.pl, 26 kwietnia 2022. [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Park Miejski Solidarności. umtychy.pl, 18 stycznia 2022. [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Park Jaworek. umtychy.pl, 15 kwietnia 2022. [dostęp 2023-03-12].
- ↑ Park Św. Franciszka z Asyżu. umtychy.pl, 18 kwietnia 2022. [dostęp 2023-03-12].
- ↑ Park Łabędzi. umtychy.pl, 28 maja 2022. [dostęp 2023-03-12].
- ↑ Psi park przy ulicy Hlonda. umtychy.pl, 21 maja 2022. [dostęp 2023-03-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tychy 1939-1993. Monografia miasta, praca zbiorowa pod red. Marka S. Szczepańskiego, Tychy 1996, ISBN 83-903316-0-8
- Katalog Archidiecezji Katowickiej 2005, cz. 2 Dekanaty i parafie, Katowice 2005
- „Gość Niedzielny” 1993, nr 44, s. 15
- „Gość Niedzielny” 2004, nr 43, s. 8
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Szczegółowy plan miasta na stronie UM Tychy
- Informacje o parafii na stronie archidiecezji katowickiej [online], archidiecezjakatowicka.pl.