Astynomowie

Pieczęć astynoma na imadle amfory handlowej (Chersonez Taurydzki, III/II w. p.n.e.)

Astynomowie (stgr. ἀστυνόμοι astynómoi) – wybieralni urzędnicy policyjni w miastach starożytnej Grecji.

Należał do nich nadzór porządkowo-obyczajowy. Wybierano ich na okres jednego roku przez losowanie. W Atenach tworzyli 10-osobowe kolegium wybierane z przedstawicieli wszystkich fyl: pięciu odpowiedzialnych było za obszar samego miasta, pozostałych pięciu za jego port – Pireus. Kontrolowali moralność publiczną (środowisko flecistek, tancerek, kurtyzan) oraz publiczny porządek podczas świąt. Nadzorowali czystość ulic miejskich, właściwe składowanie odpadów i zaopatrzenie w wodę (cysterny, wodociągi, studnie), a także czuwali nad przestrzeganiem przepisów budowlanych i nad planową rozbudową miasta (zwłaszcza nabrzeży portowych).

W Grecji określenie to zachowało się w nazwie dzisiejszej policji miejskiej – Astynomia Poleon (Αστυνομία Πόλεων).

W starożytności określenie astynomos stanowiło również przydomek opiekuńczych bogów miast (Zeusa, Apollona, Ateny) oraz miejscowych herosów eponimów.

Bibliografia

• Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Katowice: Książnica, 1998, s. 55
• Słownik kultury antycznej (red. R. Kulesza). Warszawa: Wydawnictwa UW, 2012, s. 73
• Aristide Calderini, Maria Calderini: Dizionario di antichitá grece e romane. Milano: Ceschina, 1960, s. 120