Henryk Ungeradin
| Praca | |
| Styl | |
|---|---|
| Budynki |
Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w Gdańsku |
.jpg)
Henryk Ungeradin (niem. Heinrich Ungeradin) – XIV-wieczny gdański architekt i mistrz murarski, który miał swój udział w powstaniu takich budowli, jak Ratusz Głównego Miasta czy Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w Gdańsku.
Nieznane są dane dotyczące pochodzenia, daty urodzenia i daty śmierci Henryka Ungeradina. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z roku 1371 – w księgach Gdańska figuruje jako murator[1], nie wymieniono jednak żadnych budowli jego autorstwa.
W 1379 otrzymał oficjalnie tytuł budowniczego miejskiego – jako pierwszy znany rzemieślnik w Gdańsku[1]. Był to nie tylko tytuł formalny, ale urząd wybierany i opłacany z kasy Rady Miasta (odpowiednik dzisiejszego nadzoru budowlanego). Do obowiązków Ungeradina należeć miało od tej pory czuwanie nad każdą budowlą finansowaną przez miasto.
6 marca 1379 roku Henryk Ungeradin podpisał umowę z księżmi opiekującymi się wznoszonym od 1343 kościołem Najświętszej Marii Panny na zaprojektowanie i przeprowadzenie przebudowy świątyni[1][2][3][4]. Pod jego kierunkiem znacznie podwyższono ściany istniejącej budowli, wybudowano transept i emporę[3]. Po umieszczeniu kaplic między przyporami kościół zmienił swój charakter z bazylikowego na halowy[1].
Równocześnie z przebudową kościoła Mariackiego Ungeradin realizował dzieło swojego życia – Ratusz Głównego Miasta[1][5][6][7]. Zaprojektował go na fundamentach istniejącej budowli drewniano-ceglanej z 1336. W wyniku przebudowy, zrealizowanej w latach 1379-1382, ratusz wzbogacił się o nową część zachodnią i wieżę[8], które zostały wybudowane z cegły i kamienia sprowadzonego z Gotlandii. Aby dostosować siedzibę Rady Miejskiej do wymogów prawa chełmińskiego (wyodrębnienie siedziby organów ustawodawstwa miejskiego i sądownictwa)[5], wybudowano pomieszczenia dla wagi miejskiej i urzędu celnego oraz salę sądową[1]. Zlikwidowano również strop pomiędzy parterem a pierwszym piętrem oraz zmieniono układ pomieszczeń, wyburzając ściany działowe, czego efektem było powstanie reprezentacyjnej sali dla Rady Miasta.
W latach 1379–1382 pod kierownictwem Henryka Ungeradina przebudowano również budowlę znaną jako Dwór Artusa[9] – budynek ten spłonął w 1476.
Ungeradin miał również swój udział w przebudowie gdańskich murów miejskich ok. 1380 roku[1]. Nadzorował m.in. wznoszenie Wieży Więziennej na istniejących wcześniej fundamentach[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Paweł Pizuński: 100 gdańszczan znanych i godnych poznania. Wydawnictwo "Arenga", 1997, s. 19. ISBN 83-909057-0-1.
- ↑ Franciszek Mamuszka: Gdańsk i okolice : przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1990, s. 95. ISBN 83-217-2585-6.
- ↑ a b Historia Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Instytut Maszyn Przepływowych PAN. [dostęp 2010-08-09]. (pol.).
- ↑ Die Marienkirche in Danzig / Gdansk. ostsee-urlaub-polen, 2008. [dostęp 2010-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-09)]. (niem.).
- ↑ a b Tadeusz Domagała: Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku. Warszawa: Sport i Turystyka, 1990, s. 5. ISBN 83-217-2294-6.
- ↑ Pozorty – historia okolicznych miast – Gdańsk. [dostęp 2010-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-13)]. (pol.).
- ↑ Heinrich Ungeradin w bazie architekonicznej Structurae. structurae. [dostęp 2010-08-09]. (ang.).
- ↑ Przewodnik po Trójmieście – przebudowa Ratusza w Gdańsku. przewodnik.trojmiasto.pl. [dostęp 2010-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-13)]. (pol.).
- ↑ Przemysław Waszak: Gdańsk i jego rozwój urbanistyczny w średniowieczu – referat. 2010-05-10. [dostęp 2010-08-09]. (pol.).
- ↑ Atrakcje Gdańska – Wieża Więzienna. [dostęp 2010-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-06)]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Teresa Zarębska: Przebudowa Gdańska w jego złotym wieku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 1999. ISBN 83-7207-077-6.
- Paweł Pizuński: 100 gdańszczan znanych i godnych poznania. Wydawnictwo "Arenga", 1997, s. 19. ISBN 83-909057-0-1.