Jerzy Machlejd

Jerzy Artur Machlejd
	podporucznik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	3 lutego 1901 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	1940 ; Charków
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa

Jerzy Machlejd
Data i miejsce urodzenia	3 lutego 1901 ; Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	1940 ; Charków, USRR, ZSRR
	Poseł na Sejm RP V kadencji (II RP)
Okres	od 28 listopada 1938; do 2 listopada 1939
Przynależność polityczna	Obóz Zjednoczenia Narodowego
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Artur Machlejd, ps. JAM (ur. 3 lutego 1901 w Warszawie, zm. 1940 w Charkowie) – polski polityk, doktor nauk prawnych, oficer rezerwy kawalerii Wojska Polskiego. Ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wywodził się z rodziny o korzeniach szkockich. Jego antenaci należeli do klanu MacLeodów. Był synem warszawskiego przedsiębiorcy z branży ogrodniczej Artura Machlejda, bratankiem pastora luterańskiego Juliana Machlejda, bratem inżyniera ogrodnictwa Józefa Machlejda i wnukiem browarnika Karola Machlejda.

Ukończył Gimnazjum Męskie im. Mikołaja Reja w Warszawie. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów prawniczych był sędzią i członkiem Rady Nadzorczej Bratniej Pomocy, skarbnikiem Koła Prawników, a także prezesem Konferencji Delegatów Kół Naukowych i członkiem korporacji akademickiej Welecja. W 1924 roku uzyskał tytuł magistra. W 1934 roku zakończył przewód i obronił pracę doktorską na temat rewolucji francuskiej.

Pracował na dyrektorskim stanowisku w Zakładach Ogrodniczych Ulrichów. Był sędzią Sądu Okręgowego w Warszawie, członkiem Rady i Zarządu Stowarzyszeń Kupców Polskich, członkiem Komisji Odwoławczej Warszawskiej Izby Skarbowej.

W listopadzie 1918 roku jako gimnazjalista służył w ochotniczym batalionie harcerskim Wojska Polskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się na ochotnika do służby wojskowej. Służył w 2 baterii 9 dywizjonu artylerii konnej. Po zakończeniu studiów uniwersyteckich od 1924 roku był kawalerzystą w 7 pułku ułanów w Mińsku Mazowieckim. W 1925 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii przy 2 Dywizji Kawalerii w Ostrołęce. Odbył ćwiczenia rezerwy w: 7 pułku ułanów (1930), 1 pułku szwoleżerów (1933) i Składnicy Materiału Intendenckiego w Brześciu (1936). Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 70. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii^[1]. W 1934 posiadał przydział w rezerwie do 2 pułku ułanów^[2].

Poseł na Sejm II RP V kadencji. Członek klubu parlamentarnego OZN. Pracował w komisjach sejmowych: budżetowej, przemysłowo-handlowej, rolnej i dla zmiany ordynacji wyborczej.

Interesował się historią, geografią i poezją. Prowadził badania genealogiczne rodziny Machlejdów. W 1937 roku odbył podróż do Szkocji, podczas której odwiedził gniazdo swojego rodu – zamek Dunvegan na wyspie Skye. Nawiązał bliskie kontakty z wieloma brytyjskimi przedstawicielami klanu MacLeodów. W 1929 roku opublikował pod pseudonimem JAM tomik wierszy Mowa kwiatów. Wspólnie z antropogeografem Bogdanem Zaborskim był autorem mapy narodowościowej kresów północno-wschodnich i Litwy. Pozostawił po sobie nieukończoną pracę naukową o pochodzeniu nazw miast polskich.

Po agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 roku zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego, mimo że jako parlamentarzysta nie był objęty mobilizacją. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli radzieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany przez NKWD w Charkowie, pochowany potajemnie w masowej mogile w Piatichatkach. Obecnie spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Symboliczny grób znajduje się na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja A, grób 29)^[3]. Ponadto upamiętnia go tabliczka kommemoratywna w kaplicy katyńskiej katedry polowej Wojska Polskiego w Warszawie.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia kapitana^[4]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Mapa narodowościowa kresów północno-wschodnich i Litwy. 1922
Mowa kwiatów. 1929
Rewolucja francuska w świetle statystyki. 1934

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 128.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 587.
↑ śp. JERZY ARTUR MACHLEJD
↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Olgierd Budrewicz. Klan MacLeodów i rodzina Machlejdów. Stolica 8/1970.
Olgierd Budrewicz. Klan MacLeodów i rodzina Machlejdów. Stolica 9/1970.
Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, JerzyJ. Ciesielski i inni, Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003, ISBN 83-916663-5-2, OCLC 830509983 [zarchiwizowane z adresu 2016-04-04] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Sejm RP: Jerzy Artur Machlejd. [w:] Parlamentarzyści RP [on-line]. sejm.gov.pl. [dostęp 2012-08-28]. (pol.).

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934128-1] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 128.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934587-2] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 587.

[3] śp. JERZY ARTUR MACHLEJD

[4] Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.

[1]

[2]

[3]

[4]